Obodonlashtirish va transport

85

---

Ko'cha —
bu aholi tu rar joyining bir qismi bo'lib, shahardagi 
barcha harakatni o'kazishga, oqava suvlami oqizishni tashkil etish, 
yer osti tarm oqlarni o ‘tkazish, ko‘kalamzorlashtirish va yer usti 
qurilmalarini o'm atishga m o‘ljallanadi.
Bundan tashqari, ko'chalar — bu shahardagi bino va inshoot
l
гг 
ansambliga estetik, ekologik ruh bag‘ishlovchi ochiq fazoviy 
muhitdir. K o'chalarning chegaralari eni bo‘yicha bosh rejada 
belgilanuvchi «Qizil chiziqolar bilan belgilanadi.
Qizil chiziqlar
qaram a-qarshi joylashgan m ikrorayonlami, 
sanoat rayonlarini, bog'larni, xiyobonlarni, sport majrnua!ari:;L 
turar joylar va boshqa inshootlam i ko'cha hududidan ajratib turadi.
3.4. Ko'cha va yo'llaming vazifalari va asosiy elementlari
Qizil chiziq chegarasidan ko'cha tarafga o'tuvchi bino va 
inshootlar yoki ulaming biror qismini qurish qat’iyan taqiqlanadi.
3.1- rasm.
K o'cha elementlari:
1-qatnov qismi; 2-ajratuvchi polosa; 3-ajratuvchi yashil polosa; 
4-ariq; 5-piyodalar yo'lkasi; 6- tashqi yoritish chiroqlari.
Ko'chaning 
chegarasida 
quyidagilar:
transport 
vositalarir.i 
o'tkazish uchun qatnov qismi, piyodalar harakati uchun troluarlar, 
velosiped yo'laklari, relsli transportlam ing yo'llari, ko'kalam zor 
qismi, yer usti qurilmalari-tashqi yoritish chiroqlarining tayanch- 
lari, elektr transportlari uchun tayanchlar, ko'cha harakatini 
boshqarishni ko'rsatuvchi belgilar va turli xildagi qurilm a’ar 
joylashadi (3.1-rasm).
Ko ‘chadagi yashil polosalar quyidagi vazifalam i bajaradr.
-
trotuar 
bilan 
binolar 
orasida joylashadigan 
iraxsi; 
himoyalovchi yashil polosalar tashkil etish bilan aholini, binclam> 
shovqindan, changdan, gazlardan saqlash uchun;
8 6

---

- Irotuar bilan qatnov qismi orasida joylashadigan maxsus 
himoyalovchi daraxtzor va bo‘ta!ar ekish bilan piyodalami qatnov 
qismidan himoyalash uchun;
- qatnov qismini qarama-qarshi yo'nalishdagi harakatlarga 
bc'lish uchun ajratuvchi polosalar va h.k.lar uchun.
K o'cha va yo'llar yom g'ir va qor suvlarini shahar tashqarisiga 
olib chiqish uchun ham xizmat qiladi. Bu narsa ochiq ariqlar, yer 
osti suv tarmoqlari orqali amalga oshiriladi.
Ko'chaning ostidan shaharni ta’minlovchi barcha turdagi 
:r:jenerlik qurimalari o'tkaziladi.
Um um an shaharsozlikda ko'chalarning yo'nalishi turaijoylar 
bilan bog'liq ravishda rivojlanib, asrlar davomida saqlanadi.
Shuning uchun ko'cha va yo'l tarmog'i shahaming asosiy turarjoy 
tumanlarini sanoat zonalari, shahar markazi, tashqi transport, dam olish 
maskanlari va h.k.joylar bilan eng qisqa masofalarda hamda eng kam 
vaqt sarflanadigaii holda bog'lashi lozim.
K o'cha-yo'l tarm og'i nafaqat amaldagi transport oqimini, balki 
yaqin istiqbolga mos ravishda bo'lishi lozim.
Bunga misol, bugungi kunda ko'pgina eski shahariarimizdagi 
dolzarb mavzuga aylanib ulguigan transport harakatini tashkil qilish 
masalasidir. Bugungi kunda shahaiiarimiz katta oqimga va yuqori 
tezlikka mo'ljallangan, boshqa ko'cha va yo'llar bilan turli sathlarda 
kesishadigan zamonaviy, tezkor yo'llami talab etadi. Bu narsa esa o'z 
navbatida shahar ko'cha-yo'l tarmog'i sxemasida katta kapital mablag'ni 
talab etuvchi o'zgarishlar evaziga amalga oshiriladi.
Qatnov qismida haydovchining