Operatsion tizimlar tarixi

Toʻrtinchi davr (1980-yildan buyon)
Operatsion tizimlar evolyutsiyasining toʻrtinchi davri yirik integral mikrosxemalarning (YIM)
paydo boʻlishi bilan bogʻliq. Bu yillarda integratsiya darajasining keskin oʻsishi va
mikrosxemalarning narxining pasayishi kuzatildi. Kompyuter hamma uchun mavjud boʻldi va
shaxsiy kompyuterlar davri boshlandi. Arxitektura nuqtayi nazaridan shaxsiy kompyuterlar PDP-
11 kabi mini-kompyuterlar sinfidan hech qanday farq qilmadi, lekin ularning narxi sezilarli
darajada farq qildi. Agar mini-kompyuter korxona yoki universitet boʻlimiga oʻz shaxsiy
kompyuteriga ega boʻlish imkoniyatini yaratgan boʻlsa, shaxsiy kompyuter har bir inson uchun
imkoniyat yaratdi.
Kompyuterlar oddiy odamlar tomonidan keng qoʻllanila boshlandi, bu esa „doʻstona“ dasturiy
taʼminotni ishlab chiqishni talab qildi.
Operatsion tizimlar bozorida ikkita tizim: 
MS-DOS
va 
UNIX
ustunlik qildi. Yagona dasturli, bir
foydalanuvchili operatsion tizim MS-DOS 
Intel
8088 mikroprotsessorlari, keyin esa 80286,
80386 va 80486 asosidagi kompyuterlar uchun keng qoʻllanilgan. Koʻp dasturli koʻp
foydalanuvchili UNIX operatsion tizimi Inteldan tashqarida, ayniqsa yuqori unumdor RISC
protsessorlariga asoslangan.
80-yillarning oʻrtalarida tarmoq yoki taqsimlangan operatsion tizimlar nazorati ostida
ishlaydigan shaxsiy kompyuter tarmoqlari jadal rivojlana boshladi.
Tarmoq operatsion tizimlarida foydalanuvchilar boshqa kompyuterlar mavjudligidan xabardor
boʻlishlari va uning resurslaridan, birinchi navbatda, fayllardan foydalanish uchun boshqa
kompyuterga kirishlari talab etiladi. Tarmoqdagi har bir mashina oʻzining mahalliy operatsion
tizimini boshqaradi, bu kompyuterning tarmoqda ishlashini taʼminlaydigan qoʻshimcha vositalar
mavjudligi bilan mustaqil kompyuterning operatsion tizimidan farq qiladi. Tarmoq operatsion
tizimi bir protsessorli kompyuterning operatsion tizimidan tubdan farq qilmaydi. U, albatta,
tarmoq interfeysi qurilmalari uchun dasturiy taʼminotni qoʻllab-quvvatlashni (tarmoq adapteri
drayveri), shuningdek, tarmoqdagi boshqa kompyuterlarga masofadan kirish vositalarini va
masofaviy fayllarga kirish uchun asboblarni oʻz ichiga oladi, ammo bu qoʻshimchalar operatsion
tizimning oʻzi tuzilishini sezilarli darajada oʻzgartirmaydi.
Operatsion tizimlarning yoyilishi

---

Unix
UNIX
operatsion tizimining tarixi 1969-yilga borib taqaladi, oʻshanda 
AT&Tʼdagi
Bell Labs
tadqiqot loyihasi doirasida umumiy maqsadli vaqtni taqsimlovchi kichik operatsion tizim ishlab
chiqilgan boʻlib, u ancha samarali ekanligi isbotlangan. 1976-yilda Bell Labs ushbu tizimning
oltinchi nashrini chiqardi, u keng tarqalgan V6 nomi bilan tanilgan va universitetlarga bepul
tarqatilgan. 3 yildan soʻng yettinchi versiya (V7) chiqdi. Bu keng tarqalgan tarqatish uchun
birinchi versiya edi (asosan universitetlar va tadqiqot laboratoriyalarida) va UNIXʼning koʻpgina
keyingi versiyalari uchun asos boʻlib xizmat qildi. Universitetlarga 100 dollarga, qolganlarga esa
21 000 dollarga taklif qilingan.
V7ʼning chiqarilishi bilan AT&T UNIX Support Group (USG)ni yaratdi, keyinchalik u UNIX System
Laboratories (USL)ga aylandi. Guruhning vazifasi UNIXʼni tijorat mahsuloti sifatida „targʻib qilish“
edi. Bell Labs ham, USG ham turli yoʻnalishlar uchun tizimni rivojlantirishda davom etdi. USLʼning
System III va System V versiyalari keng tarqaldi va zamonaviy tizimlarning rivojlanishiga katta
taʼsir koʻrsatdi.
1992-yilda AT&T barcha UNIX tizimlarini Novell kompaniyasiga sotdi, u UnixWare deb
nomlangan tizim asosida V tizimni ishlab chiqdi, u unchalik mashhur boʻlmagan (Hozirda
UnixWare tizimi Novell tomonidan Santa Crouze Operation kompaniyasiga sotilgan va SCO
UnixWare deb ataladi).
UNIXʼning aksariyat versiyalari maʼlum darajada AT&T dasturiy taʼminotiga asoslanganligi
sababli, Novell UNIX sotuvchi boshqa sotuvchilardan ham royalti oladi (Sun Microsystems
oʻrniga bir martalik katta toʻlovni amalga oshirgan).
Berkley UNIX operatsion tizimi 1977-yilda Berklidagi Kaliforniya universitetining Kompyuter
tizimlari tadqiqot guruhi (CSRG) AT&T dan V6 manba kodini litsenziyalaganida tuzilgan. Ushbu
guruh tomonidan chiqarilgan versiyalar qisqacha BSD (Berkley Software Distribution) deb
nomlangan. Ularning chiqarilishi 1977-yilda PDP-11 mashinasi uchun 1BSD versiyasi bilan
boshlandi va 1993-yilda 4.4BSD versiyasi bilan yakunlandi. BSD AT&Tʼning UNIX variantiga
asoslanganligi sababli undan foydalanish uchun AT&T litsenziyasi talab qilingan.
Hukumat laboratoriyalari va korxonalar uchun asl AT&T litsenziyalari har doim qimmat boʻlgan.
Ular dastlab universitetlar uchun arzon edi, biroq UNIX tijoriy jihatdan qabul qilinishi bilan narx
tez koʻtarildi. Oxir-oqibat, Berkli AT&T kodini BSDʼdan olib tashlashga qaror qildi. Ish uzoq,
zerikarli va mashaqqatli edi. U tugashiga biroz vaqt qolganida universitet operatsion tizimlarni
tadqiq qilish uchun mablagʻni yoʻqotdi va Hisoblash tizimlarini oʻrganish guruhi (CSRG) tarqatib
yuborildi.

---

Tarqalishidan oldin Study Group oʻzining AT&T boʻlmagan ikkinchi darsligini Net/2ʼni chiqardi.
Baʼzi kompaniyalar va birinchi navbatda — BSDI (Berkley Software Design, Inc.) ushbu versiyani
asos qilib oldi, uni toʻldirdi va uni arzon va ayni paytda ishonchli UNIX dasturi sifatida sotishni
boshladi. Shu bilan birga, AT&T va Berkley sudga daʼvo qilishdi: AT&T mualliflik huquqini
buzganlik uchun, Berkeley esa shartnoma shartlariga rioya qilmaslik (xususan, kelishilgan
kreditni berishdan bosh tortish uchun). Shu bilan birga, AT&T rahbarlari BSDIʼni Net/2 dan oʻz
mahsuloti uchun asos sifatida foydalanganligi uchun sudga berishdi.
1994-yil fevral oyida Novell (oʻsha paytgacha AT&Tʼdan UNIXʼni sotib olgan) va Kaliforniya
universiteti bir-biriga qarshi daʼvolarini qaytarib olishga kelishib oldilar. BSDI ishi ham tezda hal
qilindi. Tafsilotlar ommaga eʼlon qilinmadi, ammo universitet Net/2 versiyasini sotishni toʻxtatdi
va yanada yetuk dasturiy taʼminot toʻplamini eʼlon qildi, 4.4BSD-Lite Novell va Kaliforniya
universiteti ushbu paketni erkin sotishga baraka berdilar. BSDI oʻzining 4.4BSD-Lite mahsulotini
1995-yil oʻrtalariga qadar qayta tashkil etish rejalarini eʼlon qildi (OʼReilly & Associates 4.4BSD
qoʻllanmalari va 4.4BSD-Lite manba (yuklab boʻlmaydigan) CD-ROMʼni juda mos narxda sotadi.
1980-yillarda bir nechta ish stantsiyalari ishlab chiqaruvchilari UNIXʼning oʻz versiyalarini ishlab
chiqishga kirishdilar. Odatda, firma AT&T yoki BSD tizimining versiyalaridan birini oladi va uni
oʻzida ishlab chiqishda davom etadi. Baʼzi firmalar biron bir variantga yopishib olishni
xohlamadilar va ikkala versiyaning xususiyatlariga ega boʻlgan duragaylarni ishlab chiqdilar.
Xaos davom etar ekan, turli standartlar tarafdorlari UNIX versiyalarining tarqalishini cheklash
uchun kampaniya boshladilar. Toʻsatdan koʻplab UNIX standartlari paydo boʻldi, ularning har biri
bir nechta sotuvchilarning zaif koalitsiyasi tomonidan qoʻllab-quvvatlanadi. UNIXʼning mavjud
versiyalarini kodlash oʻrniga, bu standartlar bozorga tobora koʻproq operatsion tizimlarni
chiqardi. DEC standart foydasiga UNIX versiyasini ishlab chiqishni toʻxtatgan yagona yirik
sotuvchidir. (X/Open Konsortsiumining joriy Unified UNIX Spetsifikatsiyasi, Spec 1170, dastlab
taxminan 1170 APIni oʻz ichiga olgan. Spec 1170 barcha yirik UNIX operatsion tizim ishlab
chiqaruvchilari tomonidan qoʻllab-quvvatlanadi)
[5]
.
Linux
Linux
 operatsion tizimi 1991-yilda tuzilgan va rasmiy ravishda 1994-yilda Linus Torvalds
tomonidan chiqarilgan.
Linux yagona mashhur hobbi operatsion tizim hisoblanadi (Torvalds uni bitiruv malakaviy ishi
sifatida yozgan).
Ushbu operatsion tizim butun dunyo boʻylab dasturchilar tomonidan qoʻllab-quvvatlanadi, ishlab
chiqilgan va toʻldirilgan. Linux yagona bepul (toʻliq bepul) operatsion tizimdir.

---

Koʻp vazifali koʻp foydalanuvchili 32-bitli Linux tizimining kelib chiqishi UNIX universal
operatsion tizimlari sinfidan keladi.
Linux uchun muhim rivojlanish foydalanuvchilarga qulay qobiqlarning paydo boʻlishidir. Tanish ish
stoli va Windows piktogrammalarining kombinatsiyasi va Linux yadrosining kuchi darhol ishlab
chiquvchilar va foydalanuvchilarning eʼtiborini tortdi. 1999-yilda eng yirik kompyuterlar yetkazib
beruvchilaridan biri oʻz tizimlariga oʻrnatish uchun Linuxni tanladi. Oʻsha yili taniqli Corel
korporatsiyasi Linuxʼning birinchi tijorat versiyasini — original oʻrnatish tizimiga ega
kompilyatsiya qilingan tarqatish paketini chiqardi, buning natijasida Linuxʼga kompyuterni joriy
qilish jarayoni juda soddalashtirildi.
Hozirgi vaqtda Linux nafaqat serverlarga, balki tayyor shaxsiy kompyuterlar va noutbuklarga
oʻrnatilmoqda. 2000-yilda OS tarafdorlari Windowsʼning ustiga oʻrnatish uchun moʻljallangan
Linux versiyasini chiqardilar.
OS/2
OS/2 operatsion tizimi 
IBM
va 
Microsoft
oʻrtasida qoʻshma loyiha sifatida 1984-yilda
boshlangan. Keyinchalik, loyiha bekor qilindi va Microsoft oʻzining OS/2 versiyasini 
Windows
NTʼga
 oʻzgartirdi. OS/2ʼning oʻzi esa IBMda ishlab chiqilishda davom etdi. OS/2 dastlab 
MS-
DOS
 oʻrnini bosuvchi sifatida ishlab chiqilgan. Yangi operatsion tizimni ishlab chiqish ortidagi
tushunchalar istiqbolli edi: OS/2 koʻp vazifalikni, virtual xotirani, grafik foydalanuvchi interfeysini
qoʻllab-quvvatlaydi va DOS ilovalarini ishga tushiradi. Biroq, bu rejalarning aksariyatini amalga
oshirib boʻlmadi.
1987-yilda chiqarilgan OS/2 1.0ʼning birinchi versiyasi koʻp vazifali tizim uchun zarur boʻlgan
koʻpgina funksiyalarni oʻz ichiga olgan. Biroq, u grafik qobiqga ega emas edi va koʻplab mashhur
printerlar va boshqa qurilmalar uchun drayverlarga ham ega emas edi. Bundan tashqari, u
kompyuter resurslariga juda talabchan edi; DOS-ilovalarning bajarilishi va oʻzaro taʼsirini juda
sekin amalga oshirar, baʼzan esa umuman amalga oshirmas edi; foydalanuvchi bir vaqtning oʻzida
faqat bitta dastur bilan ishlashi mumkin edi, qolgan jarayonlar fonda bajarilgan.
Har bir yangi versiya bilan OS/2 yanada yaxshilandi. OS/2 v2.00 1992-yilda allaqachon birinchi
versiyaning asosiy kamchiliklari bartaraf etildi. Bu shaxsiy kompyuterlar uchun birinchi mavjud va
ishlaydigan 32 bitli operatsion tizim boʻlib, OS bozorida shubhasiz unga eʼtibor kuchaydi. Buning
ortidan OS/2ʼning juda muvaffaqiyatli tarmoq versiyalari (masalan, Warp 3, Warp Connect, Warp
4) chiqarildi. Shu paytdan boshlab, OS/2ʼga oʻxshash tarmoqlar bilan ishlovchi operatsion
tizimlar ishlab chiqila boshlandi
[6]
.

---

Windows
Windows
operatsion tizining birinchi versiyasi 1985-yilda eʼtiborga olinmasdan chiqdi. 1992-
yilda chiqarilgan Windows 3.0 katta mashhurlikka erishdi. Ikki yil oʻtgach, 3.1 va 3.11 versiyalari
paydo boʻldi (oxirgisi toʻliq multimedia qoʻllab-quvvatlashi va mahalliy tarmoqda ishlash kabi
muhim elementni oʻz ichiga olgan — shuning uchun u Windows For Workgroups nomini oldi).
Windows allaqachon kompyuterda mavjud boʻlgan DOSʼning ustiga oʻrnatildi va faqat uning
imkoniyatlarini kengaytirdi. Aslida, bu shunchaki grafik qobiq boʻlib, kompyuterda oʻrnatilgan
MS-DOS
toʻplamiga oʻrnatiladi.
Koʻp vazifalilikning paydo boʻlishi bir vaqtning oʻzida ishga tushirilgan ilovalar soni ikki yoki uchta
bilan cheklangan boʻlsa-da, oz miqdordagi tezkor xotira (RAM)ni ishga tushirishga ruxsat
bermagan. 640 KB toʻsiq yoʻqoldi va kompyuter unga oʻrnatilgan barcha operativ xotiradan
foydalana oldi.
Windows oʻzining noyob beqarorligi, tez-tez „qotib qolishi“ va koʻp sonli xatolar bilan ajralib
turardi. Bu Windowsʼdagi dasturlarning operativ xotira va protsessor quvvatining boʻlinishi sodir
boʻlgan umumiy makonda yashashi kerakligi bilan bogʻliq edi.
32-bitli 
Windows NT
, bozorga 1993-yilda chiqqan birinchi versiyasi va oxirgisi 1998-yilda,
boshidanoq asosan ish uchun moʻljallangan oʻta barqaror, ishonchli tizim sifatida tuzilgan edi.
1997-yil oxirida Microsoft 
Windows 98ʼning
 ishlab chiqarishdan oldingi nusxalarini yuz minglab
beta testerlarga tarqatdi.
Windows 2000
1999-yilda chiqarilgan. Yangi operatsion tizim nafaqat “korporativ” bozor uchun,
balki uy kompyuterlarida ham oʻrnashish uchun standart boʻlishi kerak edi. Biroq, kompyuter
resurslariga boʻlgan yuqori talablar baʼzi uy foydalanuvchilarini yangi tizimdan uzoqlashtirdi.
Aynan shu kamchiliklar, shuningdek, Windows 2000ʼda “oʻyin rejimi”ni qoʻllab-quvvatlash,
tuzatishlar va yaxshilanishlardan keyin ham idealdan uzoq boʻlganligi, 
Microsoftʼni
Windows
2000ʼni “yagona, universal operatsion tizim” qilish gʻoyasidan voz kechishga majbur qildi.
Windows XP
2001-yilning yozida paydo boʻldi. Bu operatsion tizim “korporativ” operatsion tizim
yaʼni Windows XP Server hamda “uy” Windows XP Professional, Windows XP Home naqllari
chiqarilgan edi.
2004-yil oʻrtalarida Microsoft baʼzi muhim xususiyatlarni olib tashlagan holda Longhorn
(
Windows Vista
tizimining xomaki naqli) operatsion tizimini qayta ishlab chiqishga qaror qildi.
Ushbu ishning natijasi 2007-yil boshida Windows Vista operatsion tizimining chiqarilishi edi.
Ushbu tizim ekspertlar va foydalanuvchilarning aralash bahosini oldi. Windows Vistaʼning
chiqarilishidan keyingi ikki yil ichida foydalanuvchilarning faqat kichik bir qismi unga oʻtdi va eng
mashhuri vaqt sinovidan oʻtgan Windows XP edi.

---

2007-yil 30-yanvarda (oddiy foydalanuvchilar uchun) yangi operatsion tizim Windows Vista
paydo boʻldi. Chiqarilganidan beri Vista juda koʻp tanqidlarga uchradi. Windows Vista
texnologiya versiyasi boʻlib, texnologiyalarni faollashtirish uchun mustahkam poydevor boʻlishni
maqsad qilgan, ularning aksariyati foydalanuvchiga darhol koʻrinmaydigan tizim funksiyalari bilan
bogʻliq.
Windows 7
— Microsoft kompaniyasining operatsion tizimlaridan boʻlib, u Windows XP va
Windows Vista oʻrnini egallagan va 2009-yil 22-oktyabrda chiqarilgan. Windows 7ʼni ishlab
chiqish rasmiy ravishda Windows Vista 2006-yil oxirida chiqarilgandan soʻng darhol boshlandi,
biroq baʼzi gʻoyalar Longhorn loyihasida belgilandi, uning ustida ish 2001-yilda Windows XP
operatsion tizimi chiqarilgandan keyin boshlangan. Dastlab Longhorn bir qator fundamental
yangiliklarni amalga oshirishni rejalashtirgan edi, ammo ushbu loyiha ustidagi uch yillik ishdan
so'ng, ishlab chiquvchilar to'liq ish tizimini yaratishga muvaffaq boʻlishmadi. Longhornning
chiqish sanalari doimo orqaga surildi va loyihani saqlab qolish uchun keskin choralar ko'rish kerak
edi
[7]
.
Windows 8 — Windows NT oilasiga mansub operatsion tizim boʻlib, Windows 7 dan keyingi
qatorda turadi. Microsoft korporatsiyasi tomonidan ishlab chiqilgan. Yadro versiyasi 6.2. U
2012-yil 26-oktabrda sotuvga chiqdi. 2020-yil dekabr holatiga koʻra, Windows 8 operatsion
tizimining dunyoda Internetga kirish uchun foydalaniladigan operatsion tizimining ulushi 1,4% ni
tashkil etdi va Linuxdan keyin yettinchi oʻrinda turadi. Server versiyasi Windows Server 2012
2013-yil iyul holatiga koʻra 100 million litsenziya sotilgan. Microsoft 2016-yil 12-yanvarda
Windows 8 tizimini qoʻllab-quvvatlashni toʻxtatdi.
Windows 8.1 — Microsoft korporatsiyasi tomonidan 17-oktyabr 2013-yilda ishlab chiqarilgan
Windows NT oilasining operatsion tizimi boʻlib, Windows 8 dan keyin chiqarildi. Ish stantsiyalari,
shaxsiy kompyuterlar va portativ qurilmalar uchun moʻljallangan; server vazifalarini hal qilish
uchun moʻljallangan versiya Windows Server 2012 R2 hisoblanadi. Windows 8 bilan
taqqoslaganda, u grafik interfeys bilan ishlashda bir qator yangilanishlar va oʻzgarishlarga ega.
Windows 8.1, xuddi Windows 8 kabi, sensorli kompyuterlarga qaratilgan, ammo uni klassik
shaxsiy kompyuterlarda ishlatish imkoniyatini istisno qilmaydi.
Windows 10
— bu Windows NT oilasi doirasida Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan shaxsiy
kompyuter hamda ish stantsiyalari uchun operatsion tizimdir. Windows 8.1 dan keyin tizim 9 ni
chetlab oʻtib, 10 raqamini oldi. Windows 10 ning server naqllari Windows Server 2016 va
Windows Server 2019 deb nomlanadi.
Tizim shaxsiy kompyuterlar, planshetlar, smartfonlar, Xbox One konsollari va boshqalar kabi
turli xil qurilmalar uchun yagona tizimga aylanishi moʻljallangan. Yagona ishlab chiqish

---

platformasi va barcha qoʻllab-quvvatlanadigan qurilmalarga mos keluvchi universal ilovalarning
yagona doʻkoni mavjud.
Windows 11
— Windows 10 operatsion tizimining davomchisi hisoblanib, Microsoft tomonidan
Windows NT oilasiga mansub boʻlgan shaxsiy kompyuterlar uchun operatsion tizimdir. Uning ilk
taqdimoti 2021-yil 24-iyunda boʻlib oʻtdi. Windows 11 2021-yil 5-oktyabrda Windows 10 bilan
ishlaydigan muvofiq qurilmalar uchun Windows Update orqali bepul yangilanish sifatida
chiqarildi.
Mac OS
Apple
Macintosh shaxsiy kompyuterining evolyutsion tarixi 1976-yilda 
Stiv Jobs
va Stiv
Voznyak 48 kb operativ xotira va MOS 6502 protsessor bilan jihozlangan birinchi Apple
kompaniyasini qurganlarida boshlangan. Applening ilk modellarida SOS (Sophisticated Operating
System) va DOS-3 kabi oddiy konsol operatsion tizimlari ishlatilgan. 1984-yil aprel oyida Apple
kompyuterini bozorga chiqargandan soʻng kompaniya oʻzining birinchi operatsion tizimini grafik
qobiqli interfeysga ega boʻlgan 
MacOS
1.0 deb nomlangan ishlab chiqish va tijoratlashtirishga
muvaffaq boʻldi.
1985-yilning yanvarida ilk bor taqdim etilgan platforma haqiqiy sensatsiyaga aylandi, chunki shu
paytgacha hech bir kompaniya bunday ixcham, ishonchli va ishlatish uchun qulay tizim yarata
olmagan edi. MacOS 1.0 ish maydoni toʻrtta ochiladigan tizim menyusi toʻplamini oʻz ichiga
olgan vazifalar panelini, diskdan oʻchiriladigan obyektlar uchun savatcha va foydalanuvchiga
kataloglar va fayl obyektlari bian turli operatsiyalarni bajarishga imkon beruvchi “Macintosh
Finder” deb nomlangan fayl boshqaruvchisini oʻz ichiga olgan. Ish stolida tizim diskiga va
boshqaruv paneliga yorliqlar mavjud boʻlib, ularda onlayn yordam tizimi va operatsion muhitni
sozlash elementlari mavjud boʻlib, operator bu yerda ishga tushiriladigan papkalar va dasturlar
uchun piktogrammalarni mustaqil ravishda joylashtirishi mumkin edi. MacOS 1.0 sichqoncha
yordamida boshqarildi.
1986-yil 26-noyabrda Apple Apple II seriyali kompyuterlar uchun macOS 1.0 versiyasi asosida
ishlab chiqilgan va Apple II Desktop deb nomlangan grafik oyna oynasi qobigʻining chiqarilishini
e’lon qildi. Ushbu oyna muhiti MacOSʼning birinchi versiyasidan katta farqlarni oʻz ichiga olmaydi,
faqat ishlab chiquvchilar Macintosh Finderʼni oddiyroq fayl boshqaruvchisi “Selector” bilan
almashtirdilar, bu esa disklarda saqlangan maʼlumotlar bilan elementar operatsiyalarni bajarish
va turli dasturlarni ishga tushirish imkonini berdi. Oynalarni ochish va yopish protseduralari endi
animatsiya effektlari bilan birga boʻldi, bu esa tizim interfeysidan foydalanishni yanada yoqimli
qildi. Apple II Desktop dasturiy taʼminot toʻplami mustaqil operatsion tizim emas edi, bu

---

shunchaki foydalanuvchilarga shaxsiy kompyuter disklari tarkibi bilan yanada qulayroq ishlash
imkonini beruvchi qulay grafik plagin (ustqurilma) edi.
Keyinchalik, Apple IIGS seriyali kompyuterining paydo boʻlishi bilan ushbu kompyuter tomonidan
ishlatiladigan operatsion tizim uchun grafik interfeysni yaxshilashga obyektiv ehtiyoj paydo
boʻldi. Koʻp oʻtmay, Apple bozorga GS/OS System 6.0.1 deb nomlanuvchi yangi macOS ilovasini
chiqardi.
MacOSʼning joriy versiyasi X deb belgilangan va 2001-yil oxirida omma eʼtiboriga havola etilgan.
MacOS Xʼda ishlash uchun moʻljallangan eng keng dasturiy taʼminot toʻplami mavjud va
platformaning oʻzi hayratlanarli darajada sezgir, samarali va ishonchliligi bilan ajralib turadi.