Organik kimyodan mustaqil ta`lim uchun dasturlashtirilgan topshiriqlar yaratish texnologiyasi

 
52 
 
B e n z o l a r o m a t i k u g l e v o d o r o d l a r n i n g e n g m u x i m v a e n g
o d d i y v a k i l i . A r o m a t i k b i r i k m a l a r n i n g d a s t l a b k i v a k i l l a r i
x u s h b o ` y b o ` l g a n l i g i s a b a b l i u l a r a r o m a t i c u g l e v o d o r o d l a r d e b
a t a l a d i . K e y i n c h a l i k b u “ x u s h b o ` y l i k ” x a m m a a r o m a t i k l a r g a x o s
e m a s l i g i a n i q l a n d i . A m m o b u n o m t a r i x d a n s a q l a n i b q o l g a n .
A r o m a t i k u g l e v o d o r o d l a r g a m a n s u b b e n z o l v a t o l u o l n i
m o l e k u l y a r t u z i l i s h f o r m u l a l a r i n i y o z i n g . J a v o b i n g i z n i
t e k s h i r i n g .
Si z “gid rogenlash va degidrogenlash” tushunchala rini 
a d a s h t i r y a p s i z . G i d r o g e n l a s h b u v o d o r o d n i n g b i r i k i s h r e o k s i y a s i .
M a s a l a n e t i l e n g a v o d o r o d n i b i r i k i s h i :
N i
C H
2
= C H
2
+ H
2
= = = = C H
3
- C H
3
D e g i d r o g e n l a s h e s a s h u r e o s i y a n i t e s k a r i s i , y a n i v o d o r o d n i
c h i q i b k e t i s h i r e o s i y a s i d i r . M a s a l a n .
C
6
H
1 2
= = = C
6
H
6
+ 3 H
2
S i k l o g e k s a n d a n b e n z o l o l i s h r e o k s i y a s i d i r . J u m l a d a g i b o ` s h
j o yg a t e g i s h l i s o ` z n i q o ` y i n g . J a v o b i n g i z n i t e k s h i r i n g .
B e n z o l m o l e k u l a s i d a , t a j r i b a m a ` l u m o t l a r i n i k o ` r s a t i s h i
b o ` y i c h a a t s t i l e n m o l e k u l a s i d a g i k a b i 9 2 , 3 % u g l e r o d b o r .
D e m a k , b e n z o l n i n g e n g o d d i y f o r m u l a s i A t s e t i l e n g a o ` x s h a s h –
C H . B e n z o l b u g ` l a r i n i n g v o d o r o d g a n i s b a t a n z i c h l i g i 3 9 g a t e n g .
Bi r mol ekulasini ma ss asini …… .

---