Og„zaki, ko„rsatmali va amaliy metodlar

O„quv bilish faoliyatini tashkil qilish metodlarini bir nechta guruhlarga bo„lib tasniflash mumkin.

1. Og„zaki, ko„rsatmali va amaliy metodlar

1) Og„zaki metodlar – qisqa muddat ichida hajmi bo„yicha eng ko„p ma‟lymotlarni berish, o„quvchilar oldiga muammolar qo„yish, ularni hal qilish yo„llarini ko„rsatish imkonini beradi.

Bu metodlar o„quvchilarning abstrakt tafakkurlarining rivojlanishiga sharoit yaratadi.

a) Тushuntirish. Bilimlarni tushuntirish metodining mohiyati shundan iboratki, bunda

o„qituvchi materialni bayon qiladi, o„quvchilar esa uni, ya‟ni bilimlarni tayyor holda qabul qilib olishadi.

1 yoki 0 ga ko„paytirish hollari. Bolalarda ko„paytirish amali haqida tarkib topgan bilimlar 1 yoki 0 ga ko„paytirish holini tushunib olishlariga yordam bermaydi. o„qituvchi bilimlarni tayyor holda yetkazishi kerak,yoki tushuntirish kerak

b) Suhbat bu eng ko„p tarqalgan va yetakchi o„qitish metodlaridan biri bo„lib, darsning har xil bosqichlarida, har xil o„quv maqsadlarida qo„llanishi mumkin, ya‟ni uyga berilgan topshiriqlarni va mustaqil ishlarni tekshirishda, yangi materialni tushuntirishda, mustahkamlash va takrorlashda qo„llanilishi mumkin.

Suhbat – o„qitishning savol-javob metodidir, bunda o„qituvchi o„quvchilarning bilimlarini qay darajada o„zlashtir-ganliklari va amaliy tajribalariga tayangan holda, maxsus tanlangan savollar va ularga beriladigan javoblar yo„li bilan o„quvchilarni qo„yilgan ta‟limiy va tarbiyaviy masalalarini hal qilishga olib keladi.

Induksiya metodi bilishning shunday yo„liki, bunda o„quvchining fikri birlikdan umumiylikka, xususiy xulosalardan umumiy xulosaga o„sib boradi. Induktiv xulosa – xususiydan umumiyga qarab boradigan xulosadir. Bu metoddan foydalanib biror qonuniyatni ochish yoki qoidani chiqarish uchun o„qituvchi misollar, masalalar, ko„rsatmali materiallarni puxtalik bilan tanlaydi.Boshlang‟ich 1-2-sinflarda ko‟proq mashg‟ulotlar tushunarli induktiv tarzda kiritiladi.

Boshlang„ich sinflarda induksiya metodi bilan uzviy bog„liq holda deduksiya metodidan ham keng foydalaniladi

Deduksiya metodi bilishning shunday yo„liki, bu yo„l umumiyroq bilimlar asosida yangi xususiy bilimlarni olishdan iboratdir.

Deduksiya bu, umumiy qoidalardan xususiy misollarga va konkret qoidalarga o„tishdir.

Analogiya – shunday xulosaki, bunda predmetlar ba‟zi belgilarining o„xshashligi bo„yicha bu predmetlar boshqa belgilari bo„yicha ham o„xshash, degan taxminiy xulosa chiqariladi. Analogiya “xususiydan xususiyga boradigan”, bir aniq ma‟lumotdan boshqa aniq ma‟lumotlarga boradigan xulosadir.

Masalan, uch xonali sonlarni qo„shish va ayirishning yozma usullarini ko„p xonali sonlarni qo„shish va ayirishga o„tkazish analogiya usulini qo„llashga asoslangan. Shu maqsadda metodik adabiyotlarda ko„p xonali sonlarni yozma qo„shish va ayirish bilan tanishtirishda shunday misollarni yechish tavsiya qilinadiki, bunda har bir navbatdagi misol oldingisini o„z ichiga oladi. Masalan: 124 ,945