TO’LIQ INDUKSIYA – induktiv hulosa chiqarishning turi bo’lib, bunda ma’lum bir hodisaning barcha hollarini to’la ravishda o’z ichiga oladigan asoslardan umumiy hulosa chiqariladi.
TO’LIQSIZ INDUKSIYA – induktiv hulosaning turi bo’lib, u tekshiriladigan hodisaning barcha hollarini emas, balki ayrim hollarinigana o’z ichiga oladi va ayrim predmetlarni ifodalagan asoslardan hulosa chiqaradi.
TUSHUNCHA – predmetlarning umumiy va muhim belgilarini aks ettiruvchi tafakkur shakli.
TUSHUNCHALARNING ASOSIY TURKUMLARI – tushunchalar hajmiga va mazmuniga qarab turkumlarga bo’linadi. Hajmiga ko’ra yakka va umumiy tushunchalarga bo’linadi. Mazmuniga qarab: konkret va abstrakt, nisbatdosh va nisbasiz, musbat va manfiy tushunchalarga bo’linadi.
TUSHUNCHALARNI BO’LISH – mantiqiy usul bo’lib, bu usul yordamida tushunchalarning hajmi uni qism (tur) larga ajratish yo’li bilan aniqlanadi.
TERMINUM MAJOR (lot.) – katta termin
TERMINUM MEDIUS (lot.) – o’rta termin
TERMINUM MINOR (lot.) – kichik termin
TERMINUM NON DATUR (lot.) – uchinchisi kerak emas (uchinchisi mustasno qonunining lotincha nomi).
UCHINCHISI ISTISNO QONUNI - mantiqning asosiy qonunlaridan bo’lib, u quyidagicha ifodalanadi. Bir – biriga zid bo’lgan ikki fikrdan biri hamisha to’g’ri (chin) bo’lib, ikkinchisi xatodir, uchinchisi bo’lishi mumkin emas. Uning formulasi: A yoki V, yoki V emas AVA
F – LOTINCHA – FALSITUS – XATO (yolg’on) so’zining birinchi harfi bo’lib, u matematik mantiqda xato aytilgan fikrni simvolik tarzda ifodalaydi.
FALSAFA(grek. phileo – sevaman va sophia - donolik) dunyoni tafakkurning borliqqa bo’lgan munosabati asosida o’rganuvchi ta’limot bo’lib, u insonning jamiyatdagi roli, uning dunyoqarashi to’g’risida bahs yuritadi.
FORMALLASHTIRISH – ilmiy bilish metodi bo’lib, ma’lum ob’ektning mazmunini uning, shakli orqali ifodalanadi.
FORMALLASHGAN TIL - formal mantiqda ishlatiladigan sun’iy tildir. Sun’iy til - belgilari sistemasidan iborat bo’lib, bu sistemalar ma’noni aniq va to’liq ifodalash uchun ishlatiladi. Gap tilda mustaqil semantik ma’noga ega va tugal fikrni anglatadi, to’liq til belgisini ifodalaydi.
Predikatlar mantig’i tilining simvolik ifodasi quyidagicha:
Do'stlaringiz bilan baham: |
