O’quv-uslubiy mаjmuа tuzuvchilari: Odilova N. G. – Tdpu masofaviy ta’lim kаfеdrаsi dotsent v/b. Tаqrizchilar

9-mavzu: Xayol

1. 
   Xayol jarayonlaridan xayol turlarini ajrating.
   

Xayol jarayonlari	Xayol turlari

1. 
   Agglyutinatsiya
   
2. 
   Tasavvur xayoli
   
3. 
   Ijodiy xayol
   
4. 
   Giperbolizatsiya
   
5. 
   Tizimlashtirish
   
6. 
   Ixtiyorsiz xayol
   
7. 
   Ixtiyoriy xayol
   
8. 
   Aktsentlashtirish
   
9. 
   Realistik xayol
   
10. 
    Fantastik xayol
    

2.Diqqatga (A), idrok (B), hayolga (C) xos xususiyatlarni aniqlang va jadvalning “javob” qismiga yozing.

1) Ongni bir nuqtaga to‘plash;
2) Gallyutsinatsiya hodisasi
3 Ilgarigi vaqtli aloqalarning qayta tiklanishi
4) Appertsepsiya hodisasi
5) Giperbolizatsiya
6) bir ob’ektga faol qaratish
7) ixtiyoriydan so‘nggi
8) narsa va hodisalarning bir butun holda aks etishi
9) Taxistoskop
Javob	A –	B –	C –

3. Mavzu bo‘yicha test topshiriqlari
1. Yangi obrazlarni yaratishga asoslangan ijodiy faoliyat:
a) idrok;
b) tafakkur;
v) xayol;
g) diqqat.
2. Xayolning ko‘rish va eshitish turlariga bo‘linishiga asos bo‘lgan:
a) yetakchi analizator;
b) aks ettiriladigan jism;
v) materiyaning mavjud bo‘lish shakli;
g) sub’ektning faolligi.
3. Sust va faol xayolning farqlanishi:
a) aks ettiriladigan jismga ko‘ra;
b) materiyaning mavjud bo‘lish shakli;
v) aks ettirishning yo‘nalganligiga ko‘ra;
g) psixik faollik darajasiga ko‘ra.
4. Kundalik hayotda qo‘shilmaydigan turli sifat, xossa, qismlarni «birlashtirish»:
a) agglitinatsiya;
b) tiplashtirish;
v) chizmalashtirish;
g) barcha javoblar noto‘g‘ri.


10-mavzu: Tafakkur

1. 
   Tafakkur operatsiyalarini mazmuniga ko‘ra joylashtiring.
   

№	Tafakkur operatsiyalari				#	Mazmuni
1	Analiz				A	bir turkum ichidagi narsalarning bir-biriga o‘xshashligiga va boshqa turkumdagi narsalardan farq qilishiga qarab narsalarni turkumlarga ajratish tizimi
2	Sintez				B	butunning uning qismlariga va elementlariga bo‘lgan munosabati aniqlanadi
3	Taqqoslash				C	ob’ektiv dunyodagi narsa va hodisalarning bir-biriga o‘xshashligi va bir-biridan farqi aniqlanadi
4	Abstraktsiya				D	tafakkurda aks etgan bir turkum narsalarning, o‘xshash muhim belgilarning shu narsalar to‘g‘risidagi bitta tushuncha qilib, fikrda birlashtirish
5	Umumlashtirish				E	hodisalarni ichki bog‘lanish va munosabatlardan qat’iy nazar bir tomonlama ta’kidlashdan iborat fikr yuritish
6	Konkretlashtirish				F	ayrim narsalar, faktlar, hodisa va fikrlar muayyan tartibda makondagi, vaqtdagi tutgan o‘rniga yoki mantiqiy tartibda joylashtiriladi
7	Klassifikatsiyalash				G	moddiy dunyodagi narsa va hodisalarning muhim xususiyatlarini farqlab olib, ana shu xususiyatlardan narsa va hodisalarning muhim bo‘lmagan ikkinchi darajali xususiyatlarini fikran ajratib tashlaymiz
8	Sistemalashtirish				H	narsa va hodisalarning ajratilgan ayrim qismlarini fikran va amaliy ravishda birlashtirib, butun holiga keltiramiz
Javoblar		1-	2-	3-			4-	5-	6-	7-	8-

2.Tafakkur sifatlarini ko‘rsating

№	Variantlar	Belgi uchun joy
1	Ko‘rgazmali-harakat tafakkur
2	Tafakkur mazmundorligi
3	Tafakkurning chuqurligi
4	Ko‘rgazmali-obrazli tafakkur
5	Tafakkurning kengligi
6	konkret tafakkur
7	obrazli tafakkur
8	hukm
9	Tafakkurni mustaqilligi
10	yaqqol-predmetli tafakkur
11	Xulosa chiqarish
12	sermahsul tafakkur
13	Tafakkur ixchamligi
14	Tushuncha
15	Abstrakt tafakkur
16	Tafakkurning tezligi
17	nazariy tafakkur

3.Berilgan izohlarga mos raqamlarni jadvalning “raqamlar” qismiga yozing

№	Tushunchalar	№	Tushunchalar	Tafakkur	Raqamlar
1	sintez	6	abstraksiyalash	Tafakkur operatsiyalari
2	Induktiv	7	umumlashtirish
3	taqqoslash	8	analiz	Tafakkurning mantiqiy shakllari
4	hukm	9	xulosa
5	tushuncha	10	deduktiv

4.Mavzu bo‘yicha test topshiriqlari
1. Tafakkur jarayonining mohiyati jism va hodisalar o‘rtasida ... aloqa va munosabatlarni o‘rnatishdan iborat:
a) sababsiz;
b) o‘zgarishli;
v) sababiy-oqibat;
g) tafakkur mohiyatiga tegishli bo‘lmagan aloqalar.
2. Nazariy va empirik tafakkurni shunga ko‘ra farqlaydilar:
a) masalalarning tipiga ko‘ra;
b) umulashtirishlarning xususiyatiga ko‘ra;
v) sub’ektning faolligiga ko‘ra;
g) yetakchi analizatorga ko‘ra.
3. Asosiy tafakkur operatsiyalari:
a) analiz, sintez, tasavvurlar, hukmlar;
b) taqqoslash, analiz, sintez, umumlashtirish, bilim;
v) analiz, sintez, abstraktsiyalash, umumlashtirish, xulosa;
g) taqqoslash, analiz, sintez, abstraktsiya, umumlashtirish, aniqlashtirish, tasniflash, tizimlashtirish.
4. Tafakkurning mantiqiy shakllari – bu:
a) hukm, xulosa, tushuncha;
b) hukm, analiz, sintez;
v) taqqoslash, umumlashtirish, bilim;
g) xulosa, tasniflash, analogiya.
11-mavzu: Intellekt va kreativlik
1.“Тушунчалар таҳлили ” органайзерини тўлдиринг

Тушунчалар	Мазмуни
Интеллект
Креативлик
Дивергент тафаккур
Конвергент тафаккур
Интеллект тестлари

2. 
   Topshiriq
   

Kreativlik

Intellekt

3. 
   Mavzu yuzasidan test topshiriqlari
   

1. 
   Kreativlik insondagi mavjud bo‘lgan noto‘liqlik kompleksini to‘ldirish vositasidir. Ushbu fikr kim tomonidan aytilgan ?
   

A) A.Adler
B) J.Piaje
V) G.Ayzenk

2. Dj.Gilford tafakkurni nechi turga bo‘ladi ?

A) 5
B) 3
V) 2
3. Kreativlikning 5 komponentini joriy etgan olim kim ?
A) Galton
B) SHtern
V) Stenberg
4. Ijtimoiy intellekt nima ?
A) Ijtimoiy intellekt- bu ma’lum ijtimoiy vaziyatlarni tushunib etish va uni engib o‘tish
B) Ijtimoiy ta’sir orqali yuzaga keladigan intellekt
V) Aqliy intellektning quyi ko‘rinishi
5. Intellektni dastlab o‘lchagan olim kim edi ?
A) A.Bine
B) Galton
V) J.Piaje
6. A.Bine va Simon qachon fransuz maktablarini tadqiq etishgan ?
A) 1930 y.
B) 1910 y.
V) 1904 y.
7. Fanga IQ atamasi ilk bor kim tomonidan kiritilgan ?
A) A.Bine
B) V.SHtern
V) Stenford
8. Galton aqliy qobiliyatning asosiy omilini nima deb hisoblagan ?
A) Irsiyat
B) Atrov- muhit
V) Ta’lim
9. “Inson qobiliyatlarini shakllantirishga o‘rgatish” nomli dasturning muallifi kim ?
A) Xant
B) Dj. Mak-Viker
V) Kruzo
10. Jinsiy farqlarning asosiy komponentlarida nima namoyon bo‘ladi ?
A) Ayolllarda diqqat erkaklarda tinglash qobiliyati yaxshi rivojlangan.
B) Ayollarda xotira erkaklarda matematik va fazoviy qobiliyatlar yaxshi rivojlangan.
V) Ayollarda matematik erkaklarda mantiqiy xotira yaxshi rivojlangan.
12-mavzu: Faoliyat va motivatsiya

1. 
   Jadvalni to‘ldiring(to‘g‘ri ketma-ketlikda)
   

   №	Faoliyat tarkibi	Faoliyat turlari
   1
   2
   3

2.