Oav matnini yaratishda yordamchi va oraliqdagi so’z turkumlaridan foydalanish

Tomon, sari, qarab, bo’ylab yo’nalish ma’nosi

Haqida, to’g’risida mavzu ma’nosi

Kabi, singari o’xshatish – qiyoslash ma’nosi

Sababli, tufayli sabab ma’nosi

Uchun

Sabab va maqsad ma’nosi

Qadar chegara ma’nosi.

Ko’makchilar yetakchi so’zga

bog’lanib, unga turli qo’shimcha

ma’nolar yuklaydi

Yuklama

So’z yoki gaplarga so’roq, ta’kid,

ayirish-chegaralash, gumon, o’xshatish

inkor kabi ma’nolarni yuklovchi

so’z va qo’shimchalarga YUKLAMALAR deyiladi

So’roq-taajjub yuklamalari: -mi, -chi, -a(-ya)

Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari: hatto, -ku, ham, nahotki, -u(-yu), -da, -oq(-yoq)

Ayiruv-chegaralov yuklamalari: faqat, -gina, atigi

O’xshatish-qiyoslash yuklamalari: go’yo, go’yoki, xuddi, naq

Gumon yuklamasi: -dir

Inkor yuklamasi: hech, sira, na… na

Yuklamalarning ma’no turlari

1.Mol o‘tlaydigan, bolalar chillak o‘ynaydigan yer-da!

(Sh. Xolmirzayev) 2. Shundoq deydi-yu, egasi ming poylasin,

o‘g‘ri - bir. ( 0 ‘. Hoshimov)

3. - Bu nima gap, taqsir, — deb

so‘rashibdi, - mehmonga izzat-hurmat shumi? (N. Aminov)

4. - Ikkinchiga o‘t, hisobni bilmaysan. - U pakana kishiga

qaradi: Shunday qilsin-a? ( 0 ‘. Hoshimov)

5. Nahot, axir,

so‘nggi dam ham Farzandingni o‘ylasang. (A. Oripov) 6. Ajralishar, ular, hattoki, Ismlarin so'rashmaslar ham. (A. Oripov)

Misollar

Undov so’z

Taqlid so’z

Modal so’z

Alohida olingan so’z

turkumlari

Undov so’z

His-hayajon, buyruq-xitob, haydash-chaqirishni ifodalovchi so’zlar UNDOV SO’ZLAR deyiladi. Undovlar ma’nosiga ko’ra 2 guruhga bo’linadi.

His-hayajon undovlari kishilarning

Quvonchi, erkalash-erkalanish, rohatlanish,

Hayron qolish, norozilik, g’azab-nafrat

Og’riq singari hissiyotlarni ifodalaydi.

O’h-ho’, uf, voyey, oh

Buyruq-xitob undovlari kishilarni

diqqatini tortish, jonivorlarni haydash

chaqirish va to’xtatish uchun

qo’llaniladigan undovlar

Pish-pish, hoy, chip-chip, xo’sh, kisht

Taqlid so’zlar

Narsalarning tovushiga va holatiga

taqlidni bildirgan so’zlar

TAQLID SO’ZLAR hisoblanadi. Taqlid so’zlar

nimaga taqlidni bildirishiga ko’ra 2 xil bo’ladi.

Tovushga taqlid

narsalarning ovoziga taqlidni bildiradigan so’zlar:

Mo’, be, g’a-g’a , vov-vov.

Holatga taqlid

narsalarning holatiga taqlidni bildiradigan so’zlar:

Milt-milt, jimir-jmir, pitir-pitir.

Ifodalanayotgan fikrga so’zlovchining munosabatini bildirgan so’zlar MODAL SO’ZLAR deyiladi. Modal so’zlar gap tarkibida vergul (,) bilan ajratiladi.

Modal so’zlar

Ishonch ma’nosi:

Albatta, shaksiz

Fikrning tartibi:

Avvalo, avvalambor

Gumon ma’nosi:

Ehtimol, chamasi, shekilli



Fikrni dalillash:

Masalan, jumladan

Tasdiq ma’nosi:

Darhaqiqat, haqiqatan

Achinish ma’nosi:

Attang, afsus

Fikrni xulosalash:

Xullas, demak, umuman

Quvonch ma’nosi:

Xayriyat

Modal so’zlarning ma’no turlari

1. Avvalo, insonning qalbi go‘zal bo‘lmog‘i kerak. 2. Afsuski,

besh qo‘l barobar emas. Oramizda yomon niyatli kimsalar ham

uchrab qoladi.

3. Ularga qarshi kurashish hammamizning

burchimiz, albatta. 4. Xayriyat, odamlarimizga insof va diyonat

qaytib kelmoqda. 5. Xullas, biz ulug‘ odamlarning farzandlarimiz.

Misollar

Thank you for listening to

2020