Tuproqning suvni bo`g`latish xossasi va tuproqning suv balansiTuproqning o`stki va yuza qismidan suvning bo`g`lanib ketishi bir qator rashqi faktorlarga va tuproqlarning xususiyatlariga bog`liq. Bo`g`lanish, xavoning namligi, tempraturasi, shamolning tezligiga kura o`zgarib turadi. Shuningdek, yer yuzasining past balandligi, tuproqning mexanikaviy tarkibi, strukturasi, qovushmasi, chirindi miqdori, tuproqning tusi xam bo`g`lanishga tasir etadi. - Tuproqning suvni bo`g`latish xossasi va tuproqning suv balansiTuproqning o`stki va yuza qismidan suvning bo`g`lanib ketishi bir qator rashqi faktorlarga va tuproqlarning xususiyatlariga bog`liq. Bo`g`lanish, xavoning namligi, tempraturasi, shamolning tezligiga kura o`zgarib turadi. Shuningdek, yer yuzasining past balandligi, tuproqning mexanikaviy tarkibi, strukturasi, qovushmasi, chirindi miqdori, tuproqning tusi xam bo`g`lanishga tasir etadi.
- Shimoliy rayonlarda iqlim savuqligi sababli tuproq yuzasida suvning bo`g`lanishi kam bulib, yillik yog`in miqdoridan ancha ozdir, Yurtimizning tog`li rayonlarining dasht zonasida yillik yog`in miqdori bilan bo`g`lanishdagi suv miqdori deyarli bir-biriga teng. Quruq dasht va chul zonalarida esa bo`g`lanish yillik yog`in miqdoriga nisbatan ancha kubdir. Shuning uchun xam bu zonalarda shurlanishfoizi kuchli o`tadi.
Tuproqning suv balansi. Suv balansi tuproqqa kelayotgan suv va undan chiqib sarf bulayotgan suvlar miqdori bilan belagilanadi. Suv balansi malum sharoetdagi teratoriyada tuproqning muayyan qarlamida malum vaqt orasidagi suv kirim va chiqimini xisoblab chiqarishga asoslangan. Agranomiya nuqtai nazardan tuproqning o`simlik ildizlari tarqalgan uski qatlami (0,5-1 m) ning suv balansini o`rganish juda axamiyatlidir. - Tuproqning suv balansi. Suv balansi tuproqqa kelayotgan suv va undan chiqib sarf bulayotgan suvlar miqdori bilan belagilanadi. Suv balansi malum sharoetdagi teratoriyada tuproqning muayyan qarlamida malum vaqt orasidagi suv kirim va chiqimini xisoblab chiqarishga asoslangan. Agranomiya nuqtai nazardan tuproqning o`simlik ildizlari tarqalgan uski qatlami (0,5-1 m) ning suv balansini o`rganish juda axamiyatlidir.
- Tuproqqa kiradigan suvning eng asosiy manbai atmasfera yog`inlaridir. Lekin yog`inlarning xamma qismi xam tuproq yuzasiga tuliq tushmaydi. Chunki yog`in suvlarining bir qismi (2-3mm) o`tlar va daraxtlarda ushlanib, shu joyning o`zida bo`g`lanib yana atmasferaga kutariladi. Oz miqdorda shivalab yog`ayotgan (taxmenan sutkasiga 3-4mm) yomg`irning biroz qismi tuproq yuzasini va u yerdagi organik qoldiq xamda kesaklarni namlashga sarf buladi va qatlam orasiga shimilmaydi, o`simlik undan kam foydalanadi . bu xildagi foydasiz oz suv serut va serdaraxt joylarda yillik yog`in miqdorining 30-40 % tashkil etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
