O’quv yili V –X sinflar kesimida Geografiya

Sinf	9-A-B	Fan
Jahon iqtisodiy geografiyasi
N	Sana	Mavzular	Tezislar		Uyga vazifa
1	2.04	47-§. Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari	Ma’lumki, jahon energetika xo‘jaligida Fors qo‘ltig‘i mintaqasi alohida o‘ringa ega. Fors qo‘ltig‘i atrofida 8 ta davlat joylashgan bo‘lib,ulardan 6 tasi – Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari (BAA),Ummon, Qatar, Kuvayt, Bahrayn – tabiiy geografik, ijtimoiy-iqtisodiy,siyosiy, demografik va milliy-madaniy jihatdan bir-biriga ancha o‘xshaydi.Bu mamlakatlar guruhi Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari deb ataladi.Fors qo‘ltig‘idagi kichik orollarda joylashgan Bahrayndan tashqariMa’lumki, jahon energetika xo‘jaligida Fors qo‘ltig‘i mintaqasi alohida o‘ringa ega. Fors qo‘ltig‘i atrofida 8 ta davlat joylashgan bo‘lib,ulardan 6 tasi – Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari (BAA), Ummon, Qatar, Kuvayt, Bahrayn – tabiiy geografik, ijtimoiy-iqtisodiy,siyosiy, demografik va milliy-madaniy jihatdan bir-biriga ancha o‘xshaydi.Bu mamlakatlar guruhi Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari deb ataladi.		46- §.mavzuni o’qib xarita da ishlash
2	4.04	48-§. Indoneziya, Malayziya, Singapur davlatlari	Indoneziya Janubi-sharqiy Osiyoda, Tinch va Hind okeanlari orasida joylashgan bir necha ming orollardan iborat davlat. Jahondagi orol mamlakatlaridan eng yirigi hisoblanadi. Indoneziyadagi eng katta orollar – Yangi Gvineya (g‘arbiy qismi), Kalimantan (markaziy va janubiy qismi),Sumatra, Yava hamda Sulavesi. Aholisining 60 % ga yaqini Yava orolida yashaydi. Bu orol sayyoramizdagi aholi eng zich joylashgan hududlardan biri hisoblanadi. Indoneziya poytaxti Jakarta shahri ham Yavada joylashgan.Iqtisodiy geografik o‘rnining qulayligi ikki okean (Tinch va Hind) va ikki qit’a (Osiyo hamda Avstraliya va Okeaniya) orasida joylashganligi bilan belgilanadi.		47- §.mavzuni o’qib xarita da ishlash
3	11.04	Afrikaning geografik o‘rni va siyosiy xaritasi	Afrika qit’asi shu nomdagi materik va unga tutash orollardan iborat. Qadimgi finikiyaliklar “afarik” so‘zi bilan Karfa gendan g‘arbda yashovchi qabilalarni ataganlar (“afar” so‘zi finikiyaliklar tilida “chang” ma’nosini anglatgan). Rimliklar Karfagen va uning atroflarini bosib olganlaridan so‘ng bu hududga Afrika nomini berdilar.Keyinchalik esa bu nom butun materik va qit’aga nisbatan qo‘llana boshlagan.Afrika ning orollar bilan birgalikdagi maydoni 30,3 mln. km2 ni tashkil etadi. Afrikaning o‘rtasidan ekvator chizig‘		48- §.mavzuni o’qib xarita da ishlash
4	18.04	56-§. Afrika mamlakatlarining aholisi va xo‘jaligi	Afrika aholi soni bo‘yicha Osiyodan keyingi qit’a hisoblanib, 2018-yil holatiga ko‘ra, u yerda 1,3 milliardga yaqin kishi yashaydi. Bu jahon aholisining 17 foizini tashkil etadi. Afrika davlatlari orasida aholi soni jihatidan Nigeriya alohida ajralib turadi.Uning aholisi, 2018-yil holatiga ko‘ra, salkam 196 mln. Kishiga teng bo‘lib, bu jahon mamlakatlari orasidagi 7-o‘rin hisoblanadi. E’tiborlisi,Nigeriya Afrika davlatlari qatorida maydoni bo‘yicha 14-o‘rinda turadi,xolos. Aholi soni jihatidan Nigeriyadan keyingi yetakchi o‘rinlarni Efiopiya (107,5 mln. kishi), Misr (97 mln. kishi), Kongo Demokratik Respublikasi (84,3 mln. kishi), Tanzaniya (59,1 mln. kishi) va Janubiy Afrika Respublikasi (57,7 mln. kishi) kabi davlatlar egallaydi		50- §.mavzuni o’qib xarita da ishlash
	24.04	56-§. Afrika mamlakatlarining aholisi va xo‘jaligi	Afrika aholi soni bo‘yicha Osiyodan keyingi qit’a hisoblanib, 2018-yil holatiga ko‘ra, u yerda 1,3 milliardga yaqin kishi yashaydi. Bu jahon aholisining 17 foizini tashkil etadi. Afrika davlatlari orasida aholi soni jihatidan Nigeriya alohida ajralib turadi.Uning aholisi, 2018-yil holatiga ko‘ra, salkam 196 mln. Kishiga teng bo‘lib, bu jahon mamlakatlari orasidagi 7-o‘rin hisoblanadi. E’tiborlisi,Nigeriya Afrika davlatlari qatorida maydoni bo‘yicha 14-o‘rinda turadi,xolos. Aholi soni jihatidan Nigeriyadan keyingi yetakchi o‘rinlarni Efiopiya (107,5 mln. kishi), Misr (97 mln. kishi), Kongo Demokratik Respublikasi (84,3 mln. kishi), Tanzaniya (59,1 mln. kishi) va Janubiy Afrika Respublikasi (57,7 mln. kishi) kabi davlatlar egallaydi		Mavzudagi Savollarga javob yozish SVOT tahlili o’tkazish.
	25.04	57- § Janubiy Afrika Respublikasi.	JAR si Afrika qittasining chekka janubiy qismida joylashgan. JAR poytaxti PRETORIYa . MAYDONI -1219,9 ming kmkv		Mavzudagi Savollarga javob yozish SVOT tahlili o’tkazish
	1-05	Nigeriya federativ respublikasi	Maydoni-923,7 ming kmkv. Aholisi- 195, 9 mln. Poytaxti- Abuja. Boshqaruv shakli- prezdentlik respublika. 36ta shtat iborat. Aholi soni bo’yicha 7- o’rinda turadi. 6ta millioner shahar mavjud. Aholining etnik tarkibi 250dan ortiq mahalliy millat va elatlardan iborat. YIM hajmibo’yich aafrikada 1-o’rinda turadi. Lagos-butun afrikaning engyirik shahri hisoblanadi.		52-mavzuni o’qingJadvalni to’ldiring.
	02.05	Misr arab respublikasi	Maydoni-1001,4 ming km kv. Aholisi-97 mln. Poytaxti-qohira. Boshqaruv shakli-prezident respublika. Afrika davlarlari orasida aholisi bo’yicha 3 o’rinda turadi. Aholining 99% I arablardan iborat. Asosiy ekinlari-paxta sholi makkajo’xori meva va poliz ekinlari.katta skinks misr ehromlaridan biri hisoblanadi.		152- sahifadagi savollarag javob yozish.
	08.05	Avstraliya ittifoqi.	Avstraliyaning relyefi, asosan, tekislik va kuchli parchalangan platolardan iborat. Faqat sharqda o‘rtacha ba- landlikdagi Katta Suvayirg‘ich tizmasi mavjud. Unda Avstraliyaning eng baland nuqtasi Kossyushko cho‘qqisi (2 228 m) joylashgan. Avstraliya xilma-xil foydali qazilmalarga boy. Mamlakat temir, mis, nikel, uran, boksit rudalari, ko‘mir, oltin, olmos zaxiralari bilan jahon miqyosida alohida ajralib turadi. Avstraliya hududi, asosan, subekvatorial, tropik va subtropik iqlim mintaqalarida joylashgan bo‘lib, iqlimining eng muhim xususiyati uning qurg‘oqchilligidan iborat.		154- sahifadagi savollarga javob yozish yozuvsiz xaritadan vazifalarni bajarish.
	16.05	Amerikaning siyosiy xaritasi. Amerika qo’shma shtatlari.	Amerikaning zamonaviy siyosiy xaritasida 35 ta mustaqil davlat mavjud. Ular o‘z hududiy kattaligi jihatidan bir-biridan keskin farq qiladi. Qit’adagi 4 ta mamlakat dunyoning 10 ta eng yirik davlatlari qatoridan joy olgan – Kanada, AQSH, Braziliya va Argentina. Boliviya, Kolumbiya, Peru va Meksikaning maydoni 1 mln. km^2dan oshadi. Venesuela va Chili davlatlarining hududi esa 500 ming km^2dan katta. Shu bilan birga, Amerikadagi 7 ta davlatning maydoni 1 ming km^2dan kam. Ularning barchasi Karib dengizidagi orollarda joylashgan. . AQSh yer maydoni butun G'arbiy Yevropa mamlakatlaridan katta boMganligi bilan Rossiyadan keyingi o‘rinda turadi. Mamlakat 50 ta shtat va Kolumbiya Federal okrugidan iborat. Asosiy 48 ta shtati Shimoiiy Amerika materigining janubiy va markaziy qismida joylashgan.Hozirgi kunda AQSh - Federativ Respublika. Mamlakatda 1787- yili qabul qilingan Konstitutsiyaga amal qilinadi. Davlat rahbari - Prezident. Qonun chiqaruvchi organ - kongress.		160-sahifadagi savollarga javob yozish.mavzuni o’qish.
\	19.05	Kanada	Kanada shimoliy Amerikada joylashgan, jahonda iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan mamlakatlardan Bin, «yettilik» davlatlar. qatoriga kiradi. Kanada hududi Shimoliy Amerika materigining shimoliy qismi va unga yondosh orollarda joylashgan. Maydon 9971,0 ming kv. km., aholisining soni 38,5 mln. kishi (202013-y.)Kanada — parlamentar monarxiya, u Buyuk Butamyanmg dominioni, lekin 1931 yilda unga to'la mustaqillik berilgan.Kanada tabiiy resurslarga juda boy mamlakatdir. Uning hududida uran, temir rudasi, nikel, mis, qo'ig'oshin va rux, oltin va kumush, neft va tabiiy gazning yirik konlari mavjud. Uran, nikel, oltin, kumush va boshqa qator rudali va noruda qazilma boyliklarni qazib olish bo'yicha Kanada dunyo mamlakatlari ichida yetakchilik qiladi.Mamlakat yer va ayniqsa, suv hamda o‘rmon resurslariga juda Boydi		165-sahifadagi savollarga javob yozish, o’tilgan barcha mavzularni takrorlash.
	22.05	Braziliya	Braziliya — Janubiy Amerikaning eng yirik mamlakauuir. U maydonining kattaligi va aholisining soniga ko'ra jahonda 5- o'rinni egallaydi Umuman, maydoni 8547,4 ming kv. km., aholisi esa 201,0 mln. kishi ). Oavlat tuzumi— Federativ Respublika Tarkibida 23 shtat mavjud. Shuningdek, alohida yana 3 feaerauv huduti va poytaxt atrofi hududlarini birlashtiruvchi 1 federativ okrug davlatning hududiy-ma’muriy tarkibini tashkil qiladi. Huaudi mineral tabuy boyliklarga boy. Unda 50 ga yaqin mineral xomashyo resurslari, ayniqsa, qora va rangdor metallaming boy konlari topilgan. Jahondagi eng yirik va tarkibi eng boy temir ruda konlaridan hisoblanadigan Minas-Jerays va Karajas mamlakLl iqtisodiy hayotida katta ahamiyatga ega. Shuningdek, Braziliya dunyo ahamiyatiga ega b0‘lgan yirik matganes, boksif poiimetall konla iga ham ega.		Mavzuni o’qib, takrorlash.