Suv o`tkazuvchanligi juda yuqori bulgan tuproq qatlamlarida yogin paytidagi nam pasga tamon tez siljishi natijasida o`simlik ildizlari yetarli miqdorda suv bilan taminlanadi. Suv o`tkazuvchanlikning g`oyat (ortiqcha) yuqori bulishi ayniqsa sug`oriladigan dehqonchilik zonasida bir qancha salbiy xodesalarga sabab buladi. Bunda kanal va so`g`orish ariqlaridagi suvlarning bir qismi pastki qatlamga felterlanib. Sizob suvning sarxi kutariladi xamda tuproq shurlanadi va botqoqlanish buladi. - Suv o`tkazuvchanligi juda yuqori bulgan tuproq qatlamlarida yogin paytidagi nam pasga tamon tez siljishi natijasida o`simlik ildizlari yetarli miqdorda suv bilan taminlanadi. Suv o`tkazuvchanlikning g`oyat (ortiqcha) yuqori bulishi ayniqsa sug`oriladigan dehqonchilik zonasida bir qancha salbiy xodesalarga sabab buladi. Bunda kanal va so`g`orish ariqlaridagi suvlarning bir qismi pastki qatlamga felterlanib. Sizob suvning sarxi kutariladi xamda tuproq shurlanadi va botqoqlanish buladi.
- Suv o`tkazuvchanlik yomon bulganda suv tuproq yuzasida tuplanib qoladi yoki nishab tamonga oqa boshlaydi va ntejada ekinlar zararlanadi yoki asta sekin tuproq eroziyasi boshlanadi.
Suv berish xossasi deb oqish tufayli tuproqdagi gravitatsion suvning boshqa tamonga chiqarib yuborish qobiliyatiga aytiladi. Tuproqning maksemal suv berish (MSB) kursatkichi, tuliq nam sig`imi (TNS) bilan dala nam sig`imi (DNS) o`rtasidagi suv miqdorining farqiga teng buladi. Demak, bu miqdorning foiz ko’rsatkichi MSB-TNS-(DNS) formulasi asosida aniqlanadi; biroq tuliq nam sig`im xolatda bo’lganda tuproq qatlam orasida qamalib qolgan xava tufayli suv berishning haqiqiy miqdori hisoblab chiqarilganiga nisbatan ancha kamroq bo’ladi. - Suv berish xossasi deb oqish tufayli tuproqdagi gravitatsion suvning boshqa tamonga chiqarib yuborish qobiliyatiga aytiladi. Tuproqning maksemal suv berish (MSB) kursatkichi, tuliq nam sig`imi (TNS) bilan dala nam sig`imi (DNS) o`rtasidagi suv miqdorining farqiga teng buladi. Demak, bu miqdorning foiz ko’rsatkichi MSB-TNS-(DNS) formulasi asosida aniqlanadi; biroq tuliq nam sig`im xolatda bo’lganda tuproq qatlam orasida qamalib qolgan xava tufayli suv berishning haqiqiy miqdori hisoblab chiqarilganiga nisbatan ancha kamroq bo’ladi.
- Har xil ona jins va tuproqlarda MSB ning miqdori turlecha bo’lib, qumlarda 25-30%. Lyossimon jins (sog` tuproq ) larda 3-6% va og`ir soz tarkibli jinslarda esa bir foizning 0,1-0,2 hissasiga teng bo’ladi.
- Tuproqning malum miqdordagi suvni o’z qatlamlari orasida ushlab qolish qobilyatiga uning suv ushlash xossasi deyiladi. Tuproqning bu xossasi ham qatlamlarning mexanikaviy tarkibi, sturukturasi, qavushmasi va chirindisi miqdoriga bog`liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |
