Олий ўқув юртларида ўқув жараёнини кредит-модуль тизимида ташкил қилиш

• Qishloq xoʻjaligini kimyolashtirish — qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarishi jarayonlarida kimyoviy moddalarni qoʻllash; kimyo, biokimyo, mikrobiologiya va agrokimyo fani yutuklaridan foydalangan holda kam mehnat va mablagʻ sarflab olinadigan mahsulot hajmini koʻpaytirish va sifatini yaxshilashga qaratilgan kompleks tadbirlardan biri. Qishloq xoʻjaligini "kimyolashtirish" atamasi 20-asrning 30-yillarda turli zonalarda oʻgʻitlar tizimini qoʻllash tufayli rus olimi D.N.Pryanishnikov (1865—1948) tomonidan taklif qilingan.

Oʻgʻitlardan foydalanish, tuproqni kimyoviy melioratsiyalash (ohaklash, gipslash), oʻsimliklarni begona oʻtlardan, zararkunandalar va kasalliklardan muhofaza qilish;
defoliatsiya va desikatsiya;
oʻsimliklarning oʻsishi hamda hosil berishini boshqarish; chorvachilikda ozuqa va dorivor vositalar ishlatish, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini konservalash, melioratsiya, qishloq xoʻjaligi qurilishi va boshqalarda sintetik materiallardan foydalanishni oʻz ichiga oladi. Oʻgʻitlardan foydalanish Qishloq xoʻjaligikning asosiy yoʻnalishidir. Oʻgʻit hosildorlikni oshiradi. Mineral oʻgʻitlar ishlatilganda hosilning qay darajada ortishi koʻpgina omillar (tuproq, iqlim, tashkiliy-iqtisodiy sharoit, ekin navlari, ekish texnologiyasi, oʻgʻitning sifati va boshqalar)ga hamda birinchi navbatda, dehqonchilik madaniyatiga bogʻliq.

Desikatsiya (de... va lot. siccum - quruq, quritish, suvini qochirish) — ekinlarni oʻsib turgan joyida dorilab quritish. D. hosil yetilishini tezlashtirib, yigʻim-terim ishlarini barvaqt tugallash maqsadida oʻtkaziladi. D. qilinganda oʻsimlikning hayoti butunlay toʻxtaydi, uning oʻsuv organlari, jumladan pishib yetilmagan me-valari ham tezda kurib qoladi. D. hosilni mashinalarda terishni osonlashtiradi. Qand lavlagi maydonlarida hosil terimidan 10, gʻoʻzada 15—20, tokzorlarda 20 kun ilgari oʻtkaziladi. Oʻzbekistan sharoitida, asosan, gʻoʻza, shuningdek, kartoshka, don-dukkakli va moyli ekinlar D. qilinadi. D. qilish muddatli ob-havoga, gʻoʻzada koʻsaklarning yetilishi hamda ochilish darajasiga qarab belgilanadi. Mas, respublikaning markaziy va shimoliy r-nlarida koʻsaklarning 60—65%, janubiy r-nlarida esa 70—75% ochilganda, dastlabki mashina terimidan keyin D. qilinadi. D.da kimyoviy preparatlar (desikantlar) eritmasi oʻsimlikka maxsus texnika (traktor va moslamalar) bilan purkaladi.

• Desikatsiya (de... va lot. siccum - quruq, quritish, suvini qochirish) — ekinlarni oʻsib turgan joyida dorilab quritish. D. hosil yetilishini tezlashtirib, yigʻim-terim ishlarini barvaqt tugallash maqsadida oʻtkaziladi. D. qilinganda oʻsimlikning hayoti butunlay toʻxtaydi, uning oʻsuv organlari, jumladan pishib yetilmagan me-valari ham tezda kurib qoladi. D. hosilni mashinalarda terishni osonlashtiradi. Qand lavlagi maydonlarida hosil terimidan 10, gʻoʻzada 15—20, tokzorlarda 20 kun ilgari oʻtkaziladi. Oʻzbekistan sharoitida, asosan, gʻoʻza, shuningdek, kartoshka, don-dukkakli va moyli ekinlar D. qilinadi. D. qilish muddatli ob-havoga, gʻoʻzada koʻsaklarning yetilishi hamda ochilish darajasiga qarab belgilanadi. Mas, respublikaning markaziy va shimoliy r-nlarida koʻsaklarning 60—65%, janubiy r-nlarida esa 70—75% ochilganda, dastlabki mashina terimidan keyin D. qilinadi. D.da kimyoviy preparatlar (desikantlar) eritmasi oʻsimlikka maxsus texnika (traktor va moslamalar) bilan purkaladi.