Ommaviy madaniyatning salbiy va ijobiy xususiyatlari reja

II.Bob.Ommaviy madaniyat jamiyatga salbiy va ijobiy ta'sir qiladi

2.1 Ommaviy madaniyatning belgilari va salbiy tomonlari

Ommaviy madaniyatning belgilari:
1) mahsulotning ketma -ketligi;
2) hayot va odamlar o'rtasidagi munosabatlarning primitivizatsiyasi;
3) o'yin -kulgi, o'yin -kulgi, sentimentallik;
4) muayyan sahnalarning naturalistik tasviri;
5) diniy kuchli shaxsiyat, muvaffaqiyat dini.
Ijobiy tomonlar ommaviy madaniyat:
1) janrlar, uslublarning keng doirasi;
2) jamiyatning ko'plab tarmoqlari talablariga javob berish.
Ommaviy madaniyatning salbiy tomonlari:
1) ommaviy madaniyat mafkuraviy siyosatga bog'liq;
2) ko'ngilochar xarakterga ega;
3) oz sonli asarlar - bu hayotning maqsadi va ma'nosi, uning qadriyatlari haqidagi savol;
4) hamma asarlar ham yuqori professional darajada bajarilmagan va estetik qiymatga ega emas;
5) tanqidiy bo'lmagan e'tiqod va qarashlarga ega bo'lgan ommaviy dunyoqarashni shakllantiradi.
Elita madaniyati ommaviy madaniyatga muxolifat vazifasini bajaradi, uning asosiy vazifasi madaniyatda saqlab qolishdir ijodkorlik, qadriyatlarni shakllantirish va yangi estetik shakllarni yaratish. Ijodiy elita-bu ta'limning dinamik ijtimoiy-madaniyati, oz sonli, lekin ta'sirchan. Bu faol odamlar, yorqin iqtidorli, yangi shakllar yaratishga qodir. Ular yaratgan hamma narsa qo'rqinchli darajada yangi, mavjud stereotiplar va qoidalarni buzadi va jamiyat tomonidan dushmanlik sifatida qabul qilinadi.
Elita madaniyati har xil, ko'p qirrali, bilan yuqori foiz murakkab tajriba. Bu kashfiyot ham, motivatsiya ham beradi, lekin faqat u yangi narsalarni yaratishga qodir.
Ommaviy madaniyat madaniyatning bunday elita turini tan olmaydi, uni elitizm va madaniyatni inkor etib, uni noprofessionalizm, noinsoniylik va madaniyatsizlik deb baholaydi. Ommaviy madaniyat - bu alohida hodisa, shakllarning paydo bo'lishi va rivojlanishining o'ziga xos qonunlari bor. U monotonlikni va takrorlanishni afzal ko'radi, tanlangan xotiraga ega. Biroq, ommaviy madaniyat har qanday madaniy va tarixiy jarayonning majburiy komponentidir, uning o'z qonunlari bor.
Klassik madaniyat - bu elita va ommabop madaniyat o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik. Yaratilish uslubiga ko'ra, klassik madaniyat elita, lekin u rivojlanish jarayonida ommaviy xarakterli xususiyatlarga ega bo'ldi.
1. Ijobiy jihatlar
Birinchidan, ommaviy madaniyat "demokratik", chunki u millat, sinf, qashshoqlik yoki boylikdan qat'i nazar, hamma odamlarga qaratilgan.
Ikkinchidan, ommaviy madaniyat, go'yoki, bizning hayotimizda tobora ko'proq mavjud bo'lgan hissiy nuqsonni qoplaydi, chunki u (ommaviy madaniyat) tabiatan ko'ngilochar. Har bir inson, og'ir ish haftasidan so'ng, masalan, xuddi shu kinoteatrga kelib, butun qalbi bilan dam olish huquqiga ega, u hech qanday ma'noga ega bo'lmagan va barcha ko'rsatkichlar bilan bog'liq bo'lgan Amerika komediyasiga kuladi. mashhur madaniyat. Odamlar nafaqat "miyasi bilan ishlashga", balki shunchaki dam olishga ham haqli.
Va uchinchidan, rahmat zamonaviy vositalar ommaviy muloqot, badiiy qiymati yuqori bo'lgan ko'plab san'at asarlari odamlar uchun ochiq bo'lib qoldi. Shunday qilib, biz televizorda o'tgan asrda suratga olingan filmlarni, biron bir spektaklni yoki kontsertni ko'rish imkoniyatiga egamiz ... Internetda biz juda qiziqarli va foydali narsalarni topa olamiz - kitob yoki uning nusxasi. rasm mashhur rassom.
Siz shuni qo'shishingiz mumkinki, ommaviy madaniyat tufayli bugungi kunda elita mavjud bo'lib bormoqda. Siz teatrga borolmaysiz, lekin Internetga kiring va kerakli musiqa yoki mahsulotni, ma'lumotni toping. Ilgari aholining ko'pchiligida bunday imkoniyat yo'q edi. Va baribir, nima deyish mumkin, lekin elita qoldi. Va u ommaviy madaniyatni to'g'ri yo'nalishga yo'naltiradi, foydali narsani targ'ib qiladi.
2. Salbiy tomonlar.
Boshqa tomondan, ommaviy madaniyat o'z fikrlarini radio va televidenie dasturlari, reklamalar va porloq jurnallardan oladigan "ommaviy odam" ni ishlab chiqarishga qaratilgan. Qarzga olingan fikrlar va xulq -atvor shakllari, odam atrofiy xarakterga ega bo'lgan tayinlangan rollarning oddiy ijrochisiga aylanadi. odam shaxssiz bo'lib qoladi.
Odamlar o'ylashni xohlamaydilar, o'zlari xohlagan narsani yozishni emas, balki o'qishni xohlaydilar. Inson endi o'zini hech narsada ifoda etmaydi, faqat tayyorini iste'mol qiladi. Ommaviy madaniyat jamiyatni soddalashtirishga qaratilgan. Hamma narsa sodda va sodda, hamma narsa monoton va monoton. Ommaviy madaniyat ta'siri ostida nafaqat shaxslar, balki ular orasidagi munosabatlar ham shaxssizlanadi. Odamlar borgan sari Internetda muloqot qilmoqdalar, Internetda xat yozmoqdalar, uydan chiqmasdan Internetda turmush qurish, oziq -ovqat mahsulotlariga buyurtma berish va h.k. Lekin odamlar har biri nimani ifodalayotganini tushunish uchun gaplashayotganda bir -birlarining ko'zlariga qarashlari juda muhim. Afsuski, bu hozir yo'qolib bormoqda.
Ommaviy madaniyat mahsulotlari inson psixologiyasiga faol ta'sir etib, ma'lum me'yor va qadriyatlarni yuklaydi. Biror kishi, xuddi bu madaniyatning "asiriga" aylanadi va hech kim bu asirlikdan chiqishga harakat qilmaydi. Ommabop madaniyat, xususan, teleseriallar, tok -shoular, Internetdagi turli saytlar juda ko'p bo'sh vaqtni oladi zamonaviy odam, shafqatsizlik bilan "o'g'irlab ket"!
Ammo, agar siz bu haqda o'ylab ko'rsangiz, ommaning o'zisiz ommaviy madaniyat bo'lmaydi. Bizning davrimizda odamlar haqiqatan ham ommaviy madaniyatga bog'liq. Ular o'z hayotlarini onasiz tasavvur qila olmaydilar.
"Ommaviy madaniyat" odamlarni kulrang, yuzsiz massaga aylantiradi va bizni soddalashtirilgan xatti -harakatlar va stereotiplarni singdiradi.
Ommaviy madaniyat zamonaviy jamiyat muhim rol o'ynaydi. Bir tomondan, bu hissa qo'shadi, boshqa tomondan, ularning elementlarini tushunishni osonlashtiradi. Bu ommaviy madaniyat mahsulotlarining o'ziga xos soddaligiga qaramay, munozarali va murakkab hodisa.
Ommabop madaniyat: kelib chiqish tarixi
Tarixchilar bu hodisaning aniq vaqti haqidagi fikrlari bir xil bo'lishi mumkin bo'lgan umumiy nuqtani topa olmadilar. Biroq, bu turdagi madaniyat paydo bo'lishining taxminiy davrini tushuntirishga qodir bo'lgan eng mashhur pozitsiyalar mavjud.

1. 
   A. Raduginning fikricha, ommaviy madaniyat uchun zarur shart -sharoitlar, agar insoniyat paydo bo'lishining boshida bo'lmasa ham, keng auditoriya uchun mo'ljallangan "Tilanchilar uchun Bibliya" kitobi keng tarqalgan paytda bo'lgan.
   
2. 
   Yana bir qoida ommaviy madaniyatning keyinchalik paydo bo'lishini nazarda tutadi, bu erda uning kelib chiqishi evropaliklar bilan bog'liq.Bu paytda detektiv, sarguzasht va sarguzashtli romanlar katta tiraj tufayli keng tarqaldi.
   
3. 
   Aniq ma'noda, A. Raduginning so'zlariga ko'ra, u AQShda 19 -asr oxiri - 20 -asr boshlarida paydo bo'lgan. U buni paydo bo'lishi bilan izohlaydi yangi shakl hayotni tartibga solish - ommaviylashtirish orqali, u deyarli barcha sohalarda aks etdi: siyosiy va iqtisodiydan kundalik hayotgacha.
   

Shunga asoslanib, taxmin qilish mumkinki, ommaviy madaniyatning paydo bo'lishiga turtki kapitalistik qarash va ommaviy ishlab chiqarish bo'lib, ular bir xil miqyosda amalga oshishini topishga majbur bo'ldilar. Shu nuqtai nazardan, stereotip kabi hodisa keng tarqaldi. Bir xillik va stereotiplar ommaviy madaniyatning yorqin xususiyatlaridan biri bo'lib, ular nafaqat uy -ro'zg'or buyumlariga, balki qarashlarga ham tarqaladi.
Ommaviy madaniyat asosan ommaviy axborot vositalari orqali amalga oshiriladigan globallashuv jarayoni bilan chambarchas bog'liq. Bu, ayniqsa, hozirgi bosqichda yaqqol namoyon bo'ladi. Eng yorqin misollardan biri bu yoga. Yogik amaliyotlari qadim zamonlarda paydo bo'lgan va g'arbiy mamlakatlar bunga hech qanday aloqasi yo'q edi. Biroq, muloqotning rivojlanishi bilan xalqaro tajriba almashinuvi boshlandi va yoga G'arb xalqlari tomonidan qabul qilindi, ular o'z madaniyatida ildiz otishni boshladi. Bu salbiy xususiyatlarga ega, chunki g'arblik odam yoga bilan shug'ullanayotganda hindular tushunadigan hamma chuqurlik va ma'noni tushuna olmaydi. Shunday qilib, begona madaniyat haqida soddalashtirilgan tushuncha vujudga keladi va chuqur tushunishni talab qiladigan hodisalar soddalashtiriladi va o'z qiymatini yo'qotadi.
Madaniyat deganda xalqimiz azal azaldan e'zozlab, avaylab kelayotgan milliy va diniy qadriyatlarimiz bevosita xayolimizga keladi. Erkaklarimizning mardligi, oilasiga sodiqligi, oilasi, vatani, dinu diyonati uchun jon jaxdi bilan kurashishligi, mushtipar ayollarimizning o‘z odob-axloqlari, hayolari oilasi va farzandlari uchun jon kuydirganliklari natijasida dunyoni lol qoldirgan buyuk bobokalonlarimiz dunyoga kelganlarini tarixdan yaxshi bilamiz.
Demak, madaniyatli, odobu axloqli, dinu diyonatli oilada dunyoga kelgan farzand, albatta u ham huddi ota-onasi kabi odobli bo‘lib tarbiya topadi.
Endi biz aytayotgan yoki jon kuydirib, salbiy oqibatlarga yetaklovchi, xalqimiz ma'naviyatiga mutlaqo to‘g‘ri kelmaydigan “ommaviy madaniyat” haqida to‘xtalib o‘tmqchimiz.
“Ommaviy madaniyat” o‘z ma'nosida emas, balki ko‘chma ma'noda ishlatilmoqda. Chunki u qo‘shtirnoqqa olingan. Bu tushuncha haqida ko‘plab olimlarimiz ta'rif berishadi.
«Ommaviy madaniyat» tub mohiyatiga ko‘ra milliy madaniyatlarning kushandasidir.
«Ommaviy madaniyat» targ‘iboti eng avvalo islomiy qadriyat, axloqimizni g‘arb turmush tarzi, shaxs erkinligi, demokratiya niqobi doirasida talqin qilinadigan axloq (to‘g‘rirog‘i axloqsizlik) bilan almashtirishdir.
“Ommaviy madaniyat” asosan zamonamiz vakillarining yangi-yangi “moda”lari asosida boyib boradi. Go‘yoki kim o‘sha “moda”ga amal qilsa, u madaniyatli deb topiladi. Hamma ommaviy ravishda ana shu moda asosida yashashi kerak bo‘ladi. Aks holda u zamondan orqada qolgan – madaniyatsiz deb hisoblanadi. Chunki u bugunning modasini bilmaydi. Shundan kelib chiqqan holda aytish mumkinki, “ommaviy madaniyat” bu – ommaviy “moda” niyat, ya'ni yangicha modani niyat qilish, kimgadir taqlid qilish, unga erishish va uni ommaviylashtirish demakdir.
Demak “ommaviy madaniyat” aynan madaniyat emas, balki madaniyat kushandasi, insonni inson qiyofasidan chiqaradigan bir kushandadir.
Muqaddas dinimiz chiroyli xulq va go‘zal odobga chaqiradi, zero sukli payg‘ambarimiz Muhammad sollollohu alayhi vasallam insonlarning eng go‘zal xulqlisi bo‘lganlar va ummatlarini shunday bo‘lishga chaqirganlar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan “Qaysi mo‘minning imoni komil hisoblanadi”, deb so‘rashganida: “Go‘zal xulqli mo‘minning”, deb javob berganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan so‘rashdi: Badbaxtlik nima, yo Rasululloh?— Yomon xulq! Dedilar. (Imom Ahmad rivoyati).
Dinimiz, millatimizga mutlaqo yot bo‘lgan bu kabi ma'naviy, axloqiy-buzuqlik, tubanlik, zo‘rovonlik illatlarini o‘z ichiga olgan “ommaviy madaniyat” yopirilib kirib kelishligi mumkinligidan ogoh bo‘lish har birimizni burchimizdir. Lekin e'tirof etish kerakki, “ommaviy madaniyat” turmushimizga chet eldan keltirilayotgan tovarlarning pardoz, yorliq qog‘ozlaridagi rasmlarida so‘nggi modadagi liboslar, film, internet tarmoqlari orqali bilimsiz holda kirib kelmoqda va mazkur «madaniyat»ning xurujini hali hamma birdek anglab yetayotgani yo‘q. Achchiq haqiqat bo‘lsa ham shuni tan olish kerakki, ba'zi yoshlarimiz orasidagi g‘arbga mahliyo bo‘lish, o‘z milliyligidan begonalashish hislatlari shubhasiz, “ommaviy madaniyat”ning ta'siri natijasidir.
Yana shuni ta'kidlash joizki, xozirgi kunda g‘arb mamlakatlaridan kirib kelayotgan juda xam nafratlanadigan odatlar, tanasiga har xil rasmlarni chizdirish, ayanchlisi, xozirda bu xolat qizlar orasida ham juda keng avj olmoqda. Eng achinarlisi, ikkita bir xil jinsli insonlarning turmush qurishi, o‘z jinsini o‘zgartirish kabi xolatlar shular jumlasidandir. Vaholanki Alloh ta'olo o‘zining kalomida shunday deydi:
“Uning alomatlaridan (yana biri) – sizlar (nafsni qondirish jihatidan) taskin topishingiz uchun o‘zlaringizdan juftlar yaratgani va o‘rtangizda inoqlik va mehribonlik paydo qilganidir. Albatta, bunda tafakkur qiladigan kishilar uchun alomatlar bordir”( ”Rum” surasi, 21-oyat).
Demak Allox barcha maxluqotlarini o‘z jinsidan bo‘lgan jufti bilan yaratgan ekan. Tarixdan juda yaxshi bilamizki, aynan ana o‘sha bir xil jinslik insonlarni bir birlari bilan aloqada bo‘lishligi yana xam aniqroq aytadigan bo‘lsak, besoqolbozlik, lo‘ttibozlik qilganliklari uchun Lut alayhissalomning qavmiga Alloh tomonidan qattiq balo yuborilgan.
Undan tashqari, xozirgi ba'zi yoshlarimizni kiyayotgan kiyimini ko‘rib uyalib ketasan kishi. Emishki, bu xozirgi moda. Endi modani xam chegarasi madaniyati mentaliteti bo‘ladi, axir. Aytinglarchi, tor shim kiyib tizza va sonlarini yirtib olib moda desa yoki kindigini ko‘rsatib kalta ko‘ylklar, kalta yubkalar kiyib olsalar, quloqlariga qatorlatib sirg‘a va burun- qoshlariga xalqalar taqib olishsa, buni xam madaniyatda deb, beparvo qarab o‘tiramizmi?
Demak xar bir ota-ona, xar bir men musulmonman degan inson, o‘z farzandlarini odob axloqiga, tarbiyasiga e'tibor berib, ana shunday yomon illatli oqimlar, guruxlar va sektalarga qo‘shilib qolishini oldini olish lozim.