Олий таълимнинг


И=тисодий рента (абсолют рента)


Download 5.27 Mb.
bet105/150
Sana29.09.2023
Hajmi5.27 Mb.
#1689771
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   150
Bog'liq
Mikroiqtisodiyot (ma\'ruza matn)

И=тисодий рента (абсолют рента) - бу чекланган ресурс учун тўланадиган тўлов.
Ер рентаси - чекланган ер ресурсларидан (бош=а табиий ресурслардан) фойдаланганлик учун тўлов.
И=тисодий рента ер рентасига кўра кенгро= маънога эга, буни ю=орида кўрган эдик.
Абсолют рента - бу барча ер эгалари томонидан ернинг сифатига бо\ли= бўлмаган щолда оладиган рентадир (абсолют рента К.Маркс томонидан киритилган).
Ер рентасини тащлил =илиш учун =уйидаги шартлар бажарилган деб фараз =илинади:
ишлаб чи=арилган барча мащсулот бозор учун ишлаб чи=арилади;
барча ерлар мукаммаллашган бозор шароитида ижарага берилади;
барча ерлардан асосий ози=-ов=ат мащсулотларини ишлаб чи=ариш учун фойдаланилади;
барча ерларнинг унумдорлиги бир хил.
Ер таклифи абсолют эластик бўлмагани учун, ер таклиф чизи\и вертикал кўринишда бўлади (12.24-расм).
Ерга бўлган талаб чизи\и (ер унумдорлигининг пасайиш =онунига кўра) манфий ёти=ликка эга.


12.24-расм. Ер бозорида мувозанат щолат.

Ер таклифи чизи\и ни талаб чизи\и билан кесишган ну=таси ер бозоридаги мувозанат щолатини билдиради. мувозанат рента бўлиб, у щар ойда ижарачи томонидан ер эгасига тўланади. тўртбурчак юзи барча ердан фойдаланиш учун тўланадиган умумий рента. Агар асосий мащсулот бу\дой бўладиган бўлса, бу\дойга бўлган талабнинг ортиши, ерга бўлган талабнинг ортишига олиб келади , натижада бир гектар ерга тўланадиган рента дан га кўтарилади. Ушбу щолат умумий (абсолют) рента тўртбурчак юзига тенг бўлади. Агар бу\дойга бўлган талаб камайса, щар ойда тўланадиган рента щам камаяди ва умумий рента =иймати тўртбурчак юзигача камаяди.


Кўриниб турибдики, таклиф абсолют эластик бўлмаганда ер рентаси асосан унга бўлган талабга бо\ли=.
Дифференциал рента. Абсолют рентани =араганимизда, ернинг сифати, жойлашуви бир хил деб фараз =илган эдик. Ща=и=атда эса ерлар щосилдорлиги бўйича щамда жойлашувига кўра бир-биридан фар= =илади.
Фараз =илайлик, табиий щосилдорлиги бўйича 3 хил ер бўлсин, яъни, яхши, ўртача ва ёмон ерлар. Бу ерларнинг щосилдорлиги щар хил бўлганлиги учун, уларнинг тенг ўлчамдаги участкаларига тенг ми=дорда капитал ва мещнат сарфласак, турли хил натижа оламиз. Щосилдорлиги ю=ори бўлган ердан, бош=а ерларга нисбатан кўпро= щосил оламиз ва бу орти=ча олинган щосил ернинг фа=ат табиий щосилдорлиги билан бо\ли=дир. Яхши щосилдор ерга рента ўртача ер рентасига кўра ю=ори, ўртача ер рентаси эса ёмон ер рентасига кўра кўп бўлади, ёмон ер эгаси эса соф и=тисодий (абсолют) рента олади (13.25-расм).
Энг яхши ер эгаси щар бир гектар ердан щар ойига дифференциал рента ни олади, ўртача ер эгаси - рентани. Ёмон ернинг рентаси нолга тенг. биз бу ерда яхши, ўртача ва ёмон ерларнинг ўлчами тенг деб фараз =илдик. Худди шунга ўхшаш дифференциал ренталарни ерларнинг жойлашувига кўра щам ани=лаш мумкин.



Download 5.27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling