Оliy malaka tоifasi uchun: Nafas shovqinlari. Bronxial shovqin va vezikulyar shovqin orasidagi faqrni toping

Oldini olish uchun 
Homilador ayol sog`lom turmush tarziga rioya etishi, virusli resperator xastaliklardan o`zini 
asrashi, shifokor nazoratisiz dori vositalarini qabul qilmasligi, ayniqsa qon quyilishiga olib 
keluvchi preparatlarni qabul qilishda ehtiyot bo`lishi, gipoksiya yuzaga kelishining oldini olish 
choralarini ko`rishi, shifokor tayinlagan vitamin va minerallar kompleksini o`z vaqtida qabul 
qilib borishi lozim. Shunda bolada kefalogematoma yuzaga kelish xavfi kamayadi. 
Xastalik o`z vaqtida aniqlangan va shifokor tavsiyasiga ko`ra davo choralari ko`rilgan taqdirda 
butunlay davolanadi. Shuning uchun bunday hollarda ortiqcha hayajon va sarosimaga berilish 
kerak emas. Muhimi, kichkintoyning salomatligiga bee`tibor bo`lmaslik. 
 

---

Kriptogen sepsis ko‘pincha autoinfeksiyalar tufayli ma’lum sharoitda vujudga keladi, ya’ni 
infeksiyalar bodomcha bezlarida, tish granulomalarida, kengaygan bronxlarda, ichaklarda, 
taloqda o‘rnashgan bo‘lishi mumkin. 
Tonzillogen sepsis ko‘pincha bodomcha bezlarning yiring boylashi va nekrozli yallig‘lanishi 
(angina) natijasida paydo bo‘ladi. 
Rinogen sepsis burun va uning yondosh bo‘shliqlaridagi yiringli kasalliklar asoratidir. 
Urosepsis siydik-tanosil a’zolariga infeksiya tushishi, ularning zararlanishi hamda bu 
a’zolardagi yiringli jarayonlar oqibatida vujudga keladi. 
Jarrohlik sepsisi turli jarrohlik kasalliklari (ayniqsa, yiringli peretonit, plevrit, appenditsit, 
o‘pka absessi hamda kuyish jarohati) asorati sifatida uchraydi. 
Bulardan tashqari, sepsis jarayoni yangi tug‘ilgan go‘daklarda ham kuzatiladi. 
Chaqaloqlar sepsisi (neonatal sepsis) bakteriyalarning infeksiya o‘chog‘idan qonga tushishi 
bilan kechadigan umumiy infeksion kasallikdir. Chaqaloq organizmiga infeksiya antenatal 
(tug‘ruqqacha), intranatal (tug‘ruq paytida) va postnatal (tug‘ruqdan keyin) davrlarda o‘tishi 
mumkin. Ayniqsa, chala tug‘ilgan go‘daklarda sepsis juda tez rivojlanadi. 
Go‘daklarda bu kasallikni turli patogen va shartli patogen mikroorganizmlar (masalan, 
stafilokokk, streptokokk, pnevmokokk, salmonella, ichak tayoqchasi) qo‘zg‘atadi. Shunindek, 
homilador ayol organizmida yallig‘lanish jarayonlari kechayotgan bo‘lsa, tug‘ruq paytida terisi 
shikastlanishi tufayli yiringli o‘choqlardagi infeksiya chaqaloqqa o‘tadi. 
Chaqaloqlar sepsisi aksariyat hollarda bola tug‘ilishi vaqtida yoki tug‘ilgandan so‘ng yuz beradi. 
Ko‘pincha kindik yarasi mikroblar manbaiga aylanadi. Bunda kindik qoldig‘idan infeksiya 
kirishi natijasida sepsis yuzaga keladi. Ya’ni bola kindigi uy sharoitida kesilganda yoki kindikni 
toza bo‘lmagan ip va latta bilan bog‘laganda, unga kul sepganda sepsis osonlik bilan rivojlanadi. 
Bundan tashqari, sepsisni qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlar chaqaloq organizmiga shilliq 
qavatlar, nafas yo‘llari, oshqozon-ichak, teridagi jarohatlar va kindik tomirlari orqali kirishi 
mumkin. 
Konservativ davo naf bermasa… 
Sepsisning o‘ta jiddiy jarayon ekanligini unutmasligimiz kerak. Bu jarayonda yiring qonga 
so‘riladi va organizmdagi barcha a’zo va hujayralarda o‘rnashib qoladi. Shundan so‘ng zarur 
a’zo va hujayralar yemirila boshlaydi, ularning faoliyati keskin buziladi. Ayniqsa, yurak-qon 
tomir, nafas, hazm a’zolari ishi izdan chiqadi va ularning yetishmovchiligi kuzatiladi. 
Sepsisga faqat kasalxona sharoitida davo qilinadi. Bunda konservativ (dori-darmon) va jarrohlik 
muolajalari qo‘llanadi. Organizmdagi yiringli o‘choqlar dori-darmonlar, fizioterapevtik 
muolajalar va yana bir necha xil murakkab davo usullari yordamida yo‘qotiladi. Konservativ 
davolash yordam bermagan hollarda jarrohlik muolajasi amalga oshiriladi. 
Ma’lumki, sepsis rivojlanganda bemor organizmida og‘ir turdagi zaharlanish (intoksikatsiya) 
ro‘y beradi, bu vaqtda ishtaha yo‘qoladi va organizm quvvatsizlanadi. Shuning uchun ham 
sepsisni davolash jarayonida bemorga yuqori kaloriyali, ya’ni servitamin ovqatlar berish zarur. 
Bundan tashqari, bemorlar tinch sharoitda bo‘lishlari, sanitariya-gigiyena qoidalariga rioya 
etishlari lozim. Ayniqsa, ularga yaxshi muomalada bo‘lish kasallikning tuzalishida muhim 
ahamiyatga ega. 
Maslahatimiz shuki, odam badanida paydo bo‘lgan har qanday yara-chaqalar va organizmida 
kechayotgan yallig‘lanishlarga beparvo qaramaslik kerak. Sepsisning oldini olish uchun quyidagi 
holatlarga e’tiborli bo‘ling: 
ochiq jarohatlar yiringlashi; 
yuzdagi husnbuzarlar uchi oqarishi; 
chipqon chiqishi; 
xasmol (qo‘l barmog‘i to‘qimlarining o‘tkir yiringli yallig‘lanishi) paydo bo‘lishi; 
flegmona (teri osti yog‘ klechatkasining o‘tkir yiringli yallig‘lanishi) vujudga kelishi; 
teridagi mayda shikastlar tuzalishi cho‘zilishi; 
badanning biror joyi kuyishi. 
 

---

sohasida bo’lsa, miya va orqa miya shikastlanishi tezroq boshlanadi. Agar jarohat bo’yinda bo’lsa, iloji 
boricha tezroq tibbiy yordam chaqirish kerak. 
Kasallikni tarqatuvchi hayvonlar. 
Hayvonlar quturishining asosiy belgisi - 
uning xulqi o’zgarishi hisoblanadi: yaxshi uy hayvoni tajovuzkor, 
yovvoyi va tishlashga shay bo’lib qoladi. 
Tashxislash. 
Quturish infektsiyasini erta bosqichlarda aniqlash usullari hozircha mavjud emas. Simptomlar 
boshlanganidan keyin shifokorga insonning tibbiy holatini aniqlashgaQON TAHLILI 
yoki to’qima analizi 
yordam beradi. Agar kishi yirtqich hayvon tomonidan tishlangan bo’lsa, shifokorlar odatda alomatlar 
paydo bo’lishidan oldin infektsiyani to’xtatish uchun profilaktik vaktsinatsiyani belgilaydilar. 
Odatda laboratoriya diagnostikasi amalga oshirilmaydi, ammo ko’zning yuzasidan quturish virusi 
antigenini aniqlab olish usuli mavjud. 
Quturishni davolash 
Hozirgi kunda virus yuqganidan keyin, insonga kasallanishni oldini olish uchun bir qator inyeksiyalar 
qilinadi. Virus bilan kurashish uchun quturishga qarshiimmunoglobulin beriladi. U quturishga qarshi 
antitanalarni darhol ishlab chiqilishiga imkon beradi va virusning kirib borishini oldini oladi. Shundan so’ng 
quturishga qarshi emlashni olish bu kasallikning oldini olishning kalitidir. Vaktsinalar 14 kun davomida 
beshta inyeksiya ketma-ketligida beriladi. 
Hayvonlarni nazorat qilish xizmati kishini tishlagan hayvonni tekshirish uchun uni izlab topishga harakat 
qiladi. Hayvon quturmagan bo’lsa, kishi inektsiyalar olmasligi mumkin. Biroq, hayvon topilmasa, eng 
xavfsiz harakat chorasi 
— bu davolash usullarini qo’llashdir. 
Quturishga qarshi vaksina qancha barvaqt olinsa, kasallikning oldini olish ehtimoli shuncha yuqori bo’ladi. 
Shifokorlar jarohatni sovun va suv yoki yod bilan kamida 15 daqiqa davomida yuvish orqali davolashadi. 
Keyin immunoglobin yuboriladi va quturishga qarshi emlash boshlanadi.