Optik analiz usullari

Standart taqqoslash usuli. Bu usulda e -sonst va l-sonst bo’lganda standart va noma“lum eritmalarning optik zichliklari o’lchanib,

tenglama tenglashtirib o’zgarmas qiymatlar tashlab yuboriladi,

Analiz qilinayotgan eritma suyultirish usuli bilan tayyorlangan bo’lsa, modda miqdorini gramm yoki mg. da ifodalanadi.

ml.

gx‘ aniKlanuvshi modda mixdori, mg.

^Z_{o -} optik zichligi o’lchanaYotgan rangli eritma xajmi, ml.

_{VK -} analiz KilinaYotgan eritmaning umumiy xajmi (ylshov kolbasi xajmi),
_{*a (}alikvot) - rangli eritma tayYorlash ushun olingan eritma xajmi, ml.

Refraktometrik analiz usuli.

^{Refraktometrik analiz usuli analiz} q^{ilinadigan moddalarning nur sindirish ko’rsatgishining o’lchanishiga asoslangan. har} qanday ^{toza modda ma'lum bir nur} sindirish ko’rsatgishiga ega. Nur sindirish ko’rsatgichini qiymatiga qarab, moddalarning tozalik darajasi aniqlanadi.

Yorug'lik yo'nalishining bir muxitdan ikkinchi muxitga ”o'tishida o’zgarishi Yorug'likning sinishi yoki refraksiyasi deyiladi“. Moddalarning

sindirish ko’rsatkishini o’lchaydigan asboblar refraktometrlar deb, analiz usuliga esa refraktometrik analiz usuli deyiladi.

Yorug'lik nuri ikki shaffof muxit sirt fazasida tushayotganda bir qismi qaytadi, ^{bir qismi ikkinchi muxitda tarqaladi (sinadi).}

Yorug'likning ikkinchi muxitda tarqalishi Yorug'likning sinish qonunlariga

bo'ysunadi (fizika kursidan ma'lum).

1. 
   Tushuvshi nur, singan nur va muxitlar chegarasidagi nurning tushish ^nuq^{tasiga tushirilgan perpendikulyar bir tekislikda yotadi.}
   
2. 
   Nurlarning tushish burchagi sinusining nurni sinish burchagi
   

sinusi ^(sin_{a2) n}^a bo’lgan nisbati berilgan muxitlar ushun o’zgarmas miqdor bo’lib, ikkinshi muxitning birinshi muxitga nisbatan sindirish ko’rsatkishi (n) deyiladi.

(*)

Standart sharoitda moddalarning vakuumga nisbatan olingan sindirish ko’rsatkichi, absolyut sindirish ko’rsatkich deyiladi.

ⁿ2(. 6.) ⁽²⁾

SIR ₂

(3)

unda (4)
nisbiy sindirish ko’rsatkich absolyut sindirish ko’rsatkichlarining nisbatiga teng. (4) tenglamadan n ‹.b.› sina — •2(abs› sina .

Javoga nisbatan olingan sindirish ko’rsatkich to'g'ridan-to'g'ri sindirish

ko’rsatkich (n) deyiladi.

Atmosfera bosimi va hona xaroratida ⁿabs(iavo) _' 1p00027 unda ⁿabs _' 1,00027 O n

^{Moddaning sindirish ko’rsatgichi uning tabiatini ani}q^{laydi. Uning} qiym^{ati tushayotgan nurning to'lqin uzunligiga va} xaroratga ^{bog'liq. Tushayotgan Yorug'likning to'lqin uzunligini kattalashishi bilan sindirish ko’rsatkichining} qiym^{ati kamayadi.} Bir hil natijalarni olish ushun yorug'lik manbai sifatida ma’lum to'lqin uzunligiga ega bo’lgan (natriyli, simobli, vodorodli) lampalar ishlatiladi.

^{xarorat ko'tarilishi bilan suy}uq^{liklarning sindirish ko’rsatgichlarini} qiym^ati kamayadi. Shuning uchun sindirish ko’rsatkichining qiymati simvoli yoniga t⁰ va ⁿⁱ Qiym^{ati ko’rsatiladi.}