Оna tili “Churog’a” so’zining man’osi? tansoqchilar boshlig’i
Download 184 Kb.
|
75 ONA TILI TEST
|
SH. Xolmirzayev
“Zamin taqdiri”, “O’zbekiston”, “Imorat yoki bir tomchi dengizga aylangan kecha dostoni” asarlari muallifi? - Azim Suyun “Zamon torlari”, “Shu’la”, “Olqishlarim” she’riy to’plamlarining muallifi qaysi qatorda to’g’ri izohlangan? - M. Shayxzoda “Zarbulmasal”ning qaysi hikoyasida noshukrlik tanqid qilinadi? - “Dumsiz eshak” ”Adabiyotsiz adabiyot yaratish” shiori - Umar Sayfiddin ”Aqrabo” so’zining lug’aviy ma’nosi nima? – qarindoshlar ”Boburnoma”da Temur bunyod etgan qaysi bog’ ko’shkida Hindistonga yurishi tasvirlangan? - Bog’i Dilkusho ”Chinor” romanidagi ”mo’rt bir barg” - Akbarali ”Dengiz hayoli” asarining muallifi qaysi qatorda ko’rsatilgan? – Karlo Kaladze ”Farhod va Shirin”ning 17-bobi qaysi asar ta’sirida yozilgan? - “Muhabbatnoma” ”Gumbazdagi nur” asarida Toshkentdagi qaysi qurilish aks etgan? -Katta teatr qurilishi ”Gumbazdagi nur” dostonida muallif ko’m-ko’k gumbazni nimaga o’xshatadi? – aza tutgan ayolga ”Ilhomning vaqti yo’q, selday keladi” - U.Nosir ”Kunduzlar tunlarning sochin silamay, o’polmas tonglarning pushti rang labin”. Maqsud Shayxzoda qalamiga mansub ushbu misralarda shoir qaysi badiiy san’atdan mohirona foydalangan? – tashxis ”Kuntug’mish”da qaysi daryo nomi keltirilgan - Amudaryo ”Mirzo Ulug’bek” fojeasida shoir Sakkokiy sarbadorlar haqida qaysi tarixchi olimdan eshitgan? – Hofiz Abro’dan ”Mirzo Ulug’bek” fojeasida zindondan ozod qilingan Piri Zindoniyni kimning panohiga ...? – Jomiy va Lutfiy ”Mirzo Ulug’bek” tragediyasida Piri Zindoniy sarbadorlar qaysi olimning asariga tayanib adolatli davlat barpo etmoqchi bo’lganliklarini aytadi? – Abu Nasr Farobiy ”Mo’g’ullar shaharning omborxonalarini ochib, g’allalarni tashib, Qur’on saqlangan sandiqlarni ochib, otlariga oxur qildirdilar” qaysi tarixchining kitobida ushbu dalillar keltiriladi? – Rashididdinning ”Jome at-Tavoriz” asarida ”Muhabbat o’zi eski narsa, lekin har bir yurak uni yangilaydi” - tatar shoiri Hodi Toqtash ”Muhabbatnoma” asarining oxiri qaysi janrda yozilgan? - fard ”Nah bizga kuyov bo’ladigan yigit ekan” - To’ybeka ”Nasri Hamsai benazir” kitobining muallifi kim? – Umar Boqiy ”O’zbek xotin qizlariga” she’ri qachon yozilgan? - 1927 yilda ”Osmonning ohiri” lirik dostonining muallifi qaysi qatorda berilgan? – Muahmmad Yusuf ”Otello” asaridagi aslzoda arab , Venetsiya davlatining amaldori kim - Otello ”Otello” asarini kim tarjima qilgan? - G’.G’ulom ”Otello”da ishonuvchan, lekin laqma ham, ahmoq ham emas qahramon - Otello ”Plavt va Seneka Rimliklar uchun komediya va tragediya borasida tengsiz bo’lgani singri Shekspir inglizlar uchun p’essaning har ikki turida ham beqiyosdir” fiklari qaysi adabiy tanqidchining asaridan olingan? – F.Meres ”Aql xazinasi” ”Qissasi Rabg’uziy”da ”Bo’guz uchun imonni ilikdan chiqarmasinlar” kimga aytilgan? - Azroil va Jabroil payg’ambarimizga aytgan ”Qissasi Rabg’uziy”da shayton uzumni nima bilan sug’ordi -tulki, sher, to’ng’iz qoni bilan ”Qutadg’u bilig” dostoni haqida birinchi ma’lumot qachon e’lon qilingan? - XIX asrda ”Qutadg’u bilig” qaysi vaznda yozilgan? - mutaqoribi, musammani va mahzuf ”Qutadg’u bilig”da beklik mustahkam bo’lishi uchun nimalar zarurligi aytilgan - kuchli lashkar, ko’p boylik, badavlat xalq, adolatli siyosat ”Qutadg’u bilig”ni baytma-bayt ilmiy tarjima qilgan - Qayum Karimov ”Qutadg’u bilig”ni ommabop qilib o’zbekchalashtirgan - Boqijon To’liev ”Qutadg’u bilig”ning 31-bobi nimaga bag’ishlangan? - rahbar ma’naviyati ”Ravshan” dostonida Shirvon bozorining badiiy tasviri necha misrada keltiriladi? – 145 misrada ”Sarbadorlar” dramatik asari muallifi? - Azim Suyun ”Satira” so’zining ma’nosi? - turli aralash ”Sayohatnoma” yozgan ijodkorlar nomi qaysi qatorda berilgan? – Zavqiy, Furqat, Tajalliy ”Sharq ko’proq nasihat yo’li bilan, G’arb esa real ko’ratish bilan tarbiyalaydi”. Ushbu so’zlar kimga tegishli? - Abu Ali ibn Sino ”Shohnoma”, ”Qutadg’u bilig”, ”Saddi Iskandariy” asarlarining qaysi xususiyatlari mushtarak? - har uchalasi bir hil vaznda yozilgan ”Shohnoma”ning 40 dan ortiq nushasini to’plab to’plam - Boysunqur Mirzo ”Shoir biror narsa yohud hodisani oldin sanaydi, so’ng shu tartibda ularga tegishli o’xshatishlarni chiqibkug’ chiqadi”. Qaysi badiiy san’at haqida gap ketyapti? - laf va nashr ”Shum bola”dagi voqealar ketma-ketligini toping. - 1)dandon dastali pichoqning sinishi 2)tozi itning o’lishi va terisini shilinishi 3)to’riq qashqaning o’lishi 4)yong’in 5)Bo’riboyvochchaning o’limi 6) boyning o’rtancha qizi Adolning o’g’li bo’lishi ”Sohibqiron” dramasida Buqalamunning asl ismi - Itolmas ”Sohibqiron” dramasida Boyazidning elchisi - Sulton Shabli ”Sohibqiron” dramasida muallif o’z nuqtali nazarini -Yassaviy qarashlari orqali beradi ”Sohibqiron” dramasida Temur Samarqanddan atay olib kelgan shatranj ustasi -Aloviddin ”Sohibqiron” dramasida Temurning ezgu amalli kishilarni taqdirlashi -Hofiz Sheroziy va Qosimbek orqali ”Sohibqiron” dramasida Temurning o’z dushmanlarini ham kechira olishi qaysi obraz orqali ko’rinadi? - Sulton Boyazid ”Sumurg” va ”Zaynab va Omon” dostonlari uchun p’essa va opera dibretorlarni kim yaratgan? - Zulfiya ”Tarab tiflin tug’urdi dahr zoli Anga bo’ldi magarkim doya navro’z” badiiy san’at - tashxis ”Tasvir”, ”Xotirot”, ”Aks-sado”, ”Qaytish”, “Tavba” to’plamlari muallifi? - R.Parfi ”Ulug’bek xazinasi”da Temur oltinlari haqida shohga kim xabar beradi? - Hoja Salohiddin zargar ”Ulug’bek xazinasi”dagi Bobo Husayn kim? - Ulug’bekning suyukli navkari ”Usmon she’riyatimizga shamolday kirib keldi. Balki bo’ronday” - Turob To’la ”Yangi tilchilar”ning asosiy g’oyasi - yozuv tilini turk tili qoidalariga bo’ysundirish ”Yodgorlik” to’plamining muallifi - Mirtemir ”Yorilmagan yaraday sevgi” - A.Oripov ”Yovvoyi gul”, ”Og’ir tosh ko’chsa”, ”Bahor o’tdi”, ”O”zbeklar”, ”Shudring tushgan bedazor” hikoyalari muallifi - Sh. Xolmirzayev ”Yumor” so’zi qanday ma’noni bildiradi? - namlik, suyuqlik ”Zulmat toshi yog’ilsada ko’zi ochilmas” - ”Turkiston” she’ri «ming yildan beri ezila kelmishdir, lekin bitmamishdir. Bitmas , yashamishdir, yashab”. Fitrat yuqoridagi jumlalar bilan nimaga ishora qilgan? – tilga ……..evning “sehrlangan shahxzoda” asari qahramoni qaysi javobda ko’rsatilgan? – Nasriddin Afandi …….lar maktabining zukko o’quvchisi birikmasida tobe va hokim qism qanday so’z birikmalridan tashkil topgan? – moslashuv va bitishuv ………. “ilk sevinchlar”, X.Deryayevning “Qismat” asarlarini o’zbek tiliga o’girgan adib nomi berilga javobni toping? – P.Qodirov …Boysariboy o’n ming uyli Qo’ng’iroot eli bilan ko’chib borgach. Ko’kqamish ko’li atrofida mollarini semmirtirib yaylovda yayrab yotadi. Ushbu gapda nechta o’rinda ravishdosh qo’llangan va ular qaysi nisbat shakllarida? - to’rt o’rinda aniq, orttirma nisbatlarda …ning turkiy va forsiy tillarda bitgan… - H.Xorazmiy haqida Samarqandiy 1)aytib bera olmay qoldi; 2)to’yib-to’yib nafas oldi; 3)shivirlab iltijo qildi; 4)charchab borib keldi; 5)olib borib qo’ydi; 6)kelib qo’ya qoldi. Berilgan birliklardan qaysi bir ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi? - 1, 5, 6 1)bitirmoq 2)qizarmoq 3)qochirmoq 4)toshirmoq 5)solishtirmoq 6)surishtirmoq 7)uyg’otmoq 8)yupatmoq 9)oshirmoq 10)chaqirmoq 11)sahnalashtirmoq. Ushbu fe’llardan qaysilari orttirma nisbat shaklida? - 1, 3, 4, 9 1)erkin 2)to’kin 3)ko’rin 4)yig’in 5)ilin 6)otashin. Ushbu so’zlardagi –in qo’shimchasi qanday qo’shimcha? - 1-4-ot yasovchi; 2-6-sifat yasovchi; 3-5-lug’aviy shakl yasovchi 1.Endi nima qilsam ekan, - deya Otabek o’z-o’zida so’radi 2.qizcha o’z-o’zida rasqga tushib ketdi 3.o’z-o’zidan, mamlakat taqdiri hamani qiziqtiradi. Berilgan misollardagi o’z-o’zidan so’zining qaysi turkumga mansubligini izohlang? - 1-gapda olmosh 2-gapda ravish 3-gapda modal so’z 1.Idrok 2.terak 3.ishtirok 4.chok 5.bolalik Berilgan ushbu so’zlarning qaysi birida egalik qo’shimchasi qo’shilganda asos qismida fonetik o’zgarish bo’lmaydi - 1, 3, 4 1.qattiq; 2.ushshoq; 3.tilla. ushbu so’zlarning qaysi biridan bir tovush tushirish bilan yangi so’z hosil qilish mumkin? – 1, 2, 3 1.Umarali o’rnidan turdi-da, tashqariga chiqib ketdi. 2.Samar shoshib-pishib do’konga kirib chiqdi. 3.U bu gapni eshitib chiqdi-ketdi. 4.direktor hujjatlar bilan tanishib chiqdi. Ushbu gaplardagi chiqdi fe’li haqidagi qaysi fikr to’g’ri? - 1-3-gaplarda ko’makchi fe’lni ergashtirib kelgan yetakchi fe’l; 2-gapda qo’shma fe’lning tarkibiy qismi; 4-gapda ko’makchi fe’l 1.yaxshiyam, universitet yaqinida 2.yaqinda o’qishni tugatadi. Ushbu gaplardagi yaqinda so’zi haqidagi qaysi qaysi fikr to’g’ri? - 1-gapda o’rin ravishi 2-gapda payt ravishi 1.yig’lamoq 2.o’ynatmoq 3.sarg’aymoq 4.o’rnatmoq 5.chanqamoq 6.qaynoqroq. Berilgan so’zlarning qaysi birida q’shimchalar qo’shilishi natijasida fonetik o’zgarish vujudga kelgan? - 1, 2, 3, 4, 6 1439-yil Hirotda uyg’ur yozuvi bilan ko’chirilgan, fransuz sharqshunosi Amadee bu asar haqida ma’lumot chop etgan? - ”Qutadg’u bilig” 1924-26-yillarda Cho’lpon qayerda kim bo’lib ishladi? – Moskvada tashkil etilgan o’zbek drama studiyasida tarjimon, adabiy maslakdosh va dramaturg 1979-yilda F.Garsia Lorkening she’rlarini rus tilidan tarjima qilib, “Saylanma” nomi bilan chop etgan shoir - Sh. Rahmon 1983-yilda chop etilgan “Ko’ngil gulzori” she’riy devonining muallifi kim? – Uvaysiy 1989-yil F.Garsia Lorkening “Eng qayg’uli shodlik” to’plamini ispanchadan tarjima qilib chop etgan shoir - Sh. Rahmon 1995-yil 24-avgustda…? – o’zbek tilining asosiy imlo qoidalari tasdiqlandi 1-kursdaligida ”Laylo” she’ri yoshlarning eng sevimli qo’shig’i bo’lgan - R.Parfi 1-ustunda berilgan so’zlar ko’chma ma’noda qo’llanganda 2-ustundagi qaysi so’zga sinonim bo’la oladi? - 1-a, 2-c, 3-b (yugurmoq-paydo bo’lmoq, o’ymoq-azob bermoq, bahor-davr 50 yoshim menga qo’l tegizdi, qora quzg’untusidek boshimni oq qildi - Yusuf Hos Hojib 6 masnaviy kitob nazm qilibtur... – Bobur Navoiy haqida –a fe’l yasovchi qo’shimchasi qo’shilganda so’z asosida qanday fonetik o’zgarish yuz berishi mumkin? 1)tovush tushishi 2)tovush almashishi 3)tovush ikkilanishi 4)tovush ortishi - 1, 2 a yoki i unlisi bilan tugagan fe'l asoslariga qaysi qo'shimcha qo'shilsa a unlisi va i unlisi u ga aylanadi va shunday yoziladi? - v A.Navoiy “Muhokamat Ul-Lug’atayn” risolasida “Muhabbatnoma”dan qaysi baytni keltiradi? - Aningkim, ol engingda teng yaratdi. Bo’yi birla sochingni teng yaratdi A.Navoiy o’zining “Jonga chun derman ne erdi o’lmaki kayfiyati” g’azalida nimalarni so’roqqa tutadi? - jon, jism, bag’ir, ko’ngil, ko’z A.Navoiyning “Hayrat ul-abror” asarining nechta bobi badiiy so’z va badiiy ijodga bag’ishlangan? - 2 ta A.Navoiyning “Hayrat ul-abror” asarining XIV va XV boblari nima haqida? - badiiy so’z va badiiy ijod A.Oripovning ”Asablar tuproqqa cho’kkan edi tiz” mislarida nima haqida - zilzila paytidagi ruhiy holat A.Oripovning ”Bahor”she’rida qaysi shoirlar vafoti haqida gap boradi? - G’afur G’ulom, M.Shayxzoda Abay she’rlarini kim tarjima qilgan? - Mirtemir Adabiyotimizga ”shafqatsiz realizm” ko’rinishlarini olib kirgan adib - Asqad Muxtor Agar ajratilgan sifatlovchi aniqlovchilar gap oxirida kelib, o’z ichida vergul bo’lsa... - tire bilan ajratiladi Agar siz saqlasang sir sening asiringdir, agar sirni saqlay olmasang sen uning asiriga aylanasan. - aralash qo’shma gap Ahillik bor yerda temir ham suvga cho’maydi. Berilgan gapda sintaktik bo’laklar tartibi - hol, ega, to’ldiruvchi, kesim Ahmad Donishni qaysi mutafakkir “Buxoroning qora osmonidagi yorug’ yulduz” deb atagan? - S.Ayniy Alisher Navoiy “Farhod va Shirin” dostonining qaysi bobida hoqon o’g’li ya’ni Farhod uchun yil fasllariga moslab qurdirgan 4 qasrni ta’riflaydi? – 17-bob Alisher Navoiy ”Sabbai sayyorning” beshinchi hikoyatida ”Rohzan” sifatlashi bilan tilga olingan qahramon kim edi? - Jobir Alisher Navoiyning asarlari bo’yicha P.Shamsiev S.Ibrohimovlar tuzgan lug’atda nechta so’z o’rin olgan? - 60 mingga yaqin Antuan Ekzyuperining insonlar... haqidagi asari - erkaklar zamini Anvar qalamini qoralab…, Nizomovni qoraladi…, Qog’ozni qoraladi - 3 ta gapda bir so’zning turli ma’nolari sanaladi Aql qancha oz bo’lsa shuhratparastlik shuncha ko’payadi. Kimda aql kam bo’lsa undagi shuhratparastli shuncha ko’payadi. Kimda aql kam bo’lsa unda shuhratparastlik shuncha ko’payadi - Miqdor-daraja, aniqlovchi, to’ldiruvchi, ergash gaplar Aqlli o’zini ayblar, aqlsiz do’stini. Ushbu gapda nechta so’z yasovchi qo’shimcha mavjud? - 3 ta Aqlli, es-hushli, tadbirli inson so’z boshlar, suhbatdosh jim bo’lgan zamon. Ushbu gapda nechta so’z yasovchi qo’shimcha mavjud? -5 ta Asar nomlari va mualliflari to’g’ri berilgan.. - ”Haqiqatnoma”-Qosimiy, ”Dahnoma”-Yusuf Amiriy Asliy sifat berilgan qatorni toping. - maqtanchoq (odam) Asos+lug’aviy shakl yasovchi+so’z yasovchi shaklida bo’lmagan so’zni toping? - qizg’anchiq Asqad Muhtorning “Chinor” romanida betob bo’lib yotib qolgan sharofat xolaning holidan kimlar xabar olgan edi? – Hadiya bilan Abdusamad Avaylaylik so’zi tarkibi - avayla-y-lik Avliyolar bosgan tuproq aziz derlar. Qat-qatidan chiqaverar ekan sirlar. Har tuproqdan har kun o’tmas ahir pirlar. Ko’kragimni hayrat tiklar. Temur bobo. Ushbu she’riy parcha murakkab qo’shma gaplarning qaysi turiga mansub - qismlari uyushgan murakkab qo’shma gap Axborot berish va ta’sir qilish qaysi uslubning muhim xususiyati hisoblanadi? - publisistik uslub Badiiy adabiyotning ifoda xususiyatiga ko’ra turlari - lirik, epik, dramatik Badriddin Hiloliyning “Shoh va gado” asarini kim tarjima qilgan? - Ogahiy Bag’rim yoniq, yuzim qora, ko’nglim siniq, bo’yim bukuk, sening ziyoratingga keldim sultonim. (Fitrat) Ushbu gapda nechta egalik qo’shimchasi mavjud? - 6 ta Bahr so’zi ko’chma ma’noda - … g’azabning bahri Bajarmoq so’zi quyidagi so’zlardan qaysi biri bilan ma’nodosh? - 1, 2, 3, 4, 5 barcha qilayotgan ishingiz yomg’irga o’xshaydi // har bir tomchisi don undiradi. Ushbu gapda // belgisi o’rniga qanday tinish belgisi qo’yiladi? – ikki nuqta Barchinni qutqarish uchun Alpomish qayerdan yo’lga chiqadi? - Arpali ko’lidan Barchinning tushi ta’birini kim aytadi? - Suqsuroy kanizi Bayronning “Manfred”, Nozim Hikmatning ”Inson manzaralari” asarlari tarjimoni - R.Parfi Bedav so’zining ma’nosi - o’ynoqi Berganga bitta ham ko’p, oganga o’nta ham kam. Ushbu maqol A.Qahhorning qaysi hikoyasida keltirilgan? - ”O’g’ri” Berilgan fikrlardan qaysi biri noto’g’ri? - ravish holi kesimga bitishuv va boshqaruv yo’li bilan bog’langan. Berilgan gaplarning qaysi birida sabab holi qatnashgan? - joni halqumiga kelgan Sattor alamidan baqirib yig’lab yubordi. Berilgan gapni qaysi birining kesimi tarkibida egalik qo’shimchasi yo’q? – Ko’p o’tmay tandir kabobni ochish marosimini boshlashdi Berilgan hukmlardan qaysi biti to’g’ri? - ega bilan kesim orasida ”ham” yordamchisi ishtirok etsa, ”tire” qo’llanmaydi Berilganlardan g’aliz kumlani aniqlang? - ba’da va vafo Vasilaning va’dasidir Besubud so’zining ma’nodoshi - vadada turmaydigan bilan qanday hollarda ko’makchi vazifasini bajaradi? - o’zaro tobe bog’lanuvchi so’zlarni bog’lab kelganda Biliglik, keraklik so’zun so’zlayur. Ushbu gapda ostiga chizilgan so’z qaysi kelishik shaklida ishlatilgan? - tushum kelishigi Bilim bilan kishining martabasi oshadi, ilmsizlik kishini tubanlashtiradi. Yasovchi qo’shimchalar soni - 4 ta Bilmam, qanday ayol bo’lgan Alisherning onasi. Berilgan gap - to’ldiruvchi ega ergash gapli qo’shma gap Binobarin qaysi so’z turkumiga mansub? - modal so’z Bir qo’lda tutib Musxaf-u bir qo’lda-chi jom. Gah mardu halolmiz, gah mardu harom. Ushbu misradagi Musxaf so’zining ma’nosi nima? - Qur’on Bir janrga oid asarlar - “Qora kamar”, ”Mirzo Ulugbek” Bir janrga oid asarlar - Kalila va Dimna, Javohirlar sandig’i Bir turkum doirasida omonim bo’ladigan so’zlar qatorini toping ? - jar, yozar, rasm Biror so’roqqa javob bo’lmay gap yoki gap bo’laklarini bir-biriga bog’lash uchun xizmat qiladigan so’zlar qanday so’zlar hisoblanadi? - yordamchi so’zlar Bizning qarorimiz shu majlisda hammamiz so’zga chiqamiz. Ushbu qo’shma gap qismlari orasiga qaysi tinish belgisi qo’yish kerak? - ikki nuqta Bo’g’in ko’chirish haqida aytilgan qaysi qoida noto’g’ri? - harfdan iborat shartli belgi o’zi tegishli raqamdan ajratib ko’chiriladi Bo’lak, tashqari ko’makchilariqaysi kelishik shaklidagi so’zlarga qo’shiladi? - chiqish kelishigidagi Bo’lishsizlik olmoshlari ishtirok etgan gapning kesimi qanday shaklda bo’ladi? - inkor shaklda Bobur, Furqat, Navoiy 3 ta iste’dodli ijodkorlarning umumiy xususiyati qaysi - she’r ilmining o’lchov qonun-qoidalari haqida asar yozgan Bog’langan qo’shma gapning payt munosabatida bo’lgan qismlarini qaysi bog’lovchilar bog’lab keladi? - biriktiruv bog’lovchilar Bog’langan qo’shma gapning payt, sabab-natija munosabati ifodalangan qismlarini qaysi bog’lovchilar bog’lab keladi? - biriktiruv bog’lovchisi Bog’lovchi vositalardan qaysi biri qo’shma gap qismlarini bog’lash bilan birga ular orasida qiyoslash munosabat mavjudligini ifodalaydi? - bo’lsa, esa so’zlari Bog’lovchisiz qo’shma gap qismlari o’xshatish munosabatini if. - 3,5 (qo’shning tinch – sen tinch, suv keldi – nur keldi) Bola boshini qo’llari orqasiga qo’yib, Boysun tog’i uzra charx urayotgan bulutlarga qarab jim qoldi. Ushbu gapda nechta o’rinda fe’lning vazifa shakllari qo’llangan? - 2 ta Bolalar beg’uborligini saqlash uchun... - X. To’xtaboyev Bolaligida qiyinchiliklar tufayli Bekobodga ko’chib kelib, shag’al tayyorlab beruvchi korxonada ishchi bb - M. Ali Borliq jim har bitta darchada zangori shulalar porlaydi. Mazkur qo’shma gap qismlari orasiga qanday tinish belgisi qo’yiladi? - ikki nuqta Bosh gapda ifodalangan mazmunning qaysi belgisini bildiruvchi ergash gaplar bosh gapga ko’makchili qurilmalar vositasida bog’lanadi? - Sababini Boshimda o’ynar qamchilar , qon ko’zlarimdan tomchilar, bir benavo gul yanchilar ozodkorim kelmasa. Ushbu gap murakkab qo’shma gapning qaysi turi? - bir necha bosh gapli qo’shma gap Bot so’zining ma’nosi - yana Bozor maydonida Hasanxonni birinchi bo'lib kim taniydi - Jaynoq kal Bu kelishik ot va otni yoki ot va fe’lni o’zaro bog’laydi. Ushbu fikr qaysi kelishiklarga tegishli? 1)tushum kelishigi 2)qaratqich kelishigi 3)jo’nalish kelishigi 4)o’rin-payt kelishigi 5)chiqish kelishigi - 3, 4, 5 Bugun kun bo’ladi ravshan va bedog’. Berilgan gapdagi ajratilgan izoh bo’lakda qanday tinish belgisi ishlatiladi? - vergul Buning natijasi shu bo’ldiki, To’laganning qanshariga musht tushdi. Ushbu gap ergash gapli qo’shma gapning qaysi turiga mansub? - kesim ergash gapli qo’shma gap CH. Aytmatov va M. Shohonovning Olam va odam, adabiyot va san’at haqidagi o’yfikrlaridan iborat asari nomi qaysi qatorda berilgan - “cho’qqida qolgan ovchining oh-u zori” Ch.Aytmatovning “Asrga tatigulik kun” asari nafosi qaysi obraz timsolida ko’rinadi? - nayman ona Chinliklar uni ”Adab ul-muluk”, mochinliklar ”Amin ul-mamlakat” deb atashadi - ”Qutadg’u bilig” Chiqish (sharq)sheriyatida mashuqa go’zalligining muhim belgisi qaysi qatorda berilgan - noziklik Cho’lpon qaysi sherlari bilan o’zbek adbiyotida kurashchan she’riyatni maydonga keltirdi. - “Ko’ngil”, “Kishan”, “Vijdon erki” Cho’lponning “Qalandar ishqi she’ri qaysi misra bilan tugatilgan” - quyoshning nuriga toqat qilolmay terga botdim-ku Cho’lponning dramatic asari to’gri ko’rsatilgan javobni ko’rsating - Qorovul uyqusi, Uzunqul bobo frw Cho’lponning hali shoirlik iqtidoriga erishmagan qalamkash sifatidagi kechinmalari tasvirlangan sherini aniqlang - “Men shoirmi” Cho’lponning Turkiston muxtoriyati madhiyasi qanday nomlangan - “Ozod turk bayrami” Choyxonachi patnisda non bilan qand-qurs, kabobpaz kabob olib keldi. Ushbu gapdagi mustaqil so’zlar sonini aniqlang? - 7 ta Darak gap shaklidagi ko’chirma gap o’zlashtirma gapga aylantirilganda ko’chirma gapning egasi qanday bo’lakka aylantiriladi? - qaratqich aniqlovchiga davlat tili haqidagi qonunning qaysi moddasida ”O”zbek tiliga davlat tilli maqomining berilishi respublika hududida yashovchi millat va elatlarning o’z ona tilini qo’llashdan iborat konstitutsiyaviy huquqlariga monelik qilmaydi” deb belgilab qo’yilgan? – 2-modda Davrlar qarida ingraydir bashar aytadir: ”shoir yo’q she’riyat yashar”. Misralari qaysi shoirning ruhiyatini aks ettiradi? – Rauf Parfining Devor usti yomg’irdan uviy boshladi. Kitob ustida uzoq ishladi. U.Nosir o’z ustida ko’p ishlardi. Ushbu gapdagi usti so’zi qaysi javobda to’g’ri izohlangan? - 2- va 3-gaplarda vazifadosh ko’makchi, 1-gapda mustaqil so’z Do’stlikdan o’tadigan hech narsa yo’q, shuning uchun do’st orttirish imkoniyatlarini sira qo’ldan boy berma. Ushbu qo’shma gap qismlari o’zaro qaysi bog’lovchi vositasida bog’langan? - ko’makchi qurilma Dostonchilik taraqqiyotida rivojlangan davr - 19-20 asrlar Dostonchilikda eng rivojlangan davr - XIX-XX asrlar boshi E. S. Tomsonning “Yovvoyi yo’rg’a”asarini kim tarjima qilgan? - Tog’ay Murod E’timod so’zining ma’nosi? - ishonch eg (egmoq), ek (ekmoq) fe’llariga o’tgan zamon sifatdoshi qanday qo’shiladi? - eggan, ekkan ega ishtirok etgan undalmali gapni aniqlang? - o’zbekiston sen ulug’ yurtsan ega tobe gapli qo’shma gap berilgan qatorni toping? – hovlida nimaiki bor, hammasi biz uchun qadrli edi ega va kesim shaxda moslashmagan gap berilgan qatorni ko’rsating? – faqir hozir tahmin qildimkim , Movarounnahrda ko’chki bosgan buloq balki shu yerga kelib qayta ko’z ochgandir? ega+kesim qolipida yuzaga kelgan qo’shma so’zni aniqlang? – boshyalang, soykeldi Egali gapni toping. – bu tepalikka chiqish orqada qolgan yo’lning azobidan ham ortiqroq bo’ldi. egasi umumlashgan gaplar haqida berilgan quyidagi fikrlardan qaysilari to’g’ri? – a)bunday gaplarning kesimi II shaxs va III shaxs shaklida bo’ladi c) odat tusiga kirgan rasm-rusmlarni bayon etuvchi gaplard ega, asosan, umumlashgan bo’ladi egasiz gaplar qaysi qatorda to’g’ri va to’liq berilgan? – a) shaxsi noma’lum gaplar b)atov gaplar c) so’z gaplar Egasiz gapni toping. – A. Qaqragan ming-ming gektarga hayot suvi olib kelgan qudratli inshoot. U qancha mashaqqatli mehnat evaziga kelgan. ekmoq; 2) ko’rmoq; 3)chiqmoq; 4)osmoq; Ushbu fe’llardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biriga jarangsiz undosh bilan boshlanuvchi qo’shimcha qo’shiladi? - 1, 3 Epik qoliplar - 1.xalq dostonlarining deyarli barchasida uchraydi 2.dostonlarning boshlanishi va tugallanishi 3.o’zaro munosabatlarida 4.tulporlarga berilgan ta’riflarida 5.safar yoki jang tasvirida foydalaniladi Epik qoliplar berilgan qator - ”Dam shu damdir o’zga damni dam dema”, ”Kokillarim eshilgandir tol-tol” Erkin ertagi ekin ekishni ertaga ertalab eplaydi. Gapdagi qo’shimchalar turi va sonini aniqlang? - 8 ta: 4 ta so’z yasovchi, 2 ta lug’aviy shakl yasovchi, 2 ta sintaktik shakl yasovchi Erkin Vohidovning ”tush” nomli she’ri qaysi she’riy to’plamga kiritilgan? – ”yahshidir achchiq haqiqat” erksiz kishining ahvoli qaysi masalda berilgan? - tuya bilan bo’taloq Ertalabki kuchli shamol maktab bog’idagi daraxtlarning mevalarini to’kib yubordi. Ushbu gapda nechta so’z birikmasi mavjud? - 6 ta Ey hushyor – ey hush yor radifi qo’llangan she’r qo’llangan she’r berilgan. Unda qanday abdiiy san’at - tajnis Fe’llar qaysi so’z turkumlaridan yasalishi mumkin - 1, 3, 4, 5 (fe’ldan boshqa) Fe’lning noaniq shakllari tarkibida qaysi qo’shimchalar qo’llanishi mumkin? - nisbat qo’shimchalari Fel+fe’l shaklidagi qo’shma fe’llarni toping. - olib qochmoq, ishlab chiqarmoq Firdavsiy ”Shohnoma”si qaysi davrgacha - Iskandar Zulqarnayn bosqinidan Yazdugard 3ning qatligacha Fitrat “Mirrih yulduziga” she’rida shoir nega aynan mirrihga murojaat qiladi hamal oyining homiysi, jangu jadal ramzi bo’lgani uchun” Furqatning nechta ilmiy asarlari bor - 4 ta G’afur G’ulomning qaysi she’rida o’g’olini kuzatgan ota obrazi… - sog’inish G’azal, qit’a va fardning dastlabki namunalari o’zbek adabiyotida kim tomonidan - Xorazmiy G’azalga yaqin jjanr - qit’a Gahe eltib ayog’ini o’ziga… Qaysi san’at? - tarse’ Gap bo’laklari haqida berilgan qaysi fikr noto’g’ri? - istak gaplar kesimi shart maylida bo’lsa nomustaqil kesimdir Gaplarda qo’llangan dam so’zining ma’nolari - lahza, nafas, chet, tig’ Gaplarning qaysi birida vazifadosh modal so’z ishtirok etmagan? - bu fikr, umuman, eng zarur va to’g’ri deb o’ylayman Gaplarning qaysi birida yuklama ishtirok etmagan? - taraqiiyot tasodif emas, balki zaruratdir Garchi bog’lovchilarning qaysi turiga kiradi? - shart bog’lovchisi Gavharshodbegim shunday dedi: Sirdaryoning suvi ko’p, amirzodam… - ko’chirma gapdagi gap bo’laklari o’zlashtirma gapda quyidagicha: undalma-vositali to’ldiruvchi, ko’p-vositasiz to’ldiruvchi, ega-qaratqich aniqlovchi –gina qo’shimchasi qaysi turkumga oid so’zlarga qo’shilib ma’noni kuchaytirish, erkalash, ta’kidlash uchun ishlatiladi? - ot, sifat Go’yo mazah qilganday goh-goh yopib turar tuynukni kimdir. Misralaridagi hayotiy ma’no - bulutning oy yuzini tutishi H.Haynening fransuz siyosiy hayotiga bag’ishlangan asari - ”Fransuz ishlari” H.Haynening mamlakat va xalqning ahvolini taftish qilgan to’plami - ”Yo’l lavhalari” H.Haynening she’rlarida ko’p uchraydigan obrazlar - arvoh, ro’yo, murda, kafan, tobut go’r Hakimzoda so’zining ma’nosi - tabib o’g’li Ham hisob so’z, ham mustaqil so’z bo’la oluvchi - qadam Ham hisob so’z, nutqda mustaqil so’z bo’la oluvchi - qadam, paqir, bochka, shisha - barchasi o’lchov so’z va predmet ma’nosiga ega Hamza hayoti va ijodiga xos to’g’ri tartib - 1.chet ellarga sayohat qiladi 2.marg’ilonda amktablar ochadi 3.”Yengil adabiyot”, “Qiroat kitobi” darsliklarini yozadi 4.”G’ayrat” kutubxonasini ochadi Hamza qachon devon chop etadi va she’rlari - 1905-yil 214 she’r Hamza qachon kutubxona ochadi va qanday nomlanadi? - 1915-yil ”G’ayrat” Hamzaga yordam bergan ma’rifatchi - To’qmullin Hamzaning tahallusi - Nihoniy Harakatning holatini anglatuvchi ravishdoshlar? - 1. ib, -a, -y. 2. gancha - 1, 2 Hasad – yurakning zanglashi, qaysarlik mag’lubiyat sababchisidir. Ushbu gapdagi yasama so’zlar qaysi turkumdan yasalgan? - ot, sifat, sifat, ot Hiloliyning ”Shoh va gado” asarini kim tarjima qilgan? - Ogahiy Hojaning Shaxzoda Kristan Qaro uchun mmlakatni boshqarish vazifasini bajargan asar nomi qaysi javobda korsatilgan? - “Gulzor” Hokim so’zda egalik qo’shimchasi bo’lsa tobe so’z - qaratqich kelishigi shaklida Hol ergash gaplar bosh gapga qanday vositalar orqali bog’lanadi? 1.shart mayli shakli 2.ko’makchilar 3.ohang 4.teng bog’lovchilar 5.ergashtiruvchi bog’lovchilar 6.deb so’zi 7.nisbiy so’zlar - 1, 5, 6, 7 Hoshimjon maktabning nomiga e’tibor bermagan ekan. U nima qilishini bilmasdan ishlarni nomiga qilardi. Berilgan gaplardagi nomiga so’ziga qaysi javobda to’g’ri izoh berilgan? - 1-gapda turlangan ot, 2-gapda esa yasama ravish Hosil bo’lish o’rniga ko’ra bir hil undoshlar qatnashgan so’z - norasida Hosil bo’lish usuliga ko’ra bir hil undoshlar qatnashgan so’z - romanlar Hozirda Butun dunyo foydalanayotgan O’nlik tizimining kashf qilinishida qaysi qomusiy olimning o’rni beqiyosdir? - Al-Xorazmiyning Ibrohimjonning ovozida zarracha shikoyat ohangi yo’q edi. Aksincha u alohida g’urur bilan gapirar edi. Ushbu gapda fe’l qaysi zamon ma’nosini ifodalaydi? – o’tgan zamon –ich qo’shimchasi qaysi qatordagi so’zlardan ot yasaydi? - ishon, tayan va quvon Idioma… - hayotiy bo’lmagan hodisa, harakat, holatlar tasvirlanadi Ilvasin so’zining ma’nosi - qarchig’aysimon yirtqich qush Ingliz shoiri Xerald Fitsjerald kimning she'rlarini inglizchaga tarjima qilgan? - Umar Xayyom ingliz tilidan tarjima qilganda “namlik, suyuqlik” ma’nosini bildiruvchi adabiy atama qaysi qatorda berilgan? – yumor Inglizcha namlik, suyuqlik ma’nosini bildiruvchi janrni toping? - yumor inshoning mazmuniga mos keluvchi mashhur hikmatli so’z, maqol, ibora yoki badiiy parcha…? – epigraf deyiladi Insonni ichki kechinmalarini ifodalovchi fe’llar nimani atab kelishiga ko’ra qanday nomlanadi? - holat fe’llari –ir qo’shimchasi vazifasiga ko’ra qanday qo’shimcha hisoblanadi? - so’z yasovchi va lug’aviy shakl yasovchi Isitgichni so’zining tarkibini to’g’ri belgilang - asos, lug’aviy shakl yasovchi, so’z yasovchi, sintaktik shakl yasovchi Ismlarni kesim sifatida shakllantiruvchi ega bilan munosabatini igodalovchi qo’shimchalarni toping - -man, -san, -dir Ismlarning lug’aviy shakllari qo’llangan javobni belgilang? - uycha, odamlar, oyijon, quyoshdek Ismlarning munosabat shakllarini toping - 2, 3, 5, 7, 8, 9, 12 Iste’dodli shoirlar - Suvon Soqiy... va boshqa ijodkorlar kitobxonlar qalbiga.. Nechta shaxs oti bor va ulardan yasamalari soni - 3 ta shaxs oti, 2 ta yasama “Adabiyotsiz adabiyot yaratish” shioriga muvofiq ish tutgan adib kim? - Umar Sayfiddin “Adabiyotsiz adabiyot yaratish” shioriga muvofiq ish tutganligi, ya’ni asar yaratish jim-jimadorlikka berilmay “porloq jumlalarsiz” oddiy tilda yozish uslubi hikoyalarining mashhur bo’lishiga olib kelgan ijodkor kim? – U.Sayfiddin “Adolatsizlikdan qo’rqadigan odamning o’zi bilmagan o’zgalarga ishongani uchun ham tavakkaliga ish tutadi”. Ushbu jumla qaysi asar haqida? - Shekspir “Otello” “Agar arslon itlarga bosh bo’lsa, itlar arslonga aylanadi, lekin it arslonlarga yetakchilik qilsa arslonlar itlar kabi bo’lib qolishi mumkin”. Ushbu jumlalar qaysi asar qahramoni tilidan aytilgan? – “Qutadg’u bilig” Oyto’ldi “Alpomish” dostonida Boybo’ri va uning mahramlarini otlari nimasi bilan o’n ming uyli Qo’ng’irot elining boyvochchalarini lol qoldirgan edi? – otlarning bo’ynida tilla qo’tos taqilgan “Alpomish” dostonida qalmoqlarning qirq mingini bir deb aytishga qodir qahramon kim? – Barchin “Alpomish” dostonining 1000 yilligi jahon miqyosida nishonlangan - 2000-yil “Alpomish” dostonining 1000 yilligi yurtimiz miqyosida nishonlangan - 1999-yil “Aql xazinasi” kitobining muallifi kim? – F.Meres “Bahom umrining bahosiga teng” - U.Nosir “Bahrom va Gulandon” xalq kitobi muallifining nomi qaysi qatorda ko’rsatilgan? –Sobir Sayqaliy “Baliyat” so’zining ma’nosi berilgan qatorni toping - musibat, ranj, mashaqqat, balo “Bir qo’shiq bo’laman daryoday yurakning eng chuqur yerida”, - deya orzu qilgan shoir kim? – Shavkat Rahmon “Bizning tilda kitob yozsang…” kim aytgan? -Muhammad Xo’jabek ”Muhabbatnoma” haqida “Bo’lgan voqealar” nomli kitobdagi g’alati surat haqida qaysi asardan ma’lumot berilgan? – Antuan De sent Ekzyuperining “kichkina shahzoda”asari “Boburnoma”ning dunyo kutubxonalarida saqlanayotgan qo’lyozmalari soni qaysi qatorda aks etgan? –10 dan ortiq iztiroblar og’ushida qolgan, o’z chorasizligini yashirolmay ko’pdan beri ko’rmagan yorini uhlab tushida ko’rgan. O’zining injiq va tushunarsiz holatini izohlashga oshiqayotgan qahramon holati qaysi xalq qo’shig’ida berilgan? – hovlichangda gul ko’rdim J.Sviftning “Gulliverning sayohatlari” asarida birinchi voqea qayerda bo’ladi? – Liliputila J.Sviftning “Gulliverning sayohatlari” asarida ulkan odamlar mamlakati qayer? - Brobdeneg Jomi jam birla Xizr suyi nasibimdir mudom. Soqiy yo, to tarki joh aylab gado bo’ldim sango. Ushbu baytdagi “jomi jam”, “Xizr suyi” birikmalari nimaga ishora qiladi? - ko’ngilda Ollohning ishqi va Ollohning vasliga yetishish Joni halqumiga kelgan Sattor alamidan baqirib yig’lab yubordi. Ushbu gap qanday bo’laklardan iborat? – ega, kesim, 2 ta ravish holi Jukovskiy Pushkinga ”G’olib shogirdga mag’lub ustozdan” yozuvi bilan o'z portretini nima uchun sovg'a qilgan? - ”Ruslan va Lyudmila”ning qo’lyozmasini o’qib K undoshiga to’g’ri ta’rif - til orqa, portlovchi, jarangsiz Kampir ba’zan mudrar, ba’zan o’g’li bilan nimalarnidir gaplashardi. Ba’zan yaxshilik maqsadida aytilgan yolg’on so’z ham ziyon emas. Ushbu gaplardagi ba’zan so’zini izohlang? - 1-gapda ayiruv bog’lovchisi 2-gapda ravish Kampirning jig’i-biyroni chiqdi // ombordan olib chiqqan bir savat paxtasi bilan chig’irig’ini ko’tarib // vaysaganicha // uyiga kirib ketdi. Ushbu gapda // belgisi o’rniga qanday tinish belgisi qo’yiladi? - nuqtali vergul, vergul, vergul Keksa nokni kesamiz. Qurib qolgan – cho’kirtak. Ushbu gapda cho’kirtak so’zi - ajratilgan kesim Kelishik qo’shimchalari qo’shimchalarning qaysi turiga kiradi? - munosabat shaklini hosil qiluvchi. Kim chaqqon va tez harakat qilsa, yutuq o’shaniki bo’ladi. Ushbu gap ergash qo’shma gapning qaysi turi? - kesim ergash gapli qo’shma gap Kimning 1-she’ri Stalin vafotiga bag’ishlangan? - R.Parfi kinoya asosida ma’nosi ko’chgan so’z yozuvda qanday ifodalanadi? – qo’shtirnoqqa olinadi Kiritmalar haqida bildirilgan qaysi fikr noto’g’ri? - murakkab kiritmalar so’z gaplar bilan ifodalanadi. Kishilik olmoshlari o’rnida qo’llanilib ko’pincha shaxsni ba’zan predmetni ko’rsatuvchi olmoshlar qanday olmoshlar hisoblanadi? - o’zlik olmoshlari. Kishilik olmoshlaridan so’ng o’zlik olmoshi kelsa qanday ma’no ifodalanadi? - ta’kid Kishilik olmoshlariga quyidagi qo’shimchalardan qaysi biri qo’shilmaydi? - egalik qo’shimchasi Ko’chada, hiyobonlarda baqir-chaqir, yugur-yugur, ur-yiqit boshlanib ketgan edi. Ushbu gaplardagi otlar soni? - 5 ta ko’kda o’ynar qo’l solishur qug’u, qoz, qil, qarlug’och, yerda yugurib juft olishur os, tiying, kish, qundu. Rabg’uziyning g’azalidan olingan ushbu parchadagi ostiga chizilgan so’zlarning ma’nolari to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping? – qug’u-oq qush, qoz-g’oz, qil-qush turi, os-oq suvsar, tiying-olmaxon, qunduzning bir turi Download 184 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|