Oila psixologiyasi akadem ik litsey va k asb-h u n ar

Mavzuga oid rivoyatlar 
1. 
Tannoz xotinning tuzalishi
B ir o d a m ju d a nozli qizga o s h iq b o ‘ld i. A n c h a n o z -
istig 'n o lard an keyin tu rm u sh q u rd ilar. U1 a y o ld a tarbiya ju d a
oz edi. S h u n in g u c h u n erining qad rig a y axsh i y etm as edi. Ishi 
faqat n o zlan ish e d i, xolos. T u rm u sh q u rg a n la rig a b ir n ech a k u n
o 'tg a n d a n so‘ng n o z bilan:
— V aqt o ‘tib satangligim tu ta d i. U1 v a q td a m enga h e c h
narsa dem agil. Ish q ilm ay m an, z a h m a t c h e k m a y m a n . A gar o s - 
m on b oshim ga u z iü b tushsa h am u k u n d a b iro r ish q ilm ay ­
m an , — dedi.
Eri aqlli o d a m ed i. Biroz su k u t s a q la b , x o tin in in g gapig a 
tu sh u n g an d ay b o ‘lib:
— D u ru st, satan gginam , m eni h a m v a q t o ‘tib eshakligim
tu tib k e ta d i. U1 v a q td a sen m e n in g g ka z a b im g a d u c h o r
b o ‘lm a, — deb jav o b berdi.
O ra d a n o y lar o ‘td i, ayolning satan gligi o rta bordi. U1 o d a m
q a n c h a yum sh oq b o ‘lsa, x o tinin in g n o z i s h u n c h a kuchay a b o r ­
di. S ek in -sekin ishlari e r jo nig a tega b o rd i.
Bir kuni uyiga kelib:
— X o n im , sh u -sh u narsalarni h o z irla , d o 'k o n g a olib k e ta - 
m an , — dedi.
X on im h a r vaqtd ag id ek jo y id a n q im irla m a d i. U1 o d a m
gapini tak ro rlad i. Y an a hech sas y o ‘q. U1 o d a m qaytardi.
Xotin:
— B ugun dangasaligim tu tib tu rib d i, h e c h ish q ilm a y ­
m an , — dedi.
U1 o dam b e lid a n kam arin i y ec h ib , x o tin in i, «m ana seng a, 
m an a senga dangasalik», deb savaladi.
X otin baqirdi:
— Voy dod! V oy b elim , voy q o kllarim ! V oy o ‘lam an!

---

— J a h lim c h iq d i xo n im , ch id a, esh akligim tu tib ketdi, — 
deb y ana k a m a r b ila n savalay boshladi, erkak.
S h u n d a n k e y in x o tin in in g aqli kirib:
— B o ‘ld i, a fa n d im , m en in g d ang asaligim ketib qoldi, — 
dedi.
S h u n d ay q ilib , n a erd a eshaklik q o lib d i, na xo tin d a d a n - 
gasalik, ta n n o z lik q o lib d i. X astaliklardan xalos b o ‘libdilar.
2. B unday qaynona do‘stlarga m uborak bo‘lsin
T u rm u s h la rin in g yangiligida, baxtli sh irin o y lam i o ‘tk aza- 
yotgan k u n la rid a y o sh kelin ch ak va k u yovlar ro ‘zg‘orn in g b a ’zi 
ehtiy ojlarin i o lis h n i xohlaydilar. Er k e c h q u ru n sevikli xotini 
xush k o ‘rg an n a rs a la rn i olib keldi.
Q ay n o n asi u la r n i k o ‘rgani m eh m o n b o ‘lib kelgan edi.
Kuyov o lg a n n arsalarin i xotiniga b ir-b ir k o ‘rsatib, «buni 
b u n d ay , b u n isin i b u n d a y oldim », dedi q uvonib. X otini b e p a r- 
volik bilan:
— H e c h n a rs a n i tu sh u n m a d im , — dedi.
Y igitning k o ‘n gli o g ‘ridi. Q oshlari k erild i, sek in -asta xafa 
b o ‘la b o sh lad i. S h u payt xushfe’l, tajrib ali, a c h c h iq -c h u c h u k n i 
to tg an , h a y o t m a k ta b in i o 'ta g a n aqlli q a y n o n a oraga tushib, 
qiziga:
— Ey, m e n in g jo h il, o ‘z q adrini b ilm agan qizim! E r keltir- 
gan n arsalarga h a m b ep arvo boMadimi? Sen bu yom on odatn i 
qayerdan o ‘rg a n d in g ? O tan g b iro r narsa olib kelganida beparvo 
b o ‘lganim ni h e c h k o ‘rganm isan? A gar m en otangga shu n d ay
m u o m a la q ilsa m , u m en in g t a ’zirim ni b erardi va shu zaho ti 
uydan h a y d a g an b o ‘lardi. M ening x u sh fe ’l, vazm in kuyovim , 
bolam , h a q iq a ta n siz ju d a sabrli ekan siz, deb jo h il qiziga nasi- 
hat qildi.
S h u n d a n k e y in b u jo h il, tarbiyasiz yosh kelin eri olib kel­
gan n arsalarga b e p a rv o lik qilm abdi. Y igit q ay n onasini d u o la r 
qilibdi, c h u n k i u la r h u z u r k o ‘rib yashabdi. X o tin in in g sovuq 
m u o m alasi, tu m ta y g a n su ra tid a n q utilibdi.

---

3. Sening bir ko‘zing k o ‘r a r ekan
0 ‘tgan z a m o n lard a bir k o 'z i ojiz, bo y -b ad av lat yigit u y - 
lanibdi.
Yigit uyiga m eh r q o ‘ygan, yaxshi fe ’lli edi. H a r o q s h o m
uyiga q u c h o g ‘ini to ‘ldirib n a rs a la r o lib kelardi. X o tin i e rin i 
q u v o n ch b ila n kutib olib, h u rm a t k o krsa ta r edi.
O ra d a n yillar o ‘tibdi. U1 o d a m n in g ishi b ird a n o rq a g a
ketib d i-y u b ir kuni uyiga q o ‘llari b o 's h kelibdi.
X otini aqli oz, fe ’li yom on va tarb iy asi yaxshi e m a s lig id a n , 
eri uyiga kirar-kirm as:
— V oy a fa n d im , sizning b ir k o ‘zing iz ko ‘rar e k a n -a !.. — 
deb y uboribdi. K o ‘pni ko‘rgan ul o d a m :
— X o n im , shu k u n g a c h a k o ‘rm a g a n m id in g ? — d e b
sov uq qo nlik bilan javob beribdi. B e fa h m xotini unga:
— S h u p ay tgacha q o lin g iz g a q a ra b , ko ‘zingizga q a ra s h g a
vaqt b o ‘lm ag an d i, — debdi.
— X o n im , — javob b eribd i ul o d a m , — e rin g n in g ikki 
k o ‘zi k o ‘rd ir. K o‘r b o lm a s a , b o sh o g 'riq qilib, sen kabi a q li 
qisqani o larm id i?

---