O zbekiston respublikasi so g L iq n I saqlash

Dumg‘aza va 
dum suyaklari. Chanoq 
yuzasi: 
1-basis ossis sacri;
2-processus 
articulares 
supe- 
riores; 3-pars lateralis; 4—fo- 
ramena 
sacralia 
anteriora;
5-apex ossis sacri; 6-os coccygis;
7-lineae transversae.
Dumg‘aza 
suyagining 
chanoq yuzasi yoysimon 
bukilgan va tekis. Unda 
umurtqalaming 
birikishi- 
dan hosil bo‘lgan to ‘rt- 
ta 
ko‘ndalang 
chiziqlar 
(lineae 
tran sv ersa e)
43

---

ko‘zga tashlanadi. Ulaming ikki uchida oldingi dum g‘aza teshiklari 
(foramina sacralia anteriora) joylashgan.
Dumg‘azaning orqa yuzasi g ‘adir-budur bo‘rtib chiqqan. 
Unda umurtqa o ‘siqchalarini qo‘shilishidan hosil bo ‘lgan beshta 
bo‘ylama qirra bor. Toq dum g‘azaning o ‘rta qirrasi (crista sacralis 
mediana) o ‘tkir qirrali o ‘siqchalaming birikishidan hosil bo‘ladi. 
Uning yon tomonida joylashgan juft dum g‘azaning medial qirrasi 
(crista sacralis medialis) bo‘g ‘im o ‘siqchalarining birikishidan 
hosil bo‘lsa, dum g‘azaning lateral qirrasi (crista sacralis lateralis) 
ko‘ndalang o ‘siqchalaming birikishidan hosil bo‘ladi.
Dumg‘azaning medial va lateral qirralari o ‘rtasida orqa dum g‘aza 
teshiklari 
(foramina sacralia posteriora) joylashgan. Undan 
tashqarida lateral qismi (pars lateralis) bor, undagi quloqsimon 
yuza (facies auricularis) yonbosh suyagidagi shunday yuza bilan 
bo‘g ‘im hosil qilib, qo‘shilib turadi. Uning yuqori qismida boylamlar 
va mushaklar birikadigan dum g‘aza do‘ngligi (tuberositas ossis 
sacri) bor.
16-rasm.
 
Dumg‘aza 
va dum suyaklari. Or­
qa 
yuzasi: 
1-processus 
articulares superiores; 2-ca- 
nalis sacralis; 3-tuberositas 
ossis sacri; 4-crista sacralis 
medialis; 
5-crista 
sacralis 
mediana; 6- hiatus sacralis;
7-cornu sacrale; 
8-comu 
coccygeum; 9-os coccygis;
10-foramina sacralia poste­
riora; 11-crista sacralis late­
ralis; 12-facies auricularis.
Dumg‘aza 
umurtqa­
larining teshiklari o ‘zaro 
qo‘shilib, 
dumg‘aza
44

---

kanalini (canalis sacralis) tashkil etadi. Bu kanal pastga tomon 
torayib dum g‘aza yorig‘i (hiatus sacralis) b o ‘lib tugaydi. Uning 
ikki tomonidagi bo ‘g ‘im o ‘siqchalari dumg‘aza shoxini (cornu 
sacrale) hosil qiladi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqning dum g‘aza suyagi pona shaklida b o ‘- 
lib, asosan tog‘aydan iborat. 3 yoshgacha bo‘lgan davrda suyaklanish 
nuqtalari kattalashadi va ular o ‘rtasidagi qatlam yupqalashadi.
Dumg‘azaning umumiy hajmi kattalashib, suyaklanish markazlari
3 - 8 yoshlarda o ‘zaro qo‘shiladi va suyak o ‘z shaklini oladi.
Bu davrda 1 umurtqa oldinga, II-IV umurtqalar orqaga qarab 
suriladi va dumg‘aza kifozi paydo bo‘ladi. 17-25 yoshlarda dumg‘aza 
umurtqalari o ‘zaro birikib bitta suyakni hosil qiladi.