Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvi. Rejalashtirish parametrlari, rivojlantirish ko‘rsatkichlari. Operatsion tizimlarning jarayonni rejalashtirish algoritmlari. Jarayonlar o‘zaro bog‘lanishi algoritmlari

Jarayonlarni rejalashtirish.
Xar gal, chegaralangan resurslar va ularning bir nechta iste’molchilari bilan ish
ko`rilganda, masalan, misol uchun mexnat jamoasida maosh fondini taqsimlash
deylik, biz mavjud resurslarni istehmolchilar o`rtasida taqsimlash bilan
shug`ullanishimizga to`g`ri keladi, yoki boshqacha aytganda resurslardan
foydalanishni rejalashtirishimizga to`g`ri keladi. Bunday rejalashtirish aniq
qo`yilgan maqsadlarga (ya’ni, masalan, resurslarni taqsimlash xisobicha biz
nimaga ega bo`lmoqchimiz) va bu maqsadlarga mos va istehmolchi parametrlariga
tayanadigan algoritmlarga ega bo`lishi kerak.
Operatsion tizimlarning jarayonni rejalashtirish algoritmlari. Jarayonlarni rejalashtirish xar bir darajasi uchun, xar turli juda Ko`p
algoritmlarni taklif qilish mumkin. Qaysi algoritmni tanlash, xisoblash tizimi
yechadigan masalalar va biz rejalashtirishdan foydalanib erishmoqchi bo`lgan
maqsadlarimizga bog`liqdir. Bu maqsadlar quyidagilardir.
Xaqqoniylik –kom`yuter tizimida, xar bir jarayon va to`shiriq uchun
`rotsessordan foydalanish vaqtining ma’lum qismi ajratilishiga kafolat berish.
Ya’ni, bir foydalanuvchi jarayonni xar doim `rotsessor vaqtini band qilishi va
boshqa foydalanuvchi jarayoni bajarilmay turishiga yo`l qo`ymaslik.
Samaradorlik –protsessor ish vaqtining xamma 100%ni band qilishga
xarakat qilish. Bunda u, bajarishga tayyor jarayonlarni kutib turishi kerak emas.
Real xisoblash tizimlarida `rotsessor yuklanishi 40ta 90%gacha o`zgarib turadi.
To`liq foydalanish vaqtining qisqarishi(turn aroid time) –jarayonni starti
yoki to`shiriqni yuklashga navbat qo`yishi va uni tugallashi orasidagi minimal
vaqtni ta’minlash.
Kutish vaqtini qisqartirish –jarayonlarning tayyor xolati va yuklashga
navbatni berish vaqtini qisqartirish.
Javob berish vaqtini qisqartirish –jarayonning interaktiv tizimlarda
foydalanuvchi so`roviga javob berish uchun kerak vaqtini minimallashtirish.
Rejalashtirishning qo`yilgan maqsadlariga bog`liq bo`lmagan xolda, algoritmlar
quyidagi xossalarga ega bo`lishi kerak.
Aniq bo`lishi kerak, masalan, bitta to`shiriq xar doim bir xil vaqda bajarilishi
zarur.
Minimal xarajatlar bilan bog`liq bo`lishi kerak. Masalan, protsessorning xar
bir yuz millisekundiga, jarayon o`zining bajarilishiga qaysi protsessorni olishi
mumkinligini aniqlash uchun 200 millisekund kerak bo`lsa, bunday algoritmni
qo`llash maqsadga muvofiq emas.
Xisoblash tizimi resurslarini bir xil taqsimlash zarur, bunda kam
foydalaniladigan resurslarni band qiladigan jarayonlarga imtiyoz berish kerak.
Masshtablashtirish xossasiga ega bo`lish, ya’ni yuklama oshganda
ishlovchanlik qobiliyatini yo`qotmaslik.
Yuqorida keltirilgan maqsad va xossalar bir –biriga qarama –qarshidir.
Algoritmni bir kriterist(ko`rsatgich) nuqtasi nazaridan yaxshilasak, ikkinchisi
nuqtai –nazaridan xolat yomon tomonga o`zgaradi.