O’quv – uslubiy majmua mualliflar: dots. Qobilov S. S. Ass. Nurmamatov M. Q. Ass. Abdirofiyev N. A. Samarqand – 2020

Overley programmalarni tashkil qilish. 
Overley programmalarni tashkil qilishning umumiy sxemasi va bosqichlarini oddiy 
misolar yordamida ko’rib chiqamiz. Asosiy instrumental vosita sifatida Borland 
Pascal programmalash muhitini ishlatamiz. 
Programmaning overley bo’lakalari modul (unit) shaklida tashkil qilinadi. 
Modulning umuiy ko’rinishi quyidagicha
Unit < modul nnomi >; 
Interface {elonlar bo’limi} 
Uses mod1, mod2, …, modn; 
Const 
Type {konstanta, tip, va o’zgaruvchilarni aniqlanishi} 
Var
Implementation {amaliylashtirish bo’limi}
Uses mod1, mod2, …, modn; 
Const 

---

42 
Type 
Var 
Begin 
{Ijro etish bo’limi} 
End. 
Faraz qilaylik, quyidagi sodda masala berilgan bo’lsin. Haqiqiy element-
lardan iborat massiv berilgan. Massivning eng katta(maksimal) va eng 
kichik(minimal) elementlarini aniqlab ularning joyini almashtirish kerak bo’lsin. 
Masalani bir qancha bo’laklarga bo’lish mumkin. Masalan, ma’lumotlarni 
tayyorlash va kiritish, maksimal va minimal elementlarni topish, ularni joyini al-
mashtirish, hosil bo’lgan natijani chiqarish. Har bir bo’lakni overley programma 
shaklida tashkil qilib, ya’ni overley fragment ko’rinishda loyihalab asosiy pro-
grammada ketma – ket ishga da’vat etib masalani hal qilish mumkin. 
Overley fragmentlar va bosh programmaning umumiy sxemalari quyidagi-
lardan iborat.
1) Massivning maksimal va minimal elementlari o’rnini aniqlaydigan modul. 
{$F+, 0+} 
Unit mod1; 
Interface 
Uses mod2; 
Procedure mest0; 
Begin … end; 
End. 
2) Ma’lumotlarni kiritish moduli 
{$F+, 0+} 
Unit mod2; 
Interface
Const n=8; 
Type mass=array[1..n] of real; 
Var arr:mass; 
Implementation
Begin … end; 
3) Orinalmashtirish moduli 
{$F+, 0+} 
Unit mod3; 
Interface 
Procedure zamenamesto; 
Implementation 
Begin … end; 

---

43 
End. 
4) Overley bo’laklarni ishini boshlash moduli 
Unit modprima; 
Interface 
Uses overley; 
Implementation 
Begin
OvrInit(‘overprog.ovr’); 
End. 
5) Asosiy programma umumiy ko’rinishi: 
Program asosiy; 
{$F+}
Uses Crt, modprima, overley, mod1, mod2, mod3; 
{$0 mod1} 
{$0 mod2} 
{$0 mod3} 
Begin … end.