Onunla­rini o’rganish


Ishning bajarilish tartibi


Download 210.85 Kb.
bet3/3
Sana16.12.2020
Hajmi210.85 Kb.
#168301
1   2   3
Bog'liq
2-Prujinali mayatnik

Ishning bajarilish tartibi



1-mashq. Prujinaning bikirlik koeffitsiyentini statik usul bilan aniqlash
1. Ma’lum nomerli prujina 1 shtativga osiladi. Prujinaning vaziyati shkaladan belgilanadi.

2. Prujinaga P1 yuk osiladi. Prujinaning yukni og’irligi ta’sirida l cho’zilishi shkaladan yozib olinadi.

3. (1) formuladan foydalanib, prujinaning bikirlik koeffitsiyenti k hisoblanadi.

4. P2 va P3 yuklar osilib, yuqoridagi usulda yuklar ta’siridagi mos cho’zilishlar topiladi.

5. 1-4-punktda bayon etilgan usulda yana 2 ta pru­jinaning bikirlik koeffitsiyenti aniqlanadi.

6. Olingan natijalar 1-jadvalga yoziladi.

1-jadval


Prujina



P,

N


l,

m


, N/m

k,

N/m








I


1

2

3



o’rt



















II

1

2

3



o’rt





















2- mashq. Prujinali mayatnik xususiy tebranish­lari davrining, siklik chastotasining yuk massasiga bog’liqligini tekshirish
1. Ma’lum nomerli prujina shtativga ilinadi.

2. Prujinaga m1 massali yuk osiladi.

3. Yuk muvozanat vaziyatdan pastga (yuqoriga) 30-50 mm chetlashtirib qo’yib yuboriladi. Mayatnik tebrana boshlaydi.

4. Mayatnikning n ta tebranishiga ketgan (n=40-50) vaqt sekundomer bilan o’lchanadi.

5. Davrni T = t/n munosabatdan hisoblanadi.

6. Mayatnik erkin tebranishining siklik chastotasi va tengliklardan foydalanib hisob­lanadi va bir-biri bilan taqqoslanadi. k ning qiy­mati birinchi mashqdan olinadi.

7. 2-6 punktda bajarilgan ishlar yana bir yuk uchun bajariladi.

8. T2 va ω2 kattaliklar hisoblanadi.

9. Natijalar 2-jadvalga yoziladi.

10. T2 va ω2 ning yuk massasi m ga bog’liqlik grafigi chiziladi.

2-jadval


Prujina

m,

kg

,

Gs

t,

s

T=t/n,

s

T2,

s2



s-1

ω2,

s-2

1

2

3



o’rt























3- mashq. Prujinali mayatnik xususiy tebranish­larining prujina bikirligiga bog’liqligini o’rganish
1. Massasi m=30-50 g oraliqda bo’lgan bir yuk tanlab olinadi.

2. Shtativga ma’lum nomerli prujina osilib, unga tanlab olingan yuk ilinadi.

3. 2-mashqning 3-5 punktidagi usul bilan mayatnikning T tebranish davri topiladi

4. T davrning topilgan qiymati va (13) formu­ladan foydalanib, prujinaning k bikirlik koeffitsiyenti hisoblanadi.

5. Bikirlik koeffitsiyentining hisoblangan qiymati bilan 1-mashqda topilgan qiymati solishtiriladi

6. Yana bir nechta prujina uchun tanlab olingan m0 massali yuk bilan 2-5- punktda ko’rsatilgan ishlar bajariladi.

7. Olingan natijalar 3-jadvalga yoziladi.

8. T2 ning k ga bog’lanish grafigi chiziladi.

3-jadval


Prujina

m,

kg




t,

s


T=t/n,

s


T2,

s2



N/m


k1,

1-mashq




1

2

3



o’rt



























4-mashq. Prujinali mayatnik tebranishi so’nishi­ning logarifmik dekrementini va ishqa­lanish koeffitsiyentini aniqash
1. Ma’lum nomerli prujina va m massali yuk tan­lab olinadi. Prujina 1 shtativga ilinadi, prujinaga esa yuk osiladi.

2. Mayatnik idishdagi suyuqlikka tushiriladi.

3. 2-mashqning 3-5-punktidagi usul bilan mayatnikning T1 tebranish davri topiladi.

4. Boshlang’ich amplitudani A0=30 mm olib, mayat­nikni qo’yib yuborish bilan bir vaqtda sekundomerni yurgizamiz.

5. Kuzatishni davom ettirib, tebranish amplitudasi boshlang’ich amplitudaning 0,1 qismiga teng bo’lguncha, ya’ni At =0,1A0 (At=3 mm) bo’lguncha ketgan t vaqtni sekundomerda o’lchaymiz.

6. (12) munosabatdan θ logarifmik dekrement hisoblanadi.

7. (11), (12) va (8) formulalardan foydalanib,  so’nish koeffiiiyenti, r ishqalanish koef­fitsiyenti va xususiy tebranishning ω1 siklik chastota­si hisoblanadi.

8. Olingan natijalar 4-jadvalga yoziladi.

4- jadval


Prujina

ω,

s-1

m,

kg

A0,

m

A1,

m

n

t1,

s

T1=t1/n,

s



s





θ

r,

kg/s

ω1,

s-1

1

2

3









































O’z-o’zini sinash uchun savollar:


1. Prujinada osilgan yukka ta’sir etuvchi kuchlarni izohlang.

2. Prujinali mayatnikning tebranishida og’irlik va elastiklik kuchlarining ahamiyatini aytib bering.



3. Ishqalish kuchlarini hisobga olmaganda mayatnik tebranishini xarakterlovchi kattaliklarni tushunti­ring.

4. Prujinali mayatnikning tebranish davri qanday kattaliklarga bog’liq bo’ladi?
Download 210.85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling