Oqiw materiallari

Zamanago`y izertlewlerdin` tastiyiqlawinsha, on` ha`m shep yarim sharlar spetsifikaliq funktsiyalarg`a iye ha`m anaw yamasa minaw yarim shardin` basimlig`i insan shaxsinin` individual o`zgesheligine anag`urlim ta`sir ko`rsetedi.

7. Temperamenttin` ekstraversiya-introversiya menen o`z-ara qatnasi. Ayzek basqa avtorlardin` ko`plegen jumislarina izertlewler ha`m analizler o`tkeriw na`tiyjesinde jeke shaxs strukturasinin` fundamental parametrleri «nevrotizm» ha`m «ekstraversiya-introversiya» ekenligin ko`rsetken.

Belgili psixolog K.Yung adamlardi jeke shaxs skladi boyinsha ekstravert («sirtqa murajaat etken») ha`m introvertlerge («o`z ishine murajaat etken») dep bo`lgen. Ekstravertler sa`wbetles, jedel, optimist, shaqqan, olarda JNH tipi ku`shli, temperamenti boyinsha olar sangvinik yamasa xolerikler. Introvertler az so`yleytug`in, basiq, ha`mmeden ajiralg`an, o`z ha`reketlerinde tek o`z tu`sinigine tiykarlanadi, sheshim qabillawg`a shintlap qaraydi, o`z emotsiyalarin qadag`alaydi. Introvertlerge flegmatik ha`m melanxolikler kiredi. Biraq o`mirde taza ekstravert yamasa introverler siyrek ushirasadi. Bizin` ha`r birimizde bul ekiwinin` de ko`rinisleri bar, bul nerv sistemasinin` tuwma qa`siyetlerinen, jas, ta`rbiya, turmisliq jag`daylarg`a baylanisli. Tan` qalarlig`i, ekstravertlerde on` yarimshari baslawshi esaplanadi, buni biraz sirtqi pishininen de an`law mu`mkin-olardin` shep ko`zi ko`birek rawajlang`an, shep ko`zi ashig`iraq ha`m ma`nilirek (adamnin` nervi atanaq ta`rizinde ju`redi, yag`niy on` yarimshardan denenin` shep ta`repine ha`m shep yarimshardan-denenin` on` ta`repine). Introvertlerde shep yarimshar baslawshi esaplanadi.

Ekstraversiya joqari nevrotizm menen birge xolerik temperamentinin` payda boliwina sebepshi, «introversiya+nevrotizm» melanxolik temperamentin belgileydi, nevrotizmnin` qarama-qarsisi-emotsional turaqliliq, salmaqliliq ekstraversiya menen birgelikte sangvinistikaliq minez sipatinda ko`rinedi, al introversiya menen birge flegmatikaliq siyaqli.