Oddiy Tarmoqni boshqarish protokoli uchun tezkor qo'llanma (snmp)

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

"Kompyuter injiniring" fakulteti

"Kompyuter tizimlari" kafedrasi
"Kompyuter tarmoqlari” fanidan

MUSTAQIL ISH-4

Mavzu: Taqsimlangan tarmoqlarni boshqarishda DNS hamda ICMP va SNMP.
Bajardi: Xolbekov I
Qabul qildi: Sattarov M.


SAMARQAND – 2022

Oddiy Tarmoqni boshqarish protokoli uchun tezkor qo'llanma (SNMP)

• 
  by Bradley Mitchell
  

SNMP - tarmoq boshqaruvi uchun standart TCP / IP protokoli. Tarmoq ma'murlari tarmoqning mavjudligi, ishlashi va xato stavkalarini kuzatish va xaritada ko'rsatish uchun SNMP dan foydalanadi.

SNMP dan foydalanish

SNMP bilan ishlash uchun tarmoq qurilmalari boshqaruv ma'lumotlari bazasi (MIB) deb ataladigan tarqalgan ma'lumotlar bazasidan foydalanadi. Barcha SNMP mos qurilmalar qurilmaning tegishli xususiyatlarini ta'minlovchi MIB o'z ichiga oladi. Ba'zi atributlar MIB-da qattiq (kodlangan), boshqalari esa qurilmada ishlaydigan agent dasturiy vositasi tomonidan hisoblangan dinamik qiymatlardir.
Tivoli va HP OpenView kabi korporativ tarmoqni boshqarish dasturi, har bir MIB qurilmasidagi ma'lumotlarni o'qish va yozish uchun SNMP buyruqlaridan foydalanadi. "O'rnat" buyruqlar odatda qurilmada ba'zi ishlarni boshlashi bilanoq "Get" buyruqlar odatda ma'lumotlar qiymatlarini qabul qiladi. Misol uchun, tizimni qayta ishga tushirish buyrug'i tez-tez ma'lum dasturiy ta'minot dasturida ma'lum MIB identifikatorini belgilash va SNMP to'plamini menejer dasturidan chiqarib, bu "attribut" ga qayta tiklash qiymati yozadi.
Yana tarmoqning asosiy texnik ko‘rsatkichlaridan biri katta yuklamada ishlash imkoniyatidir, ya’ni axborot almashish tezligi (yana boshqacha qilib aytganda, katta trafik bilan). Tarmoqda qo‘llanilayotgan axborot almashinuvini boshqaruvchi mexanizm unumli bo‘lmasa, u holda komp’yuterlar axborot uzatish uchun ko‘p vaqt navbat kutib qolishi mumkin. Navbat kelganidan so‘ng katta tezlikda va bexato axborot uzatilsa ham, tarmoqdan foydalanuvchiga baribir tarmoq resurslaridan foydalanish uchun ma’lum vaqt kutishga to‘g‘ri keladi. Har qanday axborot uzatishni boshqarish mexanizmi kafolatlangan ravishda ishlashi uchun, oldindan tarmoqqa ulanishi mumkin bo‘lgan komp’yuterlar, axborotlar soni ma’lum bo‘lishi kerak. Rejalashtirilganidan ko‘p komp’yuterlarni tar- – 7 – moqqa ulanishi, yuklamaning oshishiga olib kelishi natijasida har qanday mexanizm ham axborotlarni uzatishga ulgira olmay qolishi tabiiydir. Nihoyatda, tarmoq deb bu so‘zning tub ma’nosi kabi, shunday axborot uzatish tizimini tushunish kerakki, u mahalliy bir necha o‘nlab komp’yuterlarni birlashtirgan bo‘lishi lozim. Shunday qilib, mahalliy hisoblash tarmoqlarning (MHT) farq qiluvchi belgilarini shakillantirish mumkin bo‘ladi:
● axborotni katta tezlikda uzatish va yuqori tezlikda o‘tkazish imkoniyati mavjud bo‘lishi;
● uzatish davrida xatolikning darajasi kamligi (yuqori sifatli aloqa kanallar). Axborotlarni uzatishda mumkin bo‘lgan xatolik ehtimoli 10-7 – 10-8 darajada bo‘lishi;
● axborot uzatishning unumli va tez amalga oshiruvchi mexanizmi bo‘lishi; ● tarmoqqa ulangan komp’yuterlar soni chegaralangan va aniq bo‘lishi kerak. Berilgan ta’rifdan kelib chiqadiki, global tarmoq mahalliy tarmoqdan quyidagilar bilan farq qiladi: cheklanmagan abonentga mo‘ljallangan va sifatli bo‘lmagan kanallardan ham foydalaniladi; axborot uzatish tezligi nisbatan kam, axborot almashish mexanizmi ham nisbatan tezlik bo‘yicha kafolatlanmagandir. Global tarmoqlarda eng muhimi aloqa sifati emas, balki aloqaning mavjudligidir. Ko‘pincha komp’yuter tarmoqlarining yana bir turi – shahar tarmog‘i (MAN, Metropolitan Area Network) mavjudligini qayd qilishadi, odatda ular global tarmoqlarga yaqin bo‘lib, ba’zida mahalliy tarmoqlarning ba’zi xususiyatlariga ham ega bo‘ladi. Masalan, yuqori sifatli aloqa kanallari va nisbatan yuqori tezlikdagi axborot almashinuvi bilan o‘xshashdir. Bu xususiyati shahar tarmog‘i ham mahalliy tarmoq (MXT afzalliklari bilan) bo‘lishi mumkin ekanligini ko‘rsatadi.
«Shina» topologiyasi «Shina» topologiyasi (ba’zi hollarda «umumiy shina» deb ham ataladi) o‘z tashkiliy qismi bilan tarmoq komp’yuter qurilmalarining bir turda bo‘lishini va barcha abonentlar teng huquqligini taqazo qiladi. Bunday ulanishda komp’yuterlar axborotni faqat navbat bilan uzata oladi, chunki aloqa yo‘li bitta. Aks holda uzatilayotgan axborot ustma-ust bo‘lishi natijasida o‘zgaradi (konflikt, kolliziya holatlari). Shunday qilib, bu turdagi axborot almashinuvi yarim dupleks rejimida amalga oshiriladi (hal duplex), almashinuv bir vaqtning o‘zida emas, – 12 – navbat bilan ikki yo‘nalishda ham amalga oshiriladi. «Shina» topologiyasida markaziy abonent bo‘lmagani uchun puxtaligi boshqa topologiyaga nisbatan yuqoridir. Markaziy komp’yuter ishdan chiqqan holatda, boshqarilayotgan tizim ham o‘z vazifasini bajarishdan to‘xtaydi. Shina tarmog‘iga yangi abonent qo‘shish ancha oddiy bo‘lib yangi abonentni tarmoq ishlab turgan vaqtda ham qo‘shish mumkin. Boshqa topologiyadagi tarmoqlarga nisbatan shinada eng kam uzunlikda kabellar ishlatiladi. Shuni hisobga olish kerakki, har bir komp’yuterga (ikki chetdagi komp’yuterdan tashqari) ikkitadan kabel ulanadi, bu esa har doim ham qulay bo‘lmaydi.