Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

2.3. Касалликлар профилактикаси – хирургияни устивор йўналишидир. 
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) – саломатлик инсоннинг нафақат 
касалликлардан холи ва жисмоний бенуқсон ва руҳий ҳолатининг барқарорлиги 
билангина эмас, балки унинг ижтимоий жиҳатдан таъминланганлиги билан ҳам 
белгиланади дея таъкидлайди. 
 
Диспансер назорати – тиббиѐт ходимларининг соғлом болаларни ҳар хил 
касалликлардан сақлаш, касалликни эрта аниқлаш, касаллик асоратларини тўлиқ 
даволаш тадбирлари мажмуаси. 
Диспансер кузатувининг вазифаси: соғлом болани тарбиялаш,жисмоний, асаб-
руҳий ривожланишини тўлиқ таъминлаш,касалликни аниқлаш, даволаш, болалар 
ўртасида касалликни ва ўлимни камайтиришдан иборат
4
. 
 
Диспансер кузатуви икки босқичдан: 

---

77 
1) кўп тармоқли шифокор кўригини ташкиллаштириш; 
2)болаларда учрайдиган касалликларни даволаш ва соғломлаштиришдан иборат. 
 
Диспансер кузатувининг асосий мақсади кўп тармоқли тадбирлар ўтказиш 
йўли билан болалар соғлиғини сақлаш ва тиклаш, ҳар хил касалликларнинг олдини 
олиш, касаллик ва болалар ўлимини камайтиришга қаратилган тадбирларни 
ўтказишдан иборат. 
 
ДИСПАНСЕР КУЗАТУВИ ҚУЙИДАГИЛАРНИ ЎЗ ИЧИГА ОЛАДИ 
текширишлар 
асосида ҳар йили болаларни тиббий кўрикдан ўтказиш. 
текшириш 
усулларини қўллаш. 
уруҳ болаларини аниқлаш. 
аниқлаш. 
саломатлигини узлуксиз кузатиш. 
Соғлиқни сақлаш вазирлиги буйруғига асосан поликлиника бош шифокори 
тиббий кўрик режасини тузади. Тиббий кўрик диспансер кузатувининг бир қисми 
бўлиб, унинг биринчи босқичи ҳисобланади. Энг масъулиятли муҳим босқичи 
болаларни даволаш, соғломлаштиришга йўналтирилган болалардаги ҳар хил 
патологик ҳолатларни аниқлаш тадбирларидир. Шунинг учун бу босқичда кўпчилик 
хатоликлар, қилинмаган ишлар қайд этилади.
_________________________________ 
4.Robert E. David P. Textbook of family medicine.USA, 2016. 978-0-323-23990-5. 
Эрта ѐшдаги болалар қуйидаги касалликлар билан диспансер назоратида 
бўладилар: экссудатив катарал диатез (ЭКД), рахит, овқатланишнинг бузилиши, 
қон-томир тизими, нафас йўллари, жигар, ўт йўллари, меъда, ўн икки бармоқ ичак, 

---

78 
қон, эндокрин касалликлари, асаб-руҳий, кўз, қулоқ-томоқ-бурун касалликлари ва 
бошқа касалликлар
3
. 
Диспансер назоратида ҳисобда турган ҳамма болаларга 030у формаси 
тўлдирилади. Диспансер кузатувининг асосий мезони касалликларни келтириб 
чиқарувчи омилларни, болалар ўлимини ва умуман, касалликларни камайтиришдир.