Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

IAS 1 томонидан белгиланган шакли бўйича тайёрланган молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот

	сатр	2020	2021
		UZD	UZD
Активлар
Узоқ муддатли активлар
Мулк, завод ва ускуналар	9	130,000	120,000
Гудвил	10	30,000	30,000
Номоддий активлар	11	60,000	50,000
		220,000	200,000
Жорий активлар
Заҳиралар	12	12,000	10,000
Савдо дебиторлик қарзлари	13	25,000	30,000
Нақд пул эквивалентлари	14	8,000	10,000
		265,000	250,000
Жами активлар
Капитал ва мажбуриятлар
Қимматли қоғозлар
Устав капитали	4	100,000	100,000
Тақсимланмаган фойда		50,000	40,000
Қайта баҳолаш захираси	5	15,000	10,000
Жами капитал		165,000	150,000
Жорий бўлмаган мажбуриятлар
Узоқ муддатли қарзлар	6	35,000	50,000
Жорий мажбуриятлар
Савдо ва бошқа кредиторлик қарзлари	7	35,000	25,000
Қисқа муддатли қарзлар	8	10,000	8,000
Узоқ муддатли қарзларнинг жорий қисми	6	15,000	15,000
Амалдаги солиқ тўловлари	9	5,000	2,000
		65,000	50,000
Жами мажбуриятлар		100,000	100,000
Жами капитал ва мажбуриятлар		265,000	250,000

Актив-бу корхона ундан фойдаланишдан иқтисодий фойда олиш учун эгалик қиладиган ёки бошқарадиган нарсадир. Активлар ҳисобот берувчи корхона ундан фойдаланишдан иқтисодий фойда олишни кутаётган муддатига қараб балансда жорий ёки жорий бўлмаган деб таснифланиши керак. Корхонага узоқ муддат давомида иқтисодий фойда келтирадиган актив узоқ муддатли деб таснифланади, ҳисобот кунидан бошлаб бир йил ичида амалга оширилиши кутилаётган активлар эса жорий активлар деб таснифланади.
Активлар, шунингдек, уларнинг табиати асосида молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисоботда қуйидагича таснифланади:

• 
  Моддий ва номоддий: жисмоний моддага эга бўлган узоқ муддатли активлар мулк, завод ва ускуналар деб таснифланади, жисмоний моддаларсиз активлар эса номоддий активлар деб таснифланади. Гудвил-бу номоддий активнинг бир тури;
  
• 
  Заҳиралар баланси бизнес оддий давомида сотиш учун ўтказилади товарларни ўз ичига олади. Захиралар хом ашё, тайёр маҳсулотлар ва тугалланмаган ишларни ўз ичига олиши мумкин;
  
• 
  Савдо дебиторлик қарзлари мижозларга кредитларга сотилган товарлар учун тўловлари олиниши мумкин бўлган қисми киради. Савдо дебиторлик қарзлари молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда шубхали қарзлар бўйича резервларни айриган холда акс эттирилади.
  
• 
  Нақд пул эквивалентлари маълум миқдордаги нақд пулга осонликча конвертация қилинадиган ҳар қандай қисқа муддатли инвестициялар билан бирга нақд пулни ўз ичига олади.
  

Мажбурият-бу корхона кимгадир қарздор бўлган мажбурият ва унинг ҳисоб-китоби нақд пул ёки бошқа ресурсларни ўтказишни ўз ичига олади. Мажбуриятлар молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисоботда корхона жавобгарликни тўлаш муддатига қараб жорий ёки жорий бўлмаган деб таснифланиши керак. Узоқ муддат давомида ҳал қилинадиган мажбурият жорий бўлмаган деб таснифланади, ҳисобот санасидан бошлаб бир йил ичида тўланиши кутилаётган мажбуриятлар эса жорий мажбуриятлар деб таснифланади.
Капитал-бу бизнес эгаларига қарздор қисми. Капитал жами активлардан жами мажбуриятларни чегириб ташлаш орқали олинади. Шунинг учун у эгаларига тегишли бўлган бизнесдаги қолдиқ қизиқишни англатади.
Капитал одатда молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисоботда қуйидаги тоифалар бўйича тақдим этилади:

• 
  Устав капитали корхона эгалари томонидан инвестиция миқдорини ифодалайди;
  
• 
  Тақсимланмаган фойда дивидендлар шаклида эгаларига тарқатиш, кейин бизнесда жами соф фойда ёки зарарни ўз ичига олади.
  

Молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот фойдаланувчиларига корхонанинг молиявий соғлиғини баҳолашда ёрдам беради. Бир неча ҳисобот даврларида таҳлил қилинганда, баланслар корхонанинг молиявий ҳолатидаги асосий тенденцияларни аниқлашга ёрдам бериши мумкин. Бу, айниқса, корхонанинг ликвидлик хавфи, молиявий хавф, кредит хавфи ва бизнес хавфи ҳолатини аниқлашда фойдалидир. Корхонанинг бошқа молиявий ҳисоботлари ва рақобатчиларининг молиявий ҳисоботлари билан биргаликда фойдаланилганда, баланс потенциал муаммолар ёки янада такомиллаштириш соҳаларини кўрсатадиган муносабатлар ва тенденцияларни аниқлашга ёрдам беради. Шунинг учун молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисоботни таҳлил қилиш молиявий ҳисобот фойдаланувчиларига корхонанинг келажакдаги даромадлари миқдори, вақти ва ўзгарувчанлигини тахмин қилишда ёрдам бериши мумкин.²⁶³
Пул оқими тўғрисидаги ҳисобот (CFS) - бу компаниядан келадиган ва кетадиган нақд пул ва нақд пул эквивалентларини (CCЕ) умумлаштирадиган молиявий ҳисобот. CFS компаниянинг нақд пул ҳолатини қанчалик яхши бошқаришини, яъни қарз мажбуриятларини тўлаш ва операцион харажатларини молиялаштириш учун компания нақд пул ишлаб чиқаришини ўлчайди. Учта асосий молиявий ҳисоботлардан бири сифатида CFS баланс ва даромадлар тўғрисидаги ҳисоботни тўлдиради. Ушбу мақолада биз сизга CFS қандай ишлашини ва компанияни таҳлил қилишда ундан қандай фойдаланишингиз мумкинлигини кўрсатамиз.
Пул оқими тўғрисидаги ҳисоботда компания қандай ишлаши, унинг пуллари қаердан келиб чиқиши ва қандай сарфланиши тасвирланган. Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот сифатида ҳам танилган CFS ўз кредиторларига компаниянинг операцион харажатларини молиялаштириш ва қарзларини тўлаш учун қанча нақд пул мавжудлигини (ликвидлик деб аталади) аниқлашга ёрдам беради. CFS инвесторлар учун бир хил даражада муҳимдир, чунки у компаниянинг мустаҳкам молиявий асосда эканлигини айтади. Шундай қилиб, улар ушбу баёнотдан ўзларининг инвестициялари тўғрисида кўпроқ маълумотли ва хабардор қарорлар қабул қилиш учун фойдаланишлари мумкин.²⁶⁴
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот фойда ёки зарар ҳисобварағида ва молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисоботда келтирилган маълумотларни олади ва уни турли хил фаолият турларидан (масалан, операцион (савдо фойдаси ёки зарари) ва инвестиция қилиш (масалан, узоқ муддатли активларни сотиб олиш ёки сотиш)) пул оқимларига таҳлил қилади.