O'lchash ishlarini bajarishning me'yoriy sharoiti qilib, ds 9249 va ds 8,050 kO'rsatmalariga binoan 200S lOS

O'lchash ishlarini bajarishning me'yoriy sharoiti qilib,
DS 9249 va DS 8,050 - kO'rsatmalariga binoan 200S lOS,
xonadagi havo bosimi 101325 Pa, havoning nisbiy namligi
58+ 65%, yoritilganlik 50+ 60 lyuks (sharoitga bog'liq) qilib
belgilangan va faoliyat ko'rsatuvchi tegishli maxsus kiyimda
bo'lishi qabul qilingan. O'lchanishi lozim bo'lgan ko'rsatkich
yoki parametrning absolut (mutloq) qiymatini aniqlash mumkin
emas. Chunki o'lchashlar natijasi xatoliklardan xoli emas.
Shuning uchun ham bir xil sharoitda, bir parametrni takror
takror o'lchash, o'zaro kichkina qiymatda bo'lsa ham farq
qiluvchi har xil ko'rsatkichlarni beradi. Olchashdagi xatolik
deb, Δ O'lch. olchashlar natijasi XJ ni haqiqiy berilgan qiymat
laridan farqi Xhaq. ga aytiladi.
Δ o'lch. = X J - X haq.
Bir kattalikni takroran bir necha bora o'lchash natijasida
olingan qiymatlarga asoslanib, ularning o'rtacha arifmetik
qiymati e hisoblab topiladi va uni o'lchashlar natijasida
olinishi kerak bo'lgan haqiqiy
Xhaq. qiymatga tenglashtirib
qaraladi, ya'ni quyidagi tenglik qabul qilinadi:
X haq. = 󠆚Ө
Lekin takroran o'lchab olingan ko'rsatkichlarga asoslanib,
natijalarni matematik qayta ishlab mahsulot yoki uning biror
bir parametri to'g'risida to'liq ma'lumot olish mum kin bo'lsa
ham bu yetarli emas ekan. Chunki zamonaviy talablar bo'yicha
ishlab chiqarilishi lozim bolgan mahsulot aniqligi uchun, o'lchashlar
natijalarini faqatgina matematik qayta ishlash orqali baholash
yetarli bo'lmaydi. Shuning uchun ham fanga matematik qayta
ishlash natijasini cr (amalda bu qiymat o'lchamIarning tarqalish
amplitudasiga bog'liqligi ma'lum) korinishidagi o'rtacha
matematik xatoligini e'tiborga olgan holdagi qiymatin~ hisoblab
topib, uni ishlatish yaxshi natijalarga olib kelar ekan.
Albatta har bir o'lchash asbobi yordamida, o'lchash ishlarini
bajarish uchun qabul qilingan va inobatga olinishi shart bo'lgan,
ruxsat etilgan xatoliklar mavjud. Bu xatoliklar o'lchash ishlari
qaysi sohaga tegishli bo'lsa, o'sha soha uchun o'rinlidir. Masalan:
suyuqlikni qaynash haroratining aniqIigini o'lchash uchun,
suyuqlikning kimyoviy tarkibini aniqlashdagi, suyuqIik solingan
idish materialining kimyoviy tarkibini bir xilligini ta'min
lashdagi, idishni yasash davrida uning butun yuzasi bo'ylab
devorining qalinligini bir me'yorda saqlashdagi, idishni qizdirish
vaqtida issiqlikni bir me'yorda taqsimlashdagi, o'lchov vositasi
uchun ruxsat etilgan, o'lchash ishini bajarishdagi va o'lchash
natijalarini ishlashdagi, xona harorati va namligining hamda
havo bosimi me'yoridagi va suyuqlikni qaynash haroratini
belgilashdagi ruxsat etilgan -
yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan
xatoliklar xato hisoblanmaydi. Yoki korxonaning moliyaviy
YO'nalishdagi faoliyatining me'yorini aniqlash uchun -
pul
mablag'i oqimining aylanishi mobaynidagi, moliyaviy hisobot
taqdim qilish muddatidagi, me'yoriy hujjatdagi, tushumlarni
taqsimlashdagi, jon boshiga ajratiladigan chiqimlardagi ruxsat
etilgan -
yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan xatoliklar xato
hisoblanmaydi. Chunki miqdori hisobga olinib o'lchash ishlari