Odob-axloq tarbiyasi

“O‘g‘illarim! Millatning ulug‘ martabasini, saodatini saqlmoq uchun Sizlarga qoldirayotgan vasiyat va to‘zuklarni yaxshi o‘qing, aslo unutmang va tatbiq eting.

Millatning dardlariga darmon bo‘lmoq vazifangizdir. Zaiflarni qo‘riqlang, yo‘qsillani boylar zulmiga tashlamang. Adolat va ozodlik dasto‘rinigiz, rahbaringiz bo‘lsin. Men kabi o‘zun saltanat surmoq istasangiz, qilichingizni yaxshi o‘ylab chekingiz. Bir daf‘a chekkandan so‘ngrada uni ustalikla qo‘llangiz. Orangizda nifoq tuxumlari eqilmasligi uchun ko‘p diqqat bo‘ling. Ba‘zi xodimlaringiz va dushmanlaringiz nifoq tuxumlari sochmakka, bundan foydalanmoqda chalishajakdurlar... Bo‘larga sodiq qolsangiz tosh boshingizga tushmas”.

Amir Temurning bu vasiyatlaridan uning o‘z xalqiga cheksiz sodiqligini, millatini ulug‘laganini, kamtarin, adolat va ozodlik uchun kurashuvchan, axloqiy madaniyati yuksak inson bo‘lganligini ko‘rish mumkin. Shuningdek, Ismoil Al-Buxoriy “Axloqning yaxshi bo‘lishi, taomning pokizaligi, rostlik va omonatga xiyonat qiilmaslik shart, dunyoviy ishlardan chetda qolgan bo‘lsang ham zarari yo‘qdir”, -deb yozadi.

O‘rta Osiyo mutafakkirlarining axloq haqidagi fikrlari, o‘gitlari shunday kuchga egaki, ular o‘quvchilar qalbida insoniylik urug‘larining unib chiqishiga, katta hayot yo‘liga olib chiqishga yordam qiladi, ma‘naviy kuch-quvvat beradi.

Xalqiga va qarindosh-urug‘lariga qo‘lidan kelgan barcha yaxshiliklarni qilish, ularning hurmatini joyiga qo‘yish kabi insoniylik falilatlarini shakllantiradi. Bu esa imonli, e‘tiqodli, g‘ururli, odobli shaxsni voyaga yetkazishning asosiy maqasdidir. Shu bois biz uchun qadrli bo‘lgan Abu Nasr Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Yusuf Xos Hojib, Abu Ali ibn Sino, Alisher Navoiy kabi ulug‘ mutafakkirlarning axloqiy qarashlari va qadriyatlaridan mustaqil O‘zbekiston istiqlolini mustahkamlashda, o‘quvchilarinig axloqiy madaniyatini shakllantirishda, kundalik turmushimizda keng foydalanishimiz maqsadga muvofiqdir.

SHuni aytish kerakki, xalqimiz axloq-odobni qadimdan ulug‘lab kelgan. Chunki axloq-odob insonga husn, latofat va nazokat bag‘ishlagan. O‘rta Osiyo mutafakkirlari o‘z asarlarida axloqiy g‘oyalarni doimo tarannum etib, xalqni oriflik, fozillik, komillik darajasiga ko‘tarishga chorlaganlar. Bu borada Abu Nasr Forobiyning ijodi diqqatga sazovordir.