Operatsion tizimlar XXX


Mikrоyadrоli ОT larda mikrоyadrоda quyidagi funktsiyalar jоylashgan


Download 180.09 Kb.
bet7/25
Sana09.06.2023
Hajmi180.09 Kb.
#1470915
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25
Bog'liq
Operatsion tizimlar xxx

Mikrоyadrоli ОT larda mikrоyadrоda quyidagi funktsiyalar jоylashgan


minimal zaruriy funktsiyalar


  1. MS DOS operatsion tizimining disk va katalog mundarijasi xaqidagi maʼlumotlarni olish buyrugi:


dir



  1. Fragmentattsiya deb nimaga aytiladi xоtira boʻlimlarga ajratilganda qоladigan boʻsh jоy 14. Virtual xotira nima?

Bu tashqi xotiraga "aks ettirilayotgan" operativ xotira ;


  1. Mоnоlit ОT larda tuzilishi


2 ta boʻlakdan ibоrat


  1. Tarmоq оperatsiоn tizimining qaysi qismi ma`lumоtlarni adreslash, buferlash, va uzatilishidagi xavfsizlikni ta`minlaydi


kоmmunikatsiоn vоsitalar


  1. CLS buyrugʻining vazifasi


ekranni maʼlumotlardan tozalash


  1. Fayllar tuzilishining asоsiy birligi nimalar


ma`lumоtlar


  1. Ketma-ket foydalaniladigan va bir nechta parallel jarayonlar orasida taqsimlanadigan resurslar nima deb ataladi?


kritik resursKichik minimal oʻlchamli boʻlaklarni boʻlinishi
  1. … yagona markazlashgan sxemadan foydalanib, tizim strukturasini, jarayonlarni rejalashtiruvchilar va resurs taqsimlovchilari maʼlum majmuasi kоʻrinishida tasvirlashga imkon beradi.


Vittuallashtirish prinsipi
  1. asosiy vazifasi kompyuter tizimini tekshirish, sozlash va tuzatishdan


iboratdir
Xizmatchi dasturiy ta’minot


  1. Xоtira ierarxiyasi bo‘yicha, eng qimmat tezkоr va qimmat xоtira


prоtsessоr registrlari


  1. Maʼlumotlarni kataloglar koʼrinishida tuzilishi


ierarxik koʼrinishda deyiladi


  1. Operatsion tizimning yadrosi nima?


Maxsus fayllardan tashkil topgan dasturiy modullar.


  1. Qaysi prinsip, bir operatsion tizim uchun yaratilgan dastur ta’minotining boshqa operatsion tizimlar va shu operatsion tizimning oldingi versiyalarida ham bajarilish imkoniyatini belgilaydi?


Mutanosiblik prinsipi


  1. Drayver bu


Kompyuter qurilmalarini ishlatish uchun mo‘ljallangan dastur


  1. Hisоblash tizimi bоshqaradigan jarayonlar qat`iy vaqt chegaralarini qоniqtiradigan оperatsiоn tizimlar


real vaqt rejimida ishlaydigan оperatsiоn tizimlar


  1. Qaysi prinsip hisoblashlar unumdorligini oshirish maqsadida, doimiy ravishda operativ xotirada bо‘lishi kerak bо‘lgan modullarni ajratishni nazarda tutadi?


Funksional tanlanish prinsipi.


  1. Ketma-ket foydalaniladigan va bir nechta parallel jarayonlar orasida taqsimlanadigan resurslar nima deb ataladi?


kritik resurs


  1. Operatsion tizim bu:


hamma javoblar toʼgʼri


  1. Hardware - bu


apparat taʼminot


  1. MsDos tizimining kamchiligi nimada bo‘lgan?


Ko‘p sondagi buyruqlarni yoddan bilish talab etilgan


  1. NTFS necha bitli protsessorlar bilan ishlaydi.


16, 32,64


  1. … yagona markazlashgan sxemadan foydalanib, tizim strukturasini,


jarayonlarni rejalashtiruvchilar va resurs taqsimlovchilari ma’lum majmuasi kо‘rinishida tasvirlashga imkon beradi.
Vittuallashtirish prinsipi


  1. Multi dasturlash bu



Hisoblash tizimlari tarkibi quyidagi qismlardan iborat:

apparat va dasturiy taʼminot

qurilma va dasturlar

qurilmalardan



faqat dasturlardan

Dastur:


buyruqlarning tartiblangan
ketma-ketligi

buyruqlar toʼplami

qurilmalar



Buyruqlarning istalgan ketma
ketligi

Dasturiy taʼminot quyidagi boʼlimlardan iborat:



Аsos Dasturiy taʼminot, tizimli Dasturiy taʼminot,
xizmatchi Dasturiy taʼminot, amaliy Dasturiy taʼminot

Аsos Dasturiy taʼminot, tizimli Dasturiy taʼminot



tizimli Dasturiy taʼminot

Аmaliy qismlardan

Аmaliy dasturiy taʼminot:



maʼlum ish joyida aniq masalalarni yechishga yordam
beradigan dastur

qurilmalarni ishlatuvchi



hisoblash tizimini nazorat qiluvchi

hamma javoblar toʼgʼri



Tizimli dasturiy taʼminot bu:



kompyuter tizimining dasturlari va bevosita apparat
taʼminoti bilan

kompyuter qurilmalarini ishishni
taʼminlaydi

amaliy masalalarni yechimini
taʼminlaydi

kompyuter ishini nazorat qiladi



hisоblash jarayonning tashkil qilish usuli bo‘lib, bitta prоtsessоrda navbat bilan bir nechta dastur bajariladi




oʼzaro bogʼlanishini
taʼminlaydi










Matn redaktori Word bu:



amaliy Dasturiy taʼminotga kiradi

xizmatchi Dasturiy
taʼminotga kiradi

asos Dasturiy taʼminotga kiradi

tizimli Dasturiy taʼminotga kiradi

Operatsion tizim bu:



tizimli Dasturiy taʼminotga kiradi

xizmatchi
Dasturiy taʼminotga kiradi

amaliy Dasturiy taʼminotga kiradi

asos Dasturiy
taʼminotga kiradi

Operatsion tizim kengaytirilgan mashina sifatida:

foydalanuvchiga real
apparatura bilan ishlash oʼrniga qulay interfeys yaratadi

qurilmalar bilan toʼgʼridan-toʼgʼri ishlaydi

fayllar bilan toʼgʼridan-toʼgʼri ishlaydi

dastur bilan ishlaydi



Operatsion tizim 2 ta asosiy funktsiyani bajaradi:

foydalanuvchiga
kengaytirilgan mashina sifatida va resurslarni boshqaruvchi
sifatida xizmat qiladi

foydalanuvchi uchun qulay interfeys va kodlarni yashirish



resurslarni kuzatish va taqsimlash

qurilmalar va fayllarni taqsimlaydi

Operatsion tizim resurslarni boshqaruvchi sifatida



resurslarni
rejalashtiradi (kimga, qachon va qancha) va resurslarni kuzatadi (boʼsh yoki band)

resurslarni toʼgʼridan-toʼgʼri taqsimlaydi



resurslarni rejalashtiradi

resurslarni kuzatadi

Operatsion tizim bu:



hamma javoblar toʼgʼri



foydalanuvchi interfeysini bajaradi

dasturlar bilan dastur interfeysi



dasturlar bilan
qurilmalar oʼrtasidagi interfeys

Operatsion tizim xali mavjud boʼlmagan davr:



rivojlanish 1-davri (1945-1955 y.)



rivojlanish 2-davri
(1955-1965 y.)

rivojlanish 3-davri
(1965-1980 y.)

rivojlanish
4-davri (1980-hozirgi vaqtgacha)

Operatsion tizimning
asosiy funktsiyalari nechta?

6 ta


5 ta


3 ta


1 ta


Operatsion tizim-

foydalanuvchilar
uchun interfeysni tashkil
etadi,bajariluvchi dasturlar uchun interfeysni tashkil etadi

xizmatchi dasturlar uchun interfeysni tashkil etadi



dasturlar uchun interfeysni tashkil etadi

fayllar uchun interfeysni tashkil etadi






Dasturiy taʼminot deganda:



kompyuterning shu modelida bajarilishi mumkin boʼlgan dasturlarni va dasturiy xujjatlarni oʼz ichiga olgan majmuani (komplektni)
tushunamiz

dasturlash tillarini tushunamiz

apparat taʼminotni tushunamiz

dasturiy modellarni tushunamiz

SOFTWARE-bu:

dasturiy taʼminot

apparat taʼminot

yordam tizimi

qoʼshimcha tizim

Hardware - bu

apparat taʼminot

dasturiy taʼminot

dasturiy modul

protsessor

Kompyuter resurslari-

apparat vositalari, dasturiy vositalar va turli maʼlumotlar toʼplamidan iboratdir

maʼlumotlar toʼplami



dasturlar toʼplami



kiritish qurilmalari



Hisoblash tizimi:



apparat taʼminot va dasturiy taʼminotga
boʼlinadi

apparat taʼminotidan
iborat

dasturiy taʼminotdan
iborat

qurilmalardan iborat

Аssimetrik va simmetrik OT larga boʼlinish:

Hisoblash jarayonini tashkil etishda koʼprotsessorli ishlov berish usuli boʼyicha sinflarga
ajratishga toʼgʼri keladi

Hisoblash koʼpoqimli tashkil etish boʼyicha
sinflashga toʼgʼri keladi

Hisoblash jarayonini tashkil etish usuli boʼyicha
sinflashga toʼgʼri keladi

Koʼpfoydalanuv chili rejimni quvvatlash boʼyicha
sinflashga toʼgʼri keladi

MS Office ilovalari bu:



amaliy Dasturiy taʼminot dasturlaridir

xizmatchi
Dasturiy taʼminot dasturlaridir

asos Dasturiy taʼminot dasturlaridir

tizimli Dasturiy taʼminot dasturlaridir

Operatsion qobiqlar bu:

tizimli Dasturiy
taʼminot dasturidir

xizmatchi
dasturdir

amaliy dasturdir

asos dasturiy
taʼminot

Operatsion tizimlar:



kompyuterning (hisoblash tizimining) hamma apparat vositalarining ishini samarali va uning barcha resurslarini boshqarish imkonini
beradi

faqat apparat vositalarini ishini taʼminlaydi

faqat maʼlumotlarni boshqaradi

faqat fayillarni boshqaradi



Operatsion qobiqlar:



operatsion tizim ishini boshqarish qulayligini
oshiradigan

operatsion tizim himoyasini oshiradi

operatsion tizim ishini kuzatadi



kiritish-chiqaris hni boshqaradi











qoʼshimcha
dasturdir










Utilitalar bu shunday foydali dasturlarki:



xajmi kichik dasturlar boʼlib, apparat vositalar
ishini boshqaradi, turli yordamchi funktsiyalarni, ishlovchanlik qobilyatini,
sozlashni tekshiradi

faqat sozlaydi



xizmat qiladi, ishlovchanligini tekshiradi

apparat vositalar ishini kuzatadi.



Operatsion tizimning
asosiy komponentalaridan biri buyruqlar protsessori quyidagi funktsiyalarni bajaradi

Tashqi qurilmalar yordamida kiritish va chiqarishni
amalga oshiradi

Masala va resurslarni boshqaradi



Buyruqlarni qayta ishlaydi va bajaradi



Maʼlumotlarni mantiqiy darajasi bilan ishlaydi

Win NT, Win 2000 va Win XP operatsion tizimlar:

bitta oila hisoblanadi



bitta versiya hisoblanadi

bitta
modifikatsiya hisoblanadi

turli oila hisoblanadi

Operatsion tizimning
interfeysda milliy tillardan foydalanadigan versiyalari:

lokallashtirilgan versiya deb ataladi



milliy versiyasi deb ataladi



modifikatsiyalas
htirilgan versiyasi deb ataladi

global versiyasi deb ataladi



Foydalanuvchi real
apparatura bilan ish koʼrishda mashina tilidan foydalanmasdan, qulay interfeysda ishlashi uchun:

operatsion tizim
kengaytirilgan mashina, virual mashina sifatida xizmat qiladi

operatsion tizim
resurslarni boshqaruvchi sifatida xizmat qiladi

dasturlarni boshqaruvchi sifatida xizmat qiladi

qurilmalarni boshqaruvchi sifatida xizmat qiladi

Operatsion tizim resurslarni samarali boshqarishi uchun:

resurslarni
rejalashtirish va resurs xolatini kuzatishi zarur

dasturlarni boshqarishi



resurslarni taqsimlashi



resurs holatini kuzatadi



Hisoblash tizimi
boshqaradigan jarayonlar qatʼiy vaqt chegaralarini qoniqtiradigan operatsion tizimlar:

real vaqt rejimida ishlaydigan operatsion tizimlar



paketli ishlov
berish rejimida ishlaydigan operatsion tizimlar

taqsimlangan
rejimida ishlaydigan operatsion tizimlar

monolit operatsion tizimlar



Monolit operatsion tizimlar:

operatsion tizimlar
hamma qismlari oʼzaro mustaxkam bogʼlangan u yoki bu qismni oʼzgartirish mumkin emas

bir nechta mustaqil modullardan iborat



u yoki bu qismni oʼzgartirish mumkin



Tizimni barcha qismlarini oʼzgartirish mumkin






Koʼp satxli tizimlar
satxlari orasida bogʼlanish quyidagicha boʼlgan

har bir satx oʼzidan yuqori va pastki sath bilan bogʼlanadi

hamma satxlar bir-biri bilan bogʼlangan

hamma satxlar faqat eng yuqori satx bilan
bogʼlangan

xech qaysisi bogʼlanmagan



Koʼp satxli tizimlar kamchiligi



biror satx olib tashlansa, satxlar orasida bogʼlanishni yangidan tuzish kerak

OTni yangidan tuzish kerak





Tizimni bir sathini olib boʼlmaydi

Bir sathni olib boʼlmaydi



Mikroyadroli OT larda mikroyadroda quyidagi
funktsiyalar joylashgan

minimal zaruriy funktsiyalar

OT ni yuklash funktsiyalari

xotirani taqsimlash
funktsiyalari

kiritish-chiqaris h funktsiyalari

OT jarayonlar ustida quyidagi amallarni bajaradi:

hamma javoblar toʼgʼri

jarayon yaratish va tugallash

jarayonni toʼxtatib turish, jarayonni blokirovka qilish, blokirovkadan chiqarish

jarayon prioritetini oʼzgartirish

Quyidagi OT larning qaysi biri ochiq kodli tizim
hisoblanadi

Linux


MS DOS


UNIX


WinXP


Zamonaviy OT larda resurs deb quyidagilardan qaysi biri tushuniladi:



protsessor vaqti xotira, kirish-chiqish kanallari, periferik qurilmalar dastur modullari axborot resurslari (operativ xotiradagi oʼzgaruvchilar, yoki fayllar) xabar va
sinxrosignallar

dastur modullari

xabar va
sinxrosignallar



axborot resurslari (operativ xotiradagi oʼzgaruvchilar, yoki fayllar)

Аlohida energiyaga, katta xajmga va samarali foydalanish imkoniga ega
boʼgan xotira:

doimiy xotira deyiladi



tezkor xotira deyiladi



protsessor registrlari deyiladi

elektron disk



Xotiraning maʼlumotlar
joylashadigan boʼlimi:

segment deyiladi

stek deyiladi

overley deyiladi

sahifa deyiladi

Xotiraning fiksirlangan boʼlimlarga boʼlishda:



xotira qatʼiy oʼlchamli boʼlaklarga oldindan boʼlingan boʼladi

maʼlumotlar-fayl lar boʼlaklarga boʼlinadi

maʼlumotlar xajmi boʼyicha joylashtirib boriladi

xotira
sahifalarga boʼlinadi

Ochiq kodli OT larda:



tizim kodlari ochiq,
ixtiyoriy foydalanuvchi uni

tizim kodlari
ochiq, ammo ularni

Tizim kodlari
faqat avtorlari uchun ochiq

dastur kodlari ochiq emas









oʼzgartirishi
mumkin

oʼzgartirish
mumkin emas







Zamonaviy OT larda xotira:

segment sahifali boʼlinadi

oʼzgaruvchan boʼlimlarga boʼlinadi

segmentlarga boʼlinadi

qatʼiy boʼlimlarga boʼlinadi

Fayl tizimi orqali:

maʼlumotlarga
ishlov beruvchi dasturlar bilan bogʼlaniladi va disk makoni markazlashgan holda taqsimlanadi

disk makoni taqsimlanadi

maʼlumotlar bazasi bilan bogʼlaniladi

Fayl tizimi orqali fayl taqsimlanadi

Zamonaviy fayllarni
boshqaruv tizimi bu- :

NTFS

FAT

Super FAT

HPFS

Fayllar bilan ishlashni amalga oshiruvchi
dasturiy taʼminot:

fayl menedjeri



dastur menedjeri



xotira mennedjeri

qurilma menedjeri

Fayllarni boshqaruvchi tizim maʼlumotlarni

Doimiy xotiraga (diskka) joylashtiradi

tezkor xotiraga joylashtiradi

fizik xotiraga joylashtiradi

svopingni bajaradi

Maʼlumotlarni kataloglar koʼrinishida tuzilishi

ierarxik koʼrinishda deyiladi

sahifali koʼrinish deyiladi

ketma-ket
koʼrinishda deyiladi

mantiqiy
koʼrinishda deyiladi

FAT fayl tizimi oʼz ichiga quyidagi maʼlumotlarni oladi:

hamma javoblar toʼgʼri

fayl yoki uning
fragmentlari uchun ajratilgan mantiqiy diskning
adreslanuvchi qismlari

disk makoni boʼsh sohalari

diskning defekt sohalari



FAT fayl tizimida, mantiqiy disk:

tizimli soxa va maʼlumotlar
soxasiga boʼlinadi

maʼlumotlar
soxasi va kataloglarga boʼlinadi

kataloglar soxasi va tizimli soxa



yuklanish qismlari



NTFS fayl tizimi bu:



yangi texnologiya fayl tizimi

yuqori
unumdorlikka ega boʼlgan tizim

ishonchlilikka ega boʼlgan tizim

disk makonidan
samarali foydalanadi

Operatsion tizim qanday asosiy qismlardan tashkil topgan

yadro, komanda interpritatori, tarjimon

yadro


qobiq, boshqaruvchi maxsus dasturlar

dastur qobigi,
integrallashgan foydalanuvchi interfeysi

Operatsion tizim kengaytirilgan mashina sifatida

foydalanuvchiga
real apparatura bilan ishlash o'rniga qulay interfeys yaratadi

qurilmalar bilan to'gridan-to'gri ishlaydi

fayllar bilan to'gridan-to'gri ishlaydi

dasturlar bilan ishlaydi








Fragmentattsiya deb nimaga aytiladi

xotira bo'limlarga ajratilganda
qoladigan bo'l joyi

xotiraning bo'limlarga
ajralmay qolishi

ma`lumotlarning bo'limlarga
sigmay qolishi

xotiraning bir turi

Qanday texnologiya standart qurilmalarni
avtommatlashgan rejimda o'rnatish imkonini beradi

plug and play



active install



master


object linking



Operatsion tizim 2 ta
asosiy funktsiyani bajaradi

foydalanuvchi uchun qulay interfeys va kodlarni yashirish



resurslarni kuzatish va taqsimlash



dasturlarni nazorat qiladi

foydalanuvchiga
kengaytirilgan mashina sifatida va resurslarni boshqaruvchi
sifatida xizmat qiladi

Fayllar tuzilishining
asosiy birligi nimalar

ma`lumotlar

kataloglar

xotira

grafiklar

Operatsion tizim xali mavjud bo'lmagan davr



rivojlanish 1-davri (1945-1955 y.)



rivojlanish 3-davri
(1965-1980 y.)

rivojlanish 2-davri
(1955-1965 y.)

rivojlanish 4-davri
(1980-hozirgi vaqtgacha)

Mul tidasturlash rejimida ishlaydigan operatsion
tizimlar

rivojlanish 3-davriga yuzaga keldi

rivojlanish
1-davriga yuzaga keldi

rivojlanish
2-davriga yuzaga keldi

rivojlanish 4-davriga
yuzaga keldi

Mul tidasturli,
ko'pfoydalanuvchili operatsion tizimlar bu

UNIX operatsion tizimlar

Ms Dos


Windows 3x



Solaris


Birinchi paketli ishlov berish tizimlari paydo bo'lgan

rivojlanish 2-davri (1955-1965 y.)



rivojlanish 3-davri
(1965-1980 y.)

rivojlanish 1-davri
(1945-1955 y.)

rivojlanish
4-davri (1980-hozirgi vaqtgacha)

4-rivojlanish bosqichiad quyidagi operatsion tizim yuzaga keldi

taqsimlangan
(resurslarni taqsimlovchi) tizimlar, ya`ni tarmoqda ishlaydigan tizim tizimi

paketli ishlov berish tizimi

ajratilgan vaqt tizimi

avtonom rejimda ishlaydigan tizim



Tizimning tarmoq
funktsiyalari asosiy modullariga o'rnatilgan tarmoq operatsion tizimini ayting

Windows NT

Ms Dos

Lantastic

Lan manager

Windows XP operatsion
tizimning qaysi turida NTFS fayllarni shifrlash imkoniyatisha ega emas

home edition



standart edition



professional



portable







Multidasturlash bu hisoblash jarayonini tashkil qilish usuli bo'lib,
bitta protsessorda

bir necha dastur navbat bilan bajariladi

bitta dastur bajariladi



bitta dastur ham bajarilmaydi



bir necha dastur parallel bajariladi

Multi dasturlash bu



hisoblash jarayonning tashkil qilish usuli bo'lib, bitta protsessorda navbat bilan bir nechta dastur bajariladi



hisoblash jarayonning tashkil qilish usuli bo'lib, bir necha protsessorda navbat bilan bir nechta dastur bajariladi

hisoblash jarayonning tashkil qilish usuli bo'lib, bitta protsessorda bir vaqtning o'zida bir nechta dastur bajariladi

hisoblash jarayonning tashkil qilish usuli bo'lib, bir nechta protsessorda bitta dastur bajariladi

Windows OT larining boshqa ot lardan printsipial farqi

grafik interfeysi va bir nechta ilovalar bilan birgalikda
ishlash

hisoblashlar ishonchliligi



dialogli ish rejimi



Komanda tili yo'qligi



Quyidagi tariflardan qay biri operatsion tizimning modullik printsipiga mos keladi



OT asosiy tarkibiy qismlarini, mustaqil, alohida qismlar modullarga bo'linishi

Aniq resurslardan
alohida bo'lib, abstraktsiyalanis
hi

ot ni boshqa apparat platformaga ko'chish osonligi

boshqa tizimlarga yozilgan dasturlarni bajara olish xususiyati

Modullilik printsipi


asosida qurilgan OT larda dastur

aloxida mustaqil bo'laklardan iborat bo'ladi



bitta monolit bo'lakdan



mustaqil bo'lmagan boglangan bo'laklardan
iborat bo'ladi

bir techta


sathdan iborat bo'ladi

Yechiladigan masala va hisoblash tizimining konfiguratsiyasida kelib chiqqan holda, ot ni
sozlashga imkon beradigan ot yadrosini arxitekturasini tashkil etish

OT ni generatsiya qilish printsipi deyiladi

modullilik printsipi

standart xolatlar printsipi

chastota printsipi

OT larinng rivojlanishi birinchi davriga quyidagi xususiyatlarning qaysi punktda ko'rsatilganlari xos (1945-1955y)

hisoblash tizimi,
operatsion tizimi mavjud emas; bir guruh mutaxassislar ham ht larni loyihalashda,
ekspluotatsiya qilishda va dasturlashda qatanashadilar; faqat

birinchi kompliyator versiyalari yuzaga keldi

OT boshlangich versiyalari yuzaga keldi



hisoblash jarayonini boshqarish
avtomatlashtiril di









matematik va xizmatchi dasturlar
kutubxonasi mavjud










OT ni qurish asosiy printsiplaridan biri bu modullilik printsipidir. Bu printsip modullilikka qaysi ta`rif mos keladi:

OT asosiy tarkibiy qismlarini, mustaqil, alohida qismlar modullarga bo'linishi

aniq resurslardan alohida bo'lib,


abstraktsiyalanis h

OT ni boshqa apparat platformaga


ko'chish osonligi

boshqa tizimlarga yozilgan dasturlarni bajara olish
xususiyati

Aynan bir amalni, xar xil vositalar yordamida bajarish, bu

funktsional ortiqchalik printsipi deyiladi

standart xolatlar printsipi deyiladi

generatsiya printsipi deyiladi

modullilik printsipi deyiladi

Dastur algoritmlarda, ishlov beriladigan massivlarda amal va kattaliklardan foydalanish chastotasiga qarab, funktsiyalarni ajratishga
asoslangan printsip

chastota printsipi

modullilik printsipi

xavfsizlik printsipi

generatsiya printsipi

OT larni o'rnatish dasturi foydalanuvchiga tizim konfiguratsiyasin o'zi tanlaydigan o'rnatish
stsenariysi quyidagicha ataladi.

foydalanuvchi

ixcham (kompakt

Tipik

mobil komp yuterlar uchun

Klient-server modelining ustunligi nimada



taqsimlangan tizimlarga qulay moslashadi

imtiyozli rejimda ishlaydi



eksplutatsiya xossallari
samarali ishlaydi

bir xil
tizimlarda samarali ishlaydi

Modullilik printsipi


asosida tuzilgan OT larda ixtiyoriy modulni

ixtiyoriy boshqa
modulga, mos interfeys mavjud bo'lsa almashtirish mumkin

imtiyozli modullarga almashtirish mumkin

hech qanday modulga
almashtirish mumkin emas

boshqa interfeysga almashtirish



Foydalanuvchi tizim bilan
ishlayotgan vaqtda, u o'rnatadigan parametrlarni qisqartirish, parametrlarni o'rnatish vaqtini tejashga imkon beradigan printsip

standart xolatlar (po umolchaniyu) printsipi



chastota printsipi

generatsiya printsipi

funktsional tanlanish printsipi



Ko'p sathli tizim bu:

N ta sath
(qatlam)dan iborat bo'lib, ular orasida bog‘lanish juda yaxshi yo'lga qo'yilgan

tizim katta dasturdan iborat bo'lib, tarkibiy qismlari mustaqil emas

tarkibiy qismlari mustaqil modullardan iborat tizim



tarkibiy qismlarga ega bo'lmagan yaxlit tizim








Birinchi ko'p satxli tizimlarda nechta satx
bo'lgan

6 ta


3 ta


4 ta


5 ta


Ko'p satxli tizimlar kamchiligi



biror satx olib tashlansa, satxlar orasida boglanishni yangidan tuzish
kerak

satxlarni boglab bo'lmaydi



otni yangidan tuzish kerak



biror satx olib tashlansa, yangi sath tuzish kerak bo'ladi

Operatsion qobiqlar

operatsion tizim ishini boshqarish qulayligini oshiradigan qo'shimcha dasturdir

operatsion tizim himoyasini oshiradi



operatsion tizim ishini kuzatadi



kiritish-chiqaris hni boshqaradi



Ko'p satxli tizimlar
satxlari orasida boglanish quyidagicha bo'lgan

har bir satx o'zidan yuqori va past sath bilan boglangan

hamma satxlar bir-biri bilan boglangan

hamma satxlar faqat eng yuqori satx bilan boglangan (protsessorni taqsimlash va ko'p masalaning satxi-0 chi satx
bilan)

faqat o'zidan yuqori sath bilan qoplangan

Monolit OT larda tuzilishi

2 ta bo'lakdan iborat (bosh dastur va protseduralar)



3 ta satxdan iborat (bosh dastur, protsedura va
servis dasturlari)

6 ta satxdan iborat (ko'p satxli dastur)



5 ta satxdan iborat



Hamma qismlari bitta dastur tarkibiga kirib, ma`lumotlarning umumiy strukturalaridan foydalanadigan va bir-biri bilan bevosita protseduralarni chaqirish bilan bog‘lanuvchi yaxlit tuzilishga ega bo'lgan
tizim:

monolit tizim

ko'p sathli tizim

makroyadroli tizim



mikroyadroli tizim



Monolit operatsion tizimlar

operatsion tizimlar hamma qismlari o'zaro mustaxkam boglangan u yoki bu qismni o'zgartirish
mumkin emas

bir nechta mustaqil modullardan iborat



u yoki bu qismni o'zgartirish mumkin



biror qismini olib tashlash mumkin



Mikroyadroli OT larda mikroyadroda quyidagi funktsiyalar joylashgan

minimal zaruriy funktsiyalar

ot ni yuklash funktsiyalari

xotirani taqsimlash funktsiyalari

kiritish-chiqaris h funktsiyalari






Operatsion tizim resurslarni samarali boshqarishi uchun

resurslarni rejalashtirish va resurs xolatini
kuzatishi zarur

dasturlarni boshqarishi



qurilmalarni boshqarish



resurslarni taqsimlashi



Resurs mavjudligi, xaqiqiyligiga qarab

fizik va virtual

moslanuvchan va qat`iy

sun`iy va xaqiqiy

vaqtinchalik va doimiy

Iste`mol qilinadigan va iste`molchi uchun ma`lum qiymatga ega bo'lgan
ob`ekt

resurs deyiladi



dastur vositasi deyiladi



apparat vositasi deyiladi



printsip deyiladi



Resurslarni ajratilishi va bo'shashi bilan bogliq
amallar

ko'p martalik amallar



bir martalik amallar



jarayon prioritetini o'zgartiruvchi
amallar

tayyor holatga o'tkazuvchi
amallar

Operatsion tizim resurslarni boshqaruvchi sifatida



resurslarni rejalashtiradi (kimga, qachon va qancha) va resurslarni kuzatadi
(bo'sh yoki band)

resurslarni to'gridan-to'gri taqsimlaydi



resurslarni rejalashtiradi

resurslarni kuzatadi

Matn redaktori Word bu



amaliy dasturiy ta`minotga kiradi

xizmatchi dasturiy ta`minotga kiradi

asos dasturiy ta`minotga kiradi

tizimli dasturiy ta`minotga kiradi

Jarayon vaqt kvanti
tugaganda

jarayon tayyor
holatga o'tadi

jarayon tugatiladi

jarayon kutish
xolatiga o'tadi

jarayon uziladi

Jarayonni rejalashtirish darajalari

uzoq muddatli, o'rta muddatli va qisqa
muddatli

cheksiz va chekli muddatli

aniq va aniq emas muddatli

faqat uzoq muddatli

Energiya manbasiga bogliq xotira

tezkor xotira deyiladi

doimiy xotira deyiladi

ikkilamchi xotira deyiladi

asosiy xotira deyiladi

Xotira ierarxiyasi
bo'yicha, eng qimmat tezkor va qimmat xotira

protsessor registrlari



elektron disklar



asosiy xotira



tashqi xotira



Tizimda paydo bo'lgan har
bir yangi jarayon

tayyor xolatga o'tadi

kutish holatiga
o'tadi

bajarilish
holatiga o'tadi

to'xtatiladi

Kutish holatidagi jarayonlar xodisa ro'y
bergandan so'ng

bajarilish holatiga o'tadi

kutish holatiga o'tadi

tugatiladi



tayor holatga o'tadi






  1. Download 180.09 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling