Odamlar o’rtasidagi o’zaro ta`sir va muomalaning sotsial psixologik qonuniyatlari. Sotsial munosabatlar va shaxslararo munosabatlar


Мулоқотнинг психологик жиҳатдан мураккаб эканлиги ҳақида Б.Ф.Паригин шундай ёзади


Download 1.67 Mb.
bet2/8
Sana11.03.2023
Hajmi1.67 Mb.
#1261228
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
“Мулоқот”

Мулоқотнинг психологик жиҳатдан мураккаб эканлиги ҳақида Б.Ф.Паригин шундай ёзади:

  • Мулоқот шунчалик кўп қиррали жараёнки, унга бир вақтнинг ўзида қуйидагилар киради:
  • а) индивидларнинг ўзаро таъсир жараёни;
  • б) индивидлар ўртасидаги ахборот алмашинуви жараёни;
  • в) бир шахснинг бошқа шахсга муносабати жараёни;
  • г) бир кишининг бошқаларга таъсир кўрсатиш жараёни;
  • д) бир-бирларига ҳамдардлик билдириш имконияти;
  • е) шахсларнинг бир-бирларини тушуниши жараёни
  • Мулоқотнинг вазифалари
  • 1.Суҳбатдошларнинг ўзаро бир - бирини
  • тушунишларини таъминлаш;
  • 2.Ижтимоий тажрибага асос солиш
  • (мауглилар);
  • 3.Одамни у ёки бу фаолиятга ҳозирлаш,
  • руҳлантириш (М.Сифр).
  • Har qanday muloqotning elementar funksiyasi suxbatdoshlarning o`zaro bir-birlarini tushunishlarini ta’minlashdir. Bu o`zbeklarda samimiy salom-alik, ochiq yuz bilan kutib olishdan boshlanadi. O`zbek xalqining eng nodir va buyuk hislatlaridan biri shuki, uyiga birov kirib kelsa, albatta ochiq yuz bilan kutib olishadi, ko`rishadi, so`rashadi, xol-ahvol so`raydi. Xatto taziyaga ham borilganda shundey samimiylikni his qilamiz.
  • Suxbatdoshning o`zaro bir-birini tushunishlarini ta’minlash.
  • Muloqotning ikkinchi muhim funksiyasi ijtimoiy tajribaga asos solish. Odam bolasi faqat odamlar davrasida ijtimoiylashadi, o`ziga zarur insoniy xususiyatlarni shakllantiradi. Odam bolasining yirtqich hayvonlar tomondan o`g`irlanib ketishi, so`ng ma’lum mudatdan keyin odamlar orasida paydo bo`lishi faktlari shuni ko`rsatadiki, “mauglilar” biologic mavjudot sifatida rivojlanaverdi, lekin ijtimoiylashuvda ortda qolib ketti. Bundan tashqari bundey holat boladagi bilish qobilyatlarini ham cheklashi koplab eksperimentlarda o`z isbotini topdi.
  • Ijtimoiy tajribaga asos solish.
  • Muloqotning yana eng muhim vazifasi – u odamni u yoki bu faoliyatga hozirlaydi, ruhlaniradi. Odamlar guruhidan uzoqlashgan, ular nazaridan qolgan odamning qo`li ishga bormaydi, borsa ham jamiyatga emas, balki faqat o`ziga manfaat keltiradigan ishlarni qilishi mumkun. Masalan koplab tadqiqotlarda izolyatsiya, yani odamni yolg`izlatib qo`yishning inson ruhiyatiga ta’sir etgan. Har qanday yolg`izlik va muloqotning yetishmasligi odamda muvozanatsizlik, hissiyotga beriluvchanlik, hadiksirash, havotirlanish, o`ziga ishonchsizlik, qayg`u, tashvishni keltirib chiqaradi.
  • Yolg`izlikkka mahkum bo`lganlar ma’lum vaqt o`tgach ovoz chiqarib gapira boshlashgan. Bu avval biror ko`rgan yoki his qilayotgan narsasi xususidagi gaplar bo`lsa, keyinchalik nimagadir qarab gapiraverish ehtiyoji paydo bo`lar ekan.
  • Masalan, M.Sifr degan olim ilmiy maqsadlarni amalga oshirish uchun 63 kun g`or ichida yashagan. Uning yozishicha bir necha kun o`tgach, u turgan yerida bir o`rgimchakni ushlab olib u bilan dialog boshlaydi. “Biz, deb yozadi u shu hayotsiz g`or ichidagi tanho tirik mavjudot edik. Men o`rgimchak bilan gaplasha boshladim, uning taqdiri uchun qayg`ura boshladim…”.

Download 1.67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling