Ҳомо экономикс парадигмасини Жон Стюарт Милл тақдим этган бўлиб, улар учун ҳомо экономус аниқ шахс эмас, фақат назарий модел эди

Ҳомо экономикс парадигмасини Жон Стюарт Милл тақдим этган бўлиб, улар учун ҳомо экономус аниқ шахс эмас, фақат назарий модел эди. Унинг концепцияси одамнинг ахлоқий табиати концепцияси билан боғлиқ бўлиб, у Шотландия иқтисодчиси ва файласуфи Адам Смит томонидан тақдим этилган, эди. Улар инсоннинг эркинлиги ва худбинлиги, лекин ўз манфаатларига эътибор қаратиб, умумий манфаатларга эришишга ёрдам беради. сезиларли даражада ўзгартирилган шакли классик иқтисодиётга қабул қилинди.
Иқтисодий фанларда иқтисодий шахсни фараз қилувчи шахс деб таърифлашади, чунки аслида одам ўзини оқилона тутмайди ва унинг қарорлари фақат иқтисодий ҳисоб -китобларга асосланмайди. Инсоннинг оқилона ҳаракатларини тахмин қилиш танқидини Жон Майнард Кейнс каби иқтисодиёт классиклари қабул қилишди, чунки аслида иқтисодий одам ақлли эмаслиги, иқтисодий назарияларда эса қарор қабул қилишда инсон рационализмининг этишмаслиги бўлиши керак. ҳисобга олинган.
Ҳомо экономикус (лотинча - "иқтисодий одам", "ақлли одам") - бу одам, оқилона ҳаракат қилиб, ҳар доим максимал фойда олишга интилади ва бунинг иқтисодий натижаларининг аҳамияти туфайли танлов қилади. танлов. Оддий маънода, ҳомо Эcономиcус - бу принципга мувофиқ ҳаракат қиладиган одам.
Ҳомо иқтисодиюс, дастлаб ҳомо œcономиcус деб ёзилган, лотинча иқтисодий одам деган маънони англатади. Шубҳасиз, бу бизнинг ҳомо, ҳомо сапиенс турини, шу жумладан, иқтисодиётни назарда тутувчи иборани бирлаштирган ифода, чунки у ўйин назарияси каби контекстлардан келиб чиқади, бу эрда бу ҳомо иқтисодиёт мутлақо оқилона мавжудот бўлади. Максимал фойда минимал ҳаракат билан.
Бу атама ХИХ асрда классик иқтисод мактабининг этакчиларидан бири Жон Стюарт Милл томонидан киритилган. Милл сиёсий иқтисод контекстида иқтисодий шахс ҳақида ва қандай қилиб одам ўз харажатлари ва фойдаларини баҳолай оладиган тарзда қарор қабул қилиши ҳақида гапиради, шунда иккинчиси ҳар доим имкон қадар юқори бўлади. Аммо, агар у ном берган бўлса ҳам, аслида бу тушунча олдин ҳам мавжуд эди.
Бу масалада биринчи бўлиб гапирган иқтисодчи Адам Смит эди, у ўзининг "Халқлар бойлиги" асарида, бизнинг иқтисодий хулқ -атворимиз ва биз қандай қилиб энг қониқарли натижага эришишга интилишимиз борасида одамларнинг рационаллигини айтиб ўтган. ресурсларни энг кам йўқотиш учун. Шундай қилиб, биз ҳомо иқтисодиёт тушунчаси 1776 йилда пайдо бўлган деб баҳслашишимиз мумкин.
Бу масалага чуқурроқ кириб, Ж.С.Миллга қайтган ҳолда, бу муаллиф ўз касбида бошқаларга товарлар ёки хизматлар олиш имкониятини берадиган одамларнинг хатти -ҳаракатларини оддий хайрихоҳлик билан аралаштириб юбормасликни таклиф қилади. Шу маънода, ҳунарманднинг бизга кийим -кечак бериши ёки шифокорнинг бизни даволаши ва даволаши, улар табиатан меҳрибон дегани эмас, балки улар фойда қидиради.
Аслида, бу баёнот кекса ёшдаги муаллиф, тарихдаги энг муҳим файласуфлардан бири Аристотелнинг ёзувлари билан боғлиқ. Масиҳ туғилишидан деярли 4 аср олдин, бу юнон файласуфи эркаклар пул олишдан манфаатдор бўлишлари табиий эканини аллақачон тушунган эди, чунки улар ва уларнинг шахсий мулки туфайли улар ўз яқинларига ёрдам бериш имкониятига эга бўлишган. бирлар. оилангиз ёки дўстларингиз каби.
Кўриб турганимиздек, ҳомокономик концепцияси ғояси узоқ вақтдан бери мавжуд эди, лекин 19 -асрнинг келиши билан неоклассик иқтисодчилар буни илмий жиҳатдан тушунишди, яъни математик моделлар ёрдамида. бу хатти -ҳаракатни инсонпарварлик билан тушунтириш ва башорат қилиш мумкин. Таниқли муаллифлар орасида Уилям Стенли Жевонс, Мари-Аспри-Леон Уолрас, Френсис Исидро Эджеворт ва Вилфредо Федерико Дамасо Парето бор.
Йигирманчи асрда иқтисодчи Лионел Чарлз Роббинс оқилона танлов назариясини яратди, бу ёндашув иқтисодий одамнинг моҳиятини кристаллаштириб, унга якуний таъриф берди: хулқ -атвори унинг фикрини инобатга олган ҳолда. ўз манфаатлари, улар орасида фойда олиш истаги (пул ёки бирор турдаги даромад).