Vegetatsiya niobaynida o ‘simliklarda rivojlanishning mavsumiy
ritmikasi kuzatiladi. Bahorda daraxtlarda barg yoziladi, gullar
paydo bo'ladi. Yozda ular yirik yoki mayda, ko'pincha yaqqol
mevalar bilan to'lib toshadi. Ko'pincha banning rangi ham
o'zgaradi. Kuzda ko'p xil tusga kiradi. Sovuq tushishi bilan faol
hayot sikli tugaydi, barglar to'kila boshlaydi va o'simliklar
b a h o r g a c h a
qishki uyqu holatiga o'tadi. Daraxtlarning hayot tarzi
ana shunday. Biroq bu, hammaga m a’lum bo'lgan va oddiy
jarayonda shaxsiy xususiyatlarning ulkan xilma-xilligi asos qilib
qo'yilgan,
ularni yashil o'simliklarni loyihalashda, ko'kalam
zoriashtirish uchun o'simliklarni tanlashda hisobga olish kerak.
O'lchamlari.
O'simliklarning o'lchamlari dastawal har bir turga
xos bo'lgan irsiy (nasldan-naslga o'tadigan) xususiyatlarga bog'liq.
Masalan, gigant sekvoyaning balandligi 130 m gacha yetadi, qizil
poycha (3Bepa6oft)niki esa — 0,5 m. Daraxt va butalarning o'sish
balandligi va tepa qismining diametriga ko'ra (yetuk holatida)
quyidagi tasnifi umum qabul qilingan hisoblanadi.
Birinchi kattalikdagi daraxtlar — (balandligi 20 m va undan
ortiq). Igna bargli: tikanli archa 20—30 m, oddiy qarag'ay, qrim
qarag'ayi 2 0 —35 m, veymut sarvi 30—50m. Bargli sekvoya 35—50m,
botqoq sarvi 30—50m. Yaproq bargli daraxtlar: eman, oq tol, o'tkir
bargli zarang, qandog'och (olxa chernava), oq tol, qora tol, sharq
chinori, oddiy shumtol, amerika shumtoli, lola daraxti.
Ikkinchi kattalikdagi daraxtlar — (10—20m ) eldor qarag'ayi,
virjiniva qora archasi. Yaproq bargli- oddiy nok, dala zarangi, oq
tut, sinuvchan tol, katalpa, o'sh kashtani, oq shumtol (gulli),
Do'stlaringiz bilan baham: |