Oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. ‘Lmas0V, A. Vahobov
Download 1.85 Mb.
|
Iqtisodiyot nazariyasi A.O'lmasov 111
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2001-y. 2001-y. I—I —хшгшу — davlat
I—I —хшгшу — davlat I—I iste’mol iste’moli 1 5 .6 -ra sm . Dunyo m am lakatlarida Y alM ishlatilisM Xulosalar Milliy iqtisodiyot muayyan mamlakat chegarasi doirasida-gi iqtisodiy faoliyat bo‘lib, milliy resurelar va an’analarga tayanadi, milliy manfaatlarga xizmat qiladi. Milliy mustaqillikning moddiy asosi hisoblanadi, mazmiinan makroiqtisodiyotni tashldl etadi. Makroiqtisodiy oborot (aylanma harakat) bir-biri tomon harakat qiluvchi tovarlar, xizmatlar va pul oqimi bolib, bu real va pul sektori oralig‘ida kechadi, bunda xonadonlar, firmalar va dav lat ishtirok etadi. lining natijasida real YalM yaratiladi, taqsimla-nadi va ishlatiladi. YalM muayyan payida yaratilgan jamiki tovar va xizmatlarning bozor qiymati boladi. YalMning ko'payishi iqtisodiy o‘sishni bildiradi. Bunga resurslar miqdori, ularning sifati va texnologiya darajasi ta’sir eta di. U ning omillari jismoniy va insoniy kapital, texnologiya usullari, investitsiyalar, ta’lim darajasi, iqtisodiyotni naqadar erkinligi dara jasi, iqtisodiyotning ochiqligi, xalqaro bozor konyunkturasi (hola-ti) va demografik vaziyatdir. Bular iqtisodiy o'sishga turli va hatto qarama-qarshi yo‘nalishda ta’sir etadi. Iqtisodiy o'sishning 3 turi mavjud, bular resurstalab, re-surstejam va aralash usullardir. Birinchi holda o‘sish resurslarni ko'paytirish hisobidan, ikkinchi holda ularni tejab ishlatish hisobi-dan, uchinchi holda o‘sish ham resurslarni ko‘paytirish, ham ularni tejash natijasida yuz beradi. Hozirgi iqtisodiyotga aralash usul xos, lekin usullardan birining ustuvorligi mavjud boladi. Iqtisodiy o‘sishning samarasi uning pirovard natijasidir. lining samaradorligi esa mazkur natijaning xarajatlar bilan qiyos-lanishidir, bu nima sarflab, nimaga erishilganligini bildiradi. Bu 266
samaradorlikni aniqlash uchun yalpi ichki mahsulot o‘simi xarajatlar o‘simiga nisbatlanadi. Bu bilan xarajat birligiga olingan natija ma’lum bo‘ladi. Bu natija ko^paysa samaradorlik oshgan boiadi, u kamaysa aksi yuz beradi. Samaradorlikning ijtimoiy jihati - bu farovonlikning oshisMdir. Yalpi ichki mahsulot pirovard natijada xususiy iste’mol va davlat iste’moliga yuboriladi va yalpi jamg‘armani hosil qiladi. Jam-g‘armani xonadonlar, firmalar va davlat hosil qiladi. Bu qismlaming nisbati milliy iqtisodiyotning taraqqiyot darajasiga bogliq bo‘ladi. 1 ■*
2 6 7
XVI bob. IQTISODIY BEQARORLIK Download 1.85 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|