Ona tili va adabiyot fanidan


Otlarning birlik va ko‘plikda qo‘llanishi


Download 1.44 Mb.
bet89/208
Sana08.01.2022
Hajmi1.44 Mb.
#245507
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   208
Bog'liq
2020 metodika ona tili majmua

Otlarning birlik va ko‘plikda qo‘llanishi

Otlardagi son kategoriyasi uning morfologik belgilaridan biridir. O‘quvchilar diqqati doim birlikda qo‘llaniladigan otlarga jalb qilinadi.

M.: temir, suv, xaloyiq
O‘quvchilar e'tibori juft predmetlarni bildiruvchi otlarga ham tortiladi: qo‘l, ko‘z, oyok,
etik
O‘qituvchi ko‘plik qo‘shimchasi -lar ustida to‘xtalganda uning ma'nolari xilma-xilligini aytib o‘tadi. Masalan: xalqlar, armiyalar, sutlar, otamlar, bizlar


  1. Otlarning egalik qo‘shimchalari

Bu mavzu tushuntirilayotganida egalik qo‘shimchalarining xususiyatlariga, ularning yozilishiga alohida e'tibor qilish talab etiladi.


Bu o‘rinda o‘quvchilarga III shaxs ko‘plik qo‘shimchasining bir xil qo‘llanishi alohida izohlanishi kerak. Egalik qo‘shimchalarining yozilishini o‘tishdan oldin fonetikadan o‘tilgan jarangli va jarangsiz undoshlar eslanadi.
o‘rtoq]im-o‘rtog‘im singil]im-singlim kabilar izohlanadi.

IV. Otlarning turlanishi

Shu mavzu yuzasidan o‘quvchilarning boshlang‘ichda olgan bilimlari takrorlanadi.

Kelishiklar orqali otning gapdagi vazifasi aniqlanadi...


Qaratqich va tushum kelishiklarining qo‘llashni alohida mashqlar vositasida izohlash lozim.
-ning ot]otni bog‘laydi kitobning beti

-ni ot]fe'lni bog‘laydi kitobni o‘qidik


Sizni opangiz chaqiryaptilar - o‘z opangiz

Sizning opangiz chaqiryaptilar - boshqa bir odamni


89

Demak, -ning va -ni qo‘shimchalarini noo‘rin qo‘llash fikriy aniqlikka putur yetkazadi. Jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasining yozilishiga ham e'tibor berish talab etiladi. Bunda nuqtalar o‘rniga zarur kelishik qo‘shimchasini qo‘yib ko‘chirish kabi mashq turlaridan unumli foydalanishga alohida e'tibor beriladi.




  1. Download 1.44 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling