Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirmgi b. Yu. Xodiyev, D. S. Qgsimova korporativ
Download 362.1 Kb. Pdf ko'rish
|
Korporativ boshqaruv. Xodiyev B
10.2. Korporativ raqobat ko‘rinishlari
va usullari Iqtisodiy adabiyotlarda bir tarmoq ichidagi raqobatning to'rtta shakii alohida ajratib ko‘rsatiladi. Bular erkin raqobat, monopolistik raqobat, monopoliya va oligopoliyadir. Erkin raqobat sharoitida bir xil mahsulot ishlab chiqaruvchi tarmoqda juda kocp sonli ta^oratsiyalar mavjud boladi va yuqori darajada tashkil qilingan bozorda ko'plab sotuvchilar o'zlarining mahsulotlarini taklif qiladilar. Erkin raqobat sharoitida yangi korporatsiyalar tarmoqqa erkin kirishi, tarmoqda mavjud bo‘lgan кофога181уа1аг esa uni erkin tashlab chiqishi mumkin. Xususan, yangi korporatsiyalarning paydo bolishi va ularning raqobatli bozorda mahsulotlarini sotishga huquqiy, texnologik hamda moliyaviy va boshqa jiddiy iqtisodiy to‘siqlar bo‘lmaydi. Monopoliyada tarmoqda asosan bitta firma hukmronlik qilishi sababli, u mavjud mahsulotning yagona yirik ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi va yakka hukmronlik shakllanadi. Bunday sharoitda firma narx va taklif hajmi ustidan sezilarli nazoratni amalga oshiradi. Monopoliyaning mavjud bo‘lishi tarmoqqa kirish uchun to‘siqlaming mavjud bo‘lishiga sabab bo£ladi. Iqtisodiy, texnik, huquqiy yoki boshqa to‘siqlar yangi raqobatchilaming tarmoqqa kirishiga yo‘l qo‘ymaydi. Oligopoliya — tarmoqda u qadar ko‘p bo‘lmagan bir guruh koфoratsiyalammg hukmronlik qilishidir. Bu oligopoliyaning eng muhim belgisidir. Qaysi tovarlar va xizmatlar bozorida nisbatan kam sonli ishlab chiqaruvchilar hukmronlik qilsa, shu tarmoq oligopolistik raqobat hisoblanadi. Oligopolistik tarmoq bir xil yoki tabaqalashgan mahsulot ishlab chiqarishi mumkin. Ko‘pchilik sanoat mahsulotlari: po ‘lat, mis, alyuminiy, qo‘rg‘oshin, temir va shu kabilar — fizik m a’noda bir turdagi mahsulotlar hisoblanadi va oligopoliya hukmronligi sharoitida ishlab chiqariladi. 100 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling