Om qonunini tadqiq etish. Ishning maqsadi

1-LABORATORIYA ISHI

UNIVERSAL LABORATORIYA STЕNDI BILAN TANISHISH. OM QONUNINI TADQIQ ETISH.

Ishning maqsadi: Universal laboratoriya stеndi bilan tanishuv va uningelеmеntlaridan foydalanishni o’rganish, NI Multisim dasturiy muhiti yordamida Om qonunini tadqiq etish.

Bajardi: Muhammadiyev Javohirbek

218-19-guruh.

Elektronika va seximalar.

17-variant: R1=4, R2=10, R3=20;

Om qonuni: 𝐼 =𝑈/𝑅;

1. 
   rasm. Om qonuni tadqiq etish sxemas
   

Sxemaning NI Multisimda yig‘ilgan holati

O‘lchashda olingan natijalar uchun jadvallar

1. 
   jadval: R1=4kOm uchun.
   

U,V	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
I,mA	0.25	0.5	0.75	1	1.25	1.5	1.75	2	2.25	2.5	2.75	3	3.25	3.5	3.75

2-rasm. Om qonuni tadqiq etish sxemas

O‘lchashda olingan natijalar uchun jadvallar

2-jadval: R1=10kOm uchun.

U,V	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
I,mA	0	0,1	0,2	0,3	0,4	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1	1,1	1,2	1,3	1,4	1,5

3-rasm. Om qonuni tadqiq etish sxemas

Sxemaning NI Multisimda yig‘ilgan holati

O‘lchashda olingan natijalar uchun jadvallar

3-jadval: R1=20kOm uchun.

U,V	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
I,mA	0	0,05	0,1	0,15	0,2	0,25	0,3	0,35	0,4	0,45	0,5	0,55	0,6	0,65	0,7	0,75

Xulasa:

Universal laboratoriya stendi bilan tanishib va uning elementlaridan foydalanishni o`rgandim, N1 Multisim dasturiy muhiti yordamida Om qonunini tadqiq etishni o’rgandim.Zoom kanferinsiyada urganganlarimizni amalyotda qullab ko’rdim.Menga berilgan 1-labaratoryani bajarishda katta yordam berdi.

Nazorat savollari(Om qonunini tadqiq etish)

1. Elektr toki, kuchlanish, qarshilik nima?(taʼrifi, ifodalanishi, oʻlchov birligi, oʻlchov asbobi va hk.)

Elektr toki - deb zaryadli zarralarning tartibli harakatiga aytiladi. Elektr toki erkin harakatlana oladigan elektronlar yoki ionlarning tartibli ko`chishidan paydo bo`ladi.

Elektr tokinig o`lchovni hisoblash uchun tok kuchi deb ataladigan kattalik olingan:

O`tkazgichning ko`ndalang kesimi yuzasidan vaqt birligi ichida oqib o`tgan zaryad miqdoriga son jihatdan teng bo`lgan kattalikka tok kuchi deb ataladi.

XBS da tok kuchining birligi sifatida, fransuz fizigi Amper sharafiga Amper (A) qabul qilingan. Tok kuchi ampermetr yordamida o`chanadi.

Kuchlanish – manba potensiallar ayirmasini tavsiflovchi kattalik hisoblanadi.

Kuchlanish o`lchashda voltmetrdan foydalanamiz.

Elektr qarshilik — elektr zanjiri (yoki zanjir bir qismi)ning elektr tokka koʻrsatadigan aks taʼsirini ifodalaydigan fizik kattalik.

XBSda o`tkazgichning elektr qarshiligi nemis olimi Georg Om sharafiga Om da o`lchash qabul qilingan. O`tkazgich uchlariga 1 V kuchlanish berilganda, 1A o`zgarmas tok o`tadigan o`tkazgichning qarshiligini 1 Om ga teng bo`ladi. O`tkazgichning elektr qarshiligi ommetr yordamida o`lchanadi.

2. Om qonuni(taʼrifi, ifodalanishi, qoʻllanilishi).

Nemis olimi Georg Om ning elektr zanjirlarga oid 2 qonuni bo`lib ular: zanjirning bir qismi uchun om qonuni va to`liq zanjir uchun om qonuni deb ataladi.

1. 
   Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni: zanjirning bir qismidan o`tayotgan tok kuchi uning uchlaridagi kuchlanishga to`g`ri, shu qismning qarshiligiga teskari proporsional:
   

Elektr zanjirlarning ulash jarayonida ulardagi o`lchov kattaliklarni aniqlashda, qiymatlarni o`zgarishini va bir-biriga bog`liqlik joyini o`rganishda qo`llaniladi.

2. 
   To`liq zanjir uchun om qonuni: berk zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ning to`la qarshilikka nisbatiga teng:
   

Bu yerda R tashqi qarshilik, r manbaning ichki qarshiligi