Tuproqlar geografiyasida tuproq - geokimyoviy va tarixiy - geologik yo‘nalish V.A.Kovdaning tadqiqotlarida rivojlantirilgan. U tuproq hosil boiishining bir qancha evolyutsion bosqichlarini ajratgan: 1- Gidroakkumulyativ (subakval, suv osti, amfibial), ya’ni moddalaming ijobiy mutanosibligi bosqichi. - Tuproqlar geografiyasida tuproq - geokimyoviy va tarixiy - geologik yo‘nalish V.A.Kovdaning tadqiqotlarida rivojlantirilgan. U tuproq hosil boiishining bir qancha evolyutsion bosqichlarini ajratgan: 1- Gidroakkumulyativ (subakval, suv osti, amfibial), ya’ni moddalaming ijobiy mutanosibligi bosqichi.
- 2. Gidrobioakkumulyativ (gidromorf, kapillyar - gidromorf, superakval), ya’ni mexanik akkumulyatsiyasiz, biroq moddalaming geokimyoviy va biologik akkumulyatsiyasi mavjud bosqich.
- 3. Mezogidromorf (poligidromorf), ya’ni grunt suvlaridan kuchsiz yoki ma’lum davrlarda moddalaming geokimyoviy oqimi va uiarning biogen akkumulyatsiyasi bosqichi.
- 4. Moddalarning biogen akkumulyatsiyasi va suv tartibi bilan yuvilgan qadimgi gidromorf reliktli paleogidromorf bosqich.
- 5. Moddalar muvozanatining hozirgi eol turlariga ega boigan qadimgi gidromorfizm kam iz qoldirgan proterogidromorf bosqich.
- 6. 0 ‘z kesmasida qadimgi gidromorfizmning hech qanday belgilarini qoldirmagan avtomorf (bioakkumulyativ) bosqich.
- 7. Moddalarning ko‘pgina qismi mexanik tarzda chiqarib tashlangan tog‘ - eroziya bosqichi.
Tuproq - geografik rayonlashtirishda taksonomik biriiklar sifatida: tekislik sharoitida tuproq zonasi, tog‘larda esa - tog‘ tuproq provinsiyasi tayanch hisoblanadi. Tuproq - bioiqlim mintaqasi - bu radiatsiya va issiqlik sha- roitlari bilan birlashgan tuproq zonalari va tog‘ tuproq provinsiyalari majmuasidir. Tuproq - bioiqlim oblasti - bu nafaqat mintaqada radiatsiya va issiqlik sharoitlari, balki namlanish hamda qurg‘oqchilik (kontinentallik) sharoitlarini birlashtiruvchi tuproq zonalari va tog‘ tuproq provinsiyalari majmuasi hamdir. Tuproq zonasi - bu tuproq tipi zonalligiga mos keladigan intrazonal tuproq arealidir. Tog* tuproq provinsiyasi (yoki vertikal tuproq tuzilmasi) - bu togii oikaning joylashuviga bogiiq boigan vertikal tuproq zonalarining o‘zaro aloqadorlikdagi ma’lum qator arealidir. Tuproq provinsiyasi - namlik va qurg'oqchilik, ba‘zan haro- ratdagi tafovutlar bilan bogiiq boigan, tuproqning maxsus xususiyatlari bo'yicha ajralib turuvchi tuproq zonasining bir qismidir. Tuproq okrugi - bu relyef va tuproq hosil qiluvchi jinslar xususiyatlariga bogiiq tuproq kombinatsiyasining xarakterini belgilovchi tuproq provinsiyasining bir qismi. Tuproq rayoni - bu tuproq qoplamining bir xil tipdagi mezotuzilmasini xarakterlovchi tuproq okrugining bir qismi. - Tuproq - geografik rayonlashtirishda taksonomik biriiklar sifatida: tekislik sharoitida tuproq zonasi, tog‘larda esa - tog‘ tuproq provinsiyasi tayanch hisoblanadi. Tuproq - bioiqlim mintaqasi - bu radiatsiya va issiqlik sha- roitlari bilan birlashgan tuproq zonalari va tog‘ tuproq provinsiyalari majmuasidir. Tuproq - bioiqlim oblasti - bu nafaqat mintaqada radiatsiya va issiqlik sharoitlari, balki namlanish hamda qurg‘oqchilik (kontinentallik) sharoitlarini birlashtiruvchi tuproq zonalari va tog‘ tuproq provinsiyalari majmuasi hamdir. Tuproq zonasi - bu tuproq tipi zonalligiga mos keladigan intrazonal tuproq arealidir. Tog* tuproq provinsiyasi (yoki vertikal tuproq tuzilmasi) - bu togii oikaning joylashuviga bogiiq boigan vertikal tuproq zonalarining o‘zaro aloqadorlikdagi ma’lum qator arealidir. Tuproq provinsiyasi - namlik va qurg'oqchilik, ba‘zan haro- ratdagi tafovutlar bilan bogiiq boigan, tuproqning maxsus xususiyatlari bo'yicha ajralib turuvchi tuproq zonasining bir qismidir. Tuproq okrugi - bu relyef va tuproq hosil qiluvchi jinslar xususiyatlariga bogiiq tuproq kombinatsiyasining xarakterini belgilovchi tuproq provinsiyasining bir qismi. Tuproq rayoni - bu tuproq qoplamining bir xil tipdagi mezotuzilmasini xarakterlovchi tuproq okrugining bir qismi.
Do'stlaringiz bilan baham: |