Онтология-борлиқ фалсафаси

Узбекистон Республикаси
Олий ва Урта махсус таьлим вазирлиги
Узбекистон Миллий Унверситети
Мирзо улугбек номидаги
Ижтимоий фанлар йуналиши
Такдимот иш
Фалсафа факультети
Фалсафада сустансия ва материя
муаммоси
 
Режa:
1. фалсафа тарихида борлик муаммоси.
2. Борлик ва унинг мавжудлилик шакллари.
3. Оламнинг пайдо булиши ва евалутсияси.
4. Субстансияага монистик, дуалистик, плурялистик юндашувлар.
Онтология – фалсафанинг борлиқ муаммосини ўрганувчи асосий
бўлимларидан бири, борлиқ муаммоси эса, фалсафанинг бош
муаммоларидан бири. Фалсафанинг пайдо бўлиши айнан борлиқ
муаммосини ўрганишдан бошланган. Қадимги Ҳинд, Хитой,
антик фалсафа биринчи навбатда онтология билан қизиққан,
борлиқ моҳиятини англашга ҳаракат қилган.
Борлиқ – бу реал мавжуд, ўз ичига барча жисмларни оладиган,
барқарор, мустақил, объектив, доимий, чексиз субстанциядир.
Борлиқ фалсафий категориясининг мазмунини очиб берадиган қоидалар:
Атроф олам, предметилар, ҳодисалар реал мавжуд бўлади, у (олам) бор;
Атроф олам ривожланади, ички сабабга эга бўлади, ҳаракат манбаи ўзида;
Материя ва руҳ – ягона, лекин шу билан бирга қарама-қарши моҳиятлар, реал мавжуд.
Субстанция – ўз мавжудлиги учун ўзидан бошқа ҳеч нарсага
эҳтиёж сезмайдиган мустақил борлиқ.
Онтология
Борлиқ ва йўқлик
муаммолари ўрганилади
Атама фалсафада фақат
XVII асрдан бери ишлатилади
Ҳар қандай фалсафий
дунёқарашнинг
негизи ҳисобланади

Оламнинг манзараси (Борлиқ)
Оламнинг
(Борлиқнинг) умумий
манзариси
Дунёнинг мифологик
манзараси
Дунёнинг табиий-илмий
манзараси
Дунёинг диний
манзараси
Дунёнинг фалсафий
манзараси