Old Osiyo san’ati

Zikkurat.
lo y iq - H a y k a l a l e -
b astrd a ish la n ib , o ‘z 
v^aqtida yuzasi p lastin - 
k a b ila n q o p l a n i b , 
k o ’zlari in k ru statsiy a 
qilingan boMgan.
A m a liy
b e z a k
s a n ’a t i d a
k u lo lc h ilik
idishlari e ’tib o ig a lo ­
y iq . U l a r n a f a q a t
oM cham larining nafis to p ilg a n i, b alki u n in g yuzasiga ishlangan tasv ir- 
ning u slu b lash tirilg an k o ‘rin ish i b ila n h a m d a v r s a n ’a tin in g yuksaklikka 
erishganligini n am o y ish e tad i.
Z aigarlik s a n ’atid a M eso p o tam iy a ustalari yuksaklikka erishdilar, o ltin , 
ku m u sh va b o sh q a q im m a tb a h o m a d a n va to sh la rd a n inkrustatsiya u slu - 
bida tu rli b u y u m la r bajarganlar. M il. av. 3000-yillikning boshlarida o ‘tg an
p o d sh o M ask alam d u g va m alik a S h u b a d (P u a b i)n in g m a q b a ra la rid a n
(U r sh ah ri y o n id a ) to p ilg a n o ltin , k u m u sh , lojuvard b ilan b ezatilg an
z a rg a rlik b u y u m la ri, z e b - u
z i y n a t l a r , id is h t o v o q l a r , 
q u ro l-a sla h a la r dav r m a d a n i- 
y ati va s a n ’a tin in g y u k sa k
boM ganligidan d a lo la t b c ra - 
d i. J u m la d a n , sh u y e r d a n
t o p i l g a n c h o l g ‘u a s b o b i
boMgan arfa badiiy k o n stru k - 
tiv y ech im i c ’tib o rg a loyiq. 
O ltin , k u m u sh , lojuvard b i­
lan b ezatilg an h a m d a o ltin - 
d a n y a sa lg a n h o ‘kiz b o s h i 
o ‘rn a tilg a n c h o lg ‘u a s b o b i
Sargon qadimiy portreti. 
N eolit. Er. av. XX'HI asr. 
Bag'dod. Iroq muzeyi.
21

Ibodat qilayotgan 
hukmdor haykali
ijod k o rn in g boy fantaziyasi va yuksak 
estctik q ara sh la rid a n d a lo lat berad i 
M a q b aralard an to p ilg a n eshkakli 
q a y iq c h a n in g k u m u s h d a n ish la n g a n
m o d e li, n a q s h la r b ila n b c z a tilg a n
sh ash k a ta x tach asi, s h u n in g d c k , k u ­
m ush d an yasalib turli b e za k lar berilgan 
u y -a n jo m va q u ro lla r, boshga kiyadi- 
gan sh lem va b. h a m shu d a v m in g
yuksak m ad an iy ati n a m u n a sid ir.
Tasviriy s a n ’a td a tarixiy v o q c a la r- 
ni aks ettiru v ch i m u ra k k a b k o m p o z itsiy a la r ishlanganligini isbotlovchi 
dalil U r sh a h rid a n to p ilg a n b a y ro q b o ‘lib, u n in g yuzasiga ja n g v o q ealarin i 
aks ettiru v ch i tasv irlar k o ‘rsatilgan.
Akkad podsholigi. 
E r. av. X X IV -X X II asrlard a O ld O siyo yerlari 
yagona davlatga birlashtirildi. Bu davlat asoschisi S aig o n
I 
edi. U A k k ad n i 
shu davlat p o ytaxti qilib b clg ilad i, d a v latn in g n o m i h a m sh u n o m b ilan
tarixga kirdi. S a ig o n
I 
55 yil. m o b a y n id a shu d av latn i b o sh q ard i. S h u
d av rd an bu y erla rd a k a tta q u rilish ishlari o lib bo rild i, tasviriy va a m aliy
s a n ’a t jo n la n d i, u sh u m e rlik la r davri s a n ’ati a n ’an a la rin i d av o m e ttirib
y an g i q irra la r b ilan boyitdi. Bu rivoj S arg o n
I 
d a v o m c h ila ri, ayniqsa p o d sh o N a ra m sin
d av rid a y a n ad a rivojlanib o ‘zin in g gullag an
d av rin i b o sh id a n k echirdi. M il. av. 2 236— 
2 2 0 0 -y illard a yashab d av latn i b o sh q arg an bu 
h u k m d o r o ‘zini « d u n y o n in g t o ‘rt to m o n in - 
ing podshosi* d e b e ’lo n qildi, o ‘zini esa xudo 
d arajasid a k o ‘rdi. S hu d av rd a m e ’m o rlik d a 
h a sh a m a tli sa ro y la r q u rild i, tasviriy s a n ’at
_____
rivojlanib u n d a realizm o rtd i. A yni shu d av -
J H f M rda S h u m e r dostoni Gilgamish afsonasi shakl- 
R> 
landi. A kkad d av rid an saqlanib q o lg an hay-
- -------