Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

VII. VIII gruppa metallarining gidroksidlari suvda yomon erishi sababli ular asoslar deyiladi.
Asoslarning nomlanishi. I. Agar metall bitta gidroksid hosil qil­ sa, asosni nomlash uchun to'g'ridan to'g'ri metall nomi aytilib. oxiriga <•gidroksid» so'zi qo'shiladi. Masalan: NaOH - natriy gid-
roksid, Ca(O H) ₂- kalsiy gidroksid.
2. Agar metall iJcki yoki undan ortiq gidroksid hosil qilsa, asos nomida avval metall nomi aytilib, keyin qavs ichida metallning valentligi rim raqami bilan ko'rsatiladi va oxiriga «gidroksid» so'zi qo'shiladi. Masalan: Fe(OH )₂- temir (II) gidroksid, Fe(O H) ₃-
temir (Ill) gidroksid.
Asoslarda kislorod atomining bitta valentligi orqali metall bilan, ikkinchi valentligi orqali vodorod bilan birikadi. Masalan:
0-H 0-H 0-H

K - 0 - H,
/ / /
Mg Fe - 0 - H Al - 0 - H
'o - H '--- O - H '--- 0 - H

Asoslarning olinisbi. Asoslar bir necha usullar bilan olinadi:
I. Aktiv metallarni suvga ta'sir ettirish:
2Na + H₂O = 2NaOH + H₂, Ca+ 2H ₂O = Ca(O H) ₂ + H₂

2. 
   Asosli oksidlarga suv ta'sir ettirish:
   

Na ₂O + H₂O = 2NaOH. CaO + H ₂O = Ca(O H) ₂

2. 
   Suvda yomon eriydigan asoslarni olish uchun tuzlarga ishqor ta'sir ettirish:
   

CuSO₄ + 2NaOH = C u(O H) ₂J.. + Na ₂SO₄ FeCl₃ + 3NaOH = Fe(OH) ₃..I.. + 3NaCI Mn Cl₂ + 2NaOH = Mn(OH)) + 2NaCI
Bu yo'l bilan suvda yaxshi eriydigan asoslami ham olish mumkin. Uning sharti shuki, hosil bo'layotgan tuz suvda va ishqorda erimas­ ligi kerak. Masalan:
Na₂CO₃ + Ca(O H) ₂ = CaCO ₁J.. + 2NaOH K₂SO₄ + Ba(O H) ₂ = BaSO ₄J.. + 2KOH.

2. 
   Tuzlar eritmasini elektroliz qilib olisb. Osh tuzi yoki kaliy xlorid eritmasidan o'zgarmas tok o'tkazilsa, katodda vodorod, anod­ da xlor ajralib chiqadi. Eritmada esa natriy gidroksid yoki kaliy
   

gidroksid qoladi. Eritma bug'latilsa, qattiq holdagi NaOH yoki KOH olinadi.