Optik asboblar. Reja

Sinish qonuni. Tushuvchi nur singan nur va tushish nuqtasida ikki muhit chegarasiga o‘tkazilgan perpendikulyar bilan bir tekislikda yotadi, tushish burchagining sinusini sinish burchagi sinusiga nisbati berilgan muhitlar uchun o‘zgarmas kattalik hisoblanadi:
, (2)
bu yerda n₂₁ – ikkinchi muhitning birinchi muhitga nisbatan nisbiy sindirish ko‘rsatkichidir. Ikki muhitning nisbiy sindirish ko‘rsatkichlari ularning absolyut sindirish ko‘rsatkichlarining nisbatiga tengdir:
, (3)
Muhitning absolyut sindirish ko‘rsatkichi elektromagnit to‘lqinning vakuumdagi tezligining muhitdagi fazaviy tezligiga nisbatiga tengdir:
, (4)
bu yerda ga teng, e va m – muhitning dielektrik va magnit singdiruvchanligidir. Sinish qonunini quyidagicha qayta ifodalash mumkin:

, (5)

Agarda, yorug‘lik katta sindirish ko‘rsatkichli n₁ muhitdan o‘tib kichik sindirish ko‘rsatkichli n₂ muhitda, misol uchun, shishadan suvga o‘tib tarqalsa, u holda

124 - rasm. Har xil sindirish ko‘rsatkichli muhitlar chegarasida sinish hodisasi.

bo‘lib, singan nur normaldan uzoqlashadi va i₂ sinish burchagi i₁ tushish burchagidan katta bo‘ladi (124 – rasm).

Tushish burchagi oshishi bilan sinish burchagi asta-sekin osha boradi va qandaydir chegaraviy tushish burchagi qiymatida (i₁ - i_cheg. chegaraviy burchakda) sinish burchagi ga tenglashadi. i₁ = i_cheg. holatda tushayotgan nur to‘liq qaytadi (125 - rasm).
Demak, tushish burchagining i_cheg. qiymatlarida to‘la qaytish hodisasi kuzatiladi. Chegaraviy tushish burchagi shartdan topiladi.
, (6)
To‘la qaytish hodisasi, yorug‘lik optikaviy zich muhitdan zich bo‘lmagan muhitga o‘tganda, kuzatiladi.