Optik analiz metodlari. Analizning boshqa fizikaviy metodlari Reja

Optik analiz metodlari. Analizning boshqa fizikaviy metodlari
Reja:
1. Optik analiz metodlari. Eritmalar tomonidan yorug`likning yutilishi.
2. Fotoelektrokolorimetriyaning analitik kimyodagi o`rni.
3. Analizning boshqa fizikaviy metodlari


Tayanch iboralar: yorug`likning yutilishi, fotoelektrokolorimetriya, fotometriya, Lambert- Ber qonuni
Optik analiz usullari tekshirilayotgan moddaning optik ko’rsatkichlarini o’lchashga asoslangan. Tekshirilayotgan moddaning atom va molekulalariga ta’sir etuvchi elektromagnit nurlanish yutilishi, sochilishi va qaytishi mumkin. Ana shu o’zgarishlardal birortasi yordamida tekshirilayotgan moddaning tarkibi haqida xulosa chiqariladi.
Qishloq xo’jaligi va biologiyaga taalluqli izlanishlarda optik analiz usullaridan biri kolorimetrik analiz keng qo’llaniladi. Turli ob’ektlar tarkibidagi mikroelementlar miqdori ana shu usul yordamida aniqlanadi. Kolorimetrik analiz o’ta sezgirligi va analiz o’tkazish uchun kerakli vaqtning qisqaligi bilan boshqa usullardan farq qiladi. Kolorimetrik analiz usulida aniqlanishi zarur bo’lgan komponent rangli birikmaga o’tkaziladn. Hosil bo’lgan rangning intensivligidan foydalanib aniqlanayotgan komponentnnng miqdori to’g’risida xulosa qilinadi. Masalan, biologik ob’ekt tarkibidagi Fe³⁺ kationi miqdorini aniqlash uchun temir (III) ioni eritmaga o’tkaziladi va unga NH₄CNS eritmasidan qo’shiladi:
Fe³⁺+CNS^-↔[Fe(CNS)]²⁺
Hosil bo’lgan kompleks ionlar eritmani qizil-qon rangga bo’yaydi (bu reaksiyaga temir (II) ionlari xalal bermaydi). Yuqorida bayon etilgan usulda Mn²⁺ mikroelementini xam aniqlash mumkin. Buning uchun Mn²⁺ kationi MnO anioniga qadar oksidlanadi. Ma’lumki, MnO anioni eritmada olcha rangda bo’ladi. Cu²⁺ kationini aniqlash uchun u NH₄OH ta’sirida zangori rangli ion [Cu(NH₃)₄]²⁺ holiga o’tkaziladi. Tekshirilayotgan eritmalar tarkibidagi elementlar (temir, marganes va mis) miqdorini aniqlash uchun eritma rangining intensivligini «standart» eritmalar rangining intensizligiga solishtirish zarur. Standart eritmalar maxsus tayyorlanadi va ularning tarkibida aniqlanayotgan elementning konsentrasiyasi aniq bo’ladi.