Ona tili darslarida o‘qib tushunish malakasini rivojlantirish Iroda Azimova

Ona tili darslarida eshitib tushunish va o ‘qib tushunish

Ona tili darslarida o‘qib tushunish malakasini rivojlantirish

Iroda Azimova

Toshkent

10.08.2022

Reja

• 
  Tushunish qanday jarayon
  
• 
  Eshitib tushunish va o‘qib tushunishning o‘xshash va farqli jihatlari
  
• 
  O‘qib tushunishni rivojlantirishda ona tili darslarining o‘rni
  
• 
  O‘qib tushunishda tanqidiy tahlil va baho
  

Tushunish qanday jarayon

• 
  Til - mazmunni yetkazuvchi vosita
  
• 
  Til yordamidagi muloqotning maqsadi MAZMUN
  
• 
  Gapirish - mazmunni til vositasida uzatish
  
• 
  Tushunish - mazmunni til vositasida qabul qilib olish
  

Tushunish qanday jarayon

• 
  Tilni tushunish murakkab jarayon
  
• 
  Og‘zaki nutqni tushunish:
  
  • 
    fonema -> bo‘g‘in -> so‘z -> so‘z birikmasi -> sintagma -> gap -> nutq
    
• 
  Yozma nutqni tushunish:
  
  • 
    harf -> so‘z -> so‘z birikmasi -> sintagma -> gap -> matn
    

Tushunish qanday jarayon

• 
  Tushunish jarayoniga ta’sir qiluvchi omillar:
  
• 
  shovqin
  
• 
  notanish so‘z/noodatiy birikma
  
• 
  gap uzunligi
  
• 
  his-hayajonga berilish
  
• 
  taassub
  

Eshitib tushunish va o‘qib tushunishning o‘xshash va farqli jihatlari

• 
  Tovush to‘lqinlari - harflar
  
• 
  Eshitib tahlil qilish - ko‘rib tahlil qilish
  
• 
  Og‘zaki nutq - intonatsiya, birliklar ketma-ketligi
  
• 
  Yozma nutq - tinish belgilari, birliklarni baravar qabul qilish imkoni
  

Eshitib tushunish

O‘qib tushunish

O‘qib tushunish

• 
  matnni o‘qib tushunish jarayoni quyidagi darajalarni o‘z ichiga oladi:
  
• 
  so‘z, so‘z birikmasi
  
• 
  sintagma
  
• 
  gap
  
• 
  matn bloklari
  
• 
  matn