Organik olam xilma -xilligi
Download 291.52 Kb.
|
9-SINF BIOLOGIYA zafar aka 2020-YIL YANGI
|
I-BO’LIM ORGANIK OLAM XILMA -XILLIGI 1.Bir hil predmet yoki hodisalarni boshqalariga o’xshash yoki farqini aniqlash yo’li bilan ularning mohiyatini ochib beruvchi metod qaysi? A)tarixiy B)kuzatish C)taqqoslash D)eksperimental 2.Qaysi usul biologiyada chuqur sifatiy o’zgarishlarni yuzaga kelishiga sabab bo’ladi? A)tarixiy B)kuzatish C)taqqoslash D)eksperimental 3.Tirik organizmlarning o’ziga xos asosiy xuxsusiyatlarini ko’rsating. 1)hujayra 2)moddalar almashinuvi(metabolizm) 3)oziqlanish 4)o’sish va rivojlanish 5)qo’zg’aluvchanlik 6)nerv sistemasini bo’lishi 7)harakatlanish 8)tana xaroratini doimiy saqlash 9)o’zini-o’zi idora qilish A)1,3,5,7,8 B)1,2,6,9 C)1,4,6,8,9 D)1,3,5,9 4.Tashqi muhitdan ozuqa moddalarni o’zlashtirish nima deyiladi? A)o’sish B)rivojlanish C)oziqlanish D)nafas olish 5.Tirik organizmlarni qaysi hususiyati tufayli oddiy moddalardan murakkab moddalar hosil bo’ladi, ular yana oddiy moddalarga parchalanishi mumkin, shuningdek murakkab jarayonlar ro’y beradi? A)metabolizm B)ko’payish C)o’sish D)nafas olish 6.Tirik organizmlarni qaysi hususiyatlari hujayralarni tiklanishi, o’sishi va ishlashini taminlaydi? A)nafas olish va ajratish B)metabolizm va ko’payish C)nafas olish va rivojlanish D)metabolizm va oziqlanish 7.Ozuqa moddalarni o’zlashtirish hisobiga tirik organizmlarning qaysi hususiyati amalga oshadi? A)nafas olish B)o’sish C)ko’payish D)harakat 8. Hujayra qobig’i mureindan tashkil topgan organizmni aniqlang. A) bakteriya B) fag C) zamburug’ D) ko’k-yashil suv o’tlari 9. Tashqi mikorizaning o’simlik (a) va zamburug’(b) uchun ahamiyati qanday? 1. Karbonsuv va vitaminlarni o’zlashtiradi. 2.Gumus tarkibidagi oqsilni aminokislotalargacha parchalaydi. 3.Ildizni shimish yuzasini oshiradi. A) a-2.3; b-1 B) a-3; b-1.2 C) a-2; b-1.3 D) a-1; b-2.3 10. Ektotrof mikoriza qaysi o’simliklarda uchraydi? A) ignabarglilarda B) lishayniklarda C) o’t-o’simliklarda D) butalarda 11. Ko`k – yashil suvo`tlarning ahamiyati qanday? A) atmosferadagi erigan azotni o`zlashtirib, tuproqni azotga boyitadi B) tuproq hosil bo`lishida qatnashadi C) berilganlarni barchasi D) ozuqa sifatida ishlatiladi 12. Qayin, eman va ninabargli daraxtlarda mikorizaning qanday turi uchraydi A) ektotrof B) endotrof C) mezotrof D) ekotop 13. Markaziy Osiyo cho`llarida uchraydigan ko`k – yashil suvo`tiga xos xususiyatni ko`rsating ? A) havodagi azotni o`zlashtradi B) tuproq hosil qilishda ishtrok etadi C) tuproqni yumshatadi va havodagi oltingugurtni o`zlashtiradi D) tuproqni azotga boyitadi 14. Indikator o`simlik guruhini aniqlang. A) moxlar B) paporotniklar C) lishayniklar D) ko’k – yashi suvo`tlar 15. Qaysi bakteriyalar o`simliklar ildizida yashab havodagi erkin azotni o`zlashtradi ? A) chirituvchi B) achituvchi C) avtotrof D) tugunak 16. Tugunak bakteriyalar bir gektar maydonda qacha (kg) azot to`plashi mumkin? A) 200 kg B) 600 kg C) 1000 kg D) 25 kg 17. Kislorodsiz muhitda yashovchi bakteriyani aniqlang? A) aerob B) achitqi C) anaerob D) parazit 18. Achitqi zamburug’i qanday modda bilan oziqlanadi va uning parchalanishidan nima hosil bo’ladi? A) qand/ spirt, CO2 B) oqsil/ spirt, CO2 C) spirt/ CO2 H2O D) organik moddalar/ CO2 H2O 19.Quidagi biologiyani o’rganish ilmiy tatqiqot usullariga xos hususiyatlarni juftlang? a) kuzatish, b) taqqoslash, c) tarixiy, d) eksperimental 1.hayotiy xodisalarni o’rganish asosiga aylangan, 2.organizmdagi voqea-hodisalarni boshqa usullarga nisbatan chuqurroq o’rganadi, 3.har qanday biologik xodisalarni tasvirlash va tariflash mumkin, 4.hujayra nazariyasi, bioginetik qonun, irsiy o’zgaruvchanlikning gomologik qatorlar qonuni kashf etilgan A) a-2; b-3; c-1; d-4 B) a-3; b-4; c-1; d-2 C) a-1; b-3; c-4; d-2 D) a-3; b-1; c-4; d-2 20 … usul hayotiy hodisalarni o’rganishning asosiga aylangan. A)kuzatish B)tarixiy C)tajriba D)taqqoslash. 21.DNKli (a) va RNKli (b) viruslarni aniqlang? 1.bakteriofag, 2.qutirish, 3.gripp, 4.adenovirus, 5.qizilcha, 6.ensefalit, 7.qizamiq, 8.tamaki mozaikasi A) a-2,5; b-1,3,4,7 B) a-1,6; b-2,3,7,8 C) a-1,4; b-2,3,6,8 D) a-1,3,4; b-2,6,7 22.Fizika va kimyo fanlarining ravnaqi tufayli yuzaga kelgan metod qaysi? A)Eksperimental B)taqqoslash C)kuzatish D)tarixiy 23.Tirik organizmlarning miqdor va sifat ko’rsatkichlarini tariflashda ko’p qo’llaniladigan usul qaysi? A)kuzatish B)taqqoslash C)tarixiy D)to’g’ri javob yo’q 24. Zamburug’lar asosan qanday yo’l bilan ko’payadi? A) jinssiz, jinsiy, oddiy bo’linish B) jinsiy, zoosporalar hosil qilib C) vegetativ, izogametalar orqali D) jinsiy, jinssiz, vegetativ 25.Tashqi muhit sharoitlariga javoban organizmni kimyoviy tarkibi va fiziologik jarayonlar borishini ma’lum bir meyorda ushlab turish qobiliyati nima deyiladi? A)metabolizm B)gomeostaz C)ko’payish D)qo’zg’aluvchanlik 26.Tirik organizmlarning o’z-o’zini idora qilish xususiyati nima bilan bog’liq? A)metabolizm B)gomeostaz C)ko’payish D)qo’zg’aluvchanlik 27.Barcha tirik organizmlar, ayniqsa, barcha … doimiy harakatda bo’ladi. A)o’simliklar B)zamburug’lar C)hayvonlar D)mikroorganizmlar 28.Qaysi organizmlarni harakati deyarli bilinmaydi? A)O’simliklar B)hayvonlar C)mikroorganizmlar D)hayvon va zamburug’lar 29.Organizmlarning qaysi hususiyati tiriklikning eng muhim tomoni hisoblanadi? A)o’sish B)ko’payish C)rivojlanish D)qo’zg’aluvchanlik 30.Tirik organizmlarning qaysi xususiyati tufayli sayyoramizda hayot davom etmoqda? A)o’z-o’zini idora etish B)metabolizm C)ko’payish D) qo’zg’aluvchanlik 31. Organizmlarning o’ziga hos o’xshashlarini qayta tiklash xossasi. A)nafas olish B)metabolizm C)rivojlanish D)ko’payish 32.O’zini-o’zi tiklash (ko’payish) nima bilan bog’liq? A)gomeostaz B)o’sish C)rivojlanish D)irsiyat 33. Mikoriza nima? A) zamburug’ bilan suvo’tning simbiozi B) zamburug’ bilan lishayniklarni simbiozi C) bakteriya bilan ildizni simbiozi D) zamburug’ mitselliysi bilan o’simlik ildizining simbiozi 34. Qo’ziqorinni …. yillik vegetativ tanasi….. faslida oziq modda to’playdi va …. boshlab meva tana hosi bo’ladi. A) bir/ yoz/ kuz/ B) ikki/ yoz/ kuz/ C) bir/ kuz /yoz/ D) ko’p/ yoz/ kuz/ 35. Zang zamburug’ining oraliq va asosiy xo’jayinini aniqlang. A) salomalaykum, bug’doy B) zirk, bug’doy C) safsan, bug’doy D) oq narsis, bug’doy 36. Qaysi zamburug’ning haqiqiy mitselliysi bo’lmaydi, Hujayrasi oval shaklda bir yadroli. A) vertetsillum zamburug’ B) qorakuya zamburug’ C) achitqi zamburug’ D) zang zamburug’ 37.Ibn Sino qaysi metodda faoliyat olib borgan? A)Eksperimental B)taqqoslash C)kuzatish D)tarixiy 38.Tirik organizmlar hilma – hil bo’lishiga qaramay, ularni o’xshashligini ko’rsatadigan belgi nima? A)hujayradan tuzilganligi B)oziqlanish usuli C)fotosintez qilishi D)plastidaning bo’lishi 39.Quyidagilardan qaysi biri biologiyaning ilmiy tadqiqot metodi emas? A)kuzatish B)tarixiy C)taqqoslash D)dala 40.Eng dastlabki metod bu … A)tarixiy B)taqqoslash C)dala D)kuzatish 41.Qaysi metod orqali har qanday biologik hodisani tasvirlash, tariflash mumkin? A)eksperimental B)tarixiy C)kuzatish D)taqqoslash 42. … metodining qo’llanishi Darvinning nomi bilan bog’liq. A)kuzatish B)taqqoslash C)tajriba D)tarixiy 43. Qaysi lishaynikni iste’mol qilish mumkin ? A) kladoniya B) manna C) everniya prunastri D) soqolli usneya 44. Tillarang sariq qoplam hosil qiladigan lishaynikni aniqlang? A) ossillatoriya B) xantoriya C) manna D) kladoniya 45. Lishayniklar tarkibidagi disaxaridlarni belgilang ? 1 maltoza ; 2 saxaroza; 3 laktoza A) 1 B) 2 C) 3 D) 1.3 46. Quyida berilgan lishayniklarni yopishqoq-1; bargsimon-2; butasimon-3 turlarga ajrating. a. kladoniya b. batsidiya c. parmeliya A) 1 – b 2 – c 3 – a B) 1 – a 2 – b 3 – c C) 1 – c 2 – b 3 – a D) 1 – c 2 – a 3 – b 47. Ko’k-yashil suvo’tlarni hujayra po’sti qanday nomlanadi? A) murein B) pektin C) mezasoma D) klechatka 48. Koloniya hosil qilib yashovchi ko’k-yashil suvo’tini aniqlang. A) xrokokk B) ossilotoriya C) nostok D) xara 49. Quyida berilgan suvo’tlarni ko’k-yashil (a), yashil (b) suvo’tlarga ajrating. 1. xrokokk 2. ulotriks 3.ossilatoriya 4. spirogira 5. nostok A) a-1.5: b-2.3.4 B) a-1.3: b-2.4.5 C) a-1.2: b-3.4 D) a-1.3.5: b-2.4 50. Fikotsian va xlorofill pigmenti ko’proq bo’lgan suvo’tlarni belgilang. 1. xrokok 2.xlorella 3.ossilotoriya 4.nostok 5.laminariya A) 1.2.3 B) 1.3.4 C) 2.4.5 D) 2.3.5 51. Viruslar tiriklikka xos xususiyatlarni qachon namoyon qila oladi ? A) tirik organizmlar hujayrasida B) harorat ko`tarilganda C) oziq yetarli bo`lganda D) sovuq tushganda 52. Barcha organizmlarning tuzilish, funksional va rivojlanishi birligini aniqlang? A) hujayra B) molekula C) irsiyat D) o`zgaruvchanlik 53. Tiriklikning bir butunligi hayot darajalarini qaysi birida ta’minlanadi ? A) molekula B) hujayra C) biogeotsenoz D) populyatsiya 54. Hayotning qaysi darajasida irsiy axborot berilishi boshlanadi ? A) molekula B) hujayra C) populyatsiya D) individ 55. Organik dunyoning evolutsiyon ta’limoti qaysi metod yordamida yaratilgan ? A) taqqoslash B) kuzatish C) tarixiy D) eksperimental 56. Hayotning hujayrasiz shaklini nimalar tashkil etadi? A) bir hujayrali yashil suv o`tlar B) ko`k yashil suv o`tlar C) bakteriyalar D) viruslar 57. Oddiy viruslar qanday molekulalardan tashkil topgan? A) nuklein kislotalar, oqsillar B) oqsil, fosfat kislota C) uglevod, lipidlar D) aminokislotalar, uglevod 58. Viruslarni o`ziga xos xususiyatni aniqlang ? 1.tiriklik xususiyatini hujayraga kirganda namoyon qiladi 2. hujayraviy shaklga ega 3. hujayraviy shaklga ega emas 4. hujayra tashqarisida ko`payadi 5. hujayra tashqarisida ko`paya olmaydi 6. bir xil nuklein kislotaga ega 7. DNK, RNK ga ega 8. tashqi tomondan qattiq qobiq bilan o`raglan A) 1.2.4.8 B) 1.3.5.6 C) 2.4.6.7 D) 3.4.5.7 59. Genomi RNK dan iborat organizmni toping ? A) tamaki mozaikasi B) vertitsillum zamburug`i C) pichan bakteriyasi D) achitqi bakteriyasi 60.Bakteriyalarni geterotrof oziqlanishiga asosiy sabab nimada? A)quyosh nurini yetishmasligi B)plastdalarni bo’lmasligi C)mitoxondriyaning bo’lmasligi D)kislorodsiz muhitda yashaganligi uchun 61.O’pka sili kasalligini qo’zg’atuvchi bakteriya shakli jihatdan qanday guruhga kiradi? A)basillalar B)vibrionlar C)spirillalar D)kokklar 62.Bakteriyalar orqali yuqadigan kasalliklarga … kiradi? A)vabo, o’lat, kuydirgi B)gommoz, qorakuya, gripp C)vabo, o’lat, gerpes D)gommoz, kuydirgi, o’lat 63.Emlash orqali oldi olingan kasalliklar? A)ichburug’, ko’kyo’tal, qoqshol B)sil, vabo, o’lat C)ichburug’, qoqshol, o’lat D)sil, ko’kyo’tal, gripp 64.Bakteriyalarni foydali tomonlari berilgan qatorni aniqlang? A)kasallik keltirib chiqaradi B)kasalliklarni tarqatishga yordam beradi C)ozuqa mahsulotlarini tez buzilishiga sababchi bo’ladi D)organik moddalarning parchalanishi, chirishi, achishini amalga oshiradi 65.Bakteriyalarni a-foydali, b-zararli tomonlarini ajrating? 1)ozuqa moddalarni tez buzilishi 2)organik moddalarni parchalanishi 3)kasallik keltirib chiqaradi 4)organik moddalarni chirishi 5) kasalliklarni tarqatadi 6)azotni aylanishini amalga oshiradi 7)sut mahsulotlari olish 8) bodring, karamlarni konservalash 9)silos bostirish 10)spirt, sirkalar olish 11)tolalarni ajratish A)a-2,3,6,9,11; b-1,3,4,10 B)a-1,3,4,7; b-2,5,8,9,10 C)a-2,4,6,7,8,9,10,11; b-1,2,3,5 D)a-2,4,6,7,8,9,10,11; b-1,3,5 66. Ko’p hujayralilarning xordalilar tipidan boshqa barcha tiplarining vakillari … hisoblanadi? A)sodda hayvonlar B)umurtqali hayvonlar C)umurtqasiz hayvonlar D)kloakalilar 67.Gormogoniylar orqali ko’payish odatda qanday vakillarida uchraydi? A)ipsimon B)kaloniya C)bir hujayrali D)ko’p hujayrali 68.Fikotsian bu … pigment. A)ko’k B)sariq C)yashil D)qizil 69.Ko’k-yashil suvo’tlarni bakteriyalarga o’xshash belgisi? A)hujayra po’stini pektindan tuzilganligi B)ko’payish usuli va oziqlanishi C)pigmentlarini bo’lishi D)yadro va boshqa organoidlarini yo’qligi yani rivojlanmaganligi 70.Nima uchun ko’k yashil suvo’tlar chuchuk va sho’r suvlarda, tuproq va uning yuzasida, qoya, hatto qaynar buloqlarda ham uchraydi? A)tashqi muhit sharoitlariga ancha moslanuvchan bo’lganligi tufayli B)turli yo’llar bilan oziqlanishi tufayli C)bunday muhitda tayyor ozuqa moddalar bo’lganligi tufayli D)to’g’ri javob yo’q 71.Yaponiya vaXitoyda ko’k-yashil suvo’tning qaysi turi ozuqa sifatida ishlatiladi? A)osilatoriya B)ulva C)nostok D)xrokokk 72.Shilimshiq pardasi bo’lgan va bo’lmagan ko’k yashil suvo’tlar? A)xrokokk va osillatoriya B)osillatoriya va xrokokk C)nostok va osillatoriya D)nostok va xrokokk 73.Osillatoriyani sitoplazmasi qanday qismlarga ajraladi? A)2ga: rangli-sentroplazma, rangsiz-xromoplazma B)2ga: rangli-xromoplazma, rangsiz- sentroplazma C)3ga: rangli-xromotoplazma, rangsiz- sentroplazma, o’rta- mezoplazma D)2ga: rangsiz- sentroplazma, rangli- xromotoplazma 74.Qaysi ko’k yashil suvo’ti tabiatda sholipoyalar, ko’lmak suvlar, hovuz va ko’llarda uchraydi? A)ossilatoriya B)elodiya C)nostok D)xrokokk 75.Nostok kaloniyasidagi sharsimon hujayralar qanday ko’rinishlarda joylashgan? A)ipsimon, marjonsimon, buralgan B)xalqasimon, zanjirsimon C)ipsimon, xalqasimon D)zanjirsimon, buralgan, xalqasimon 76.Ko’pincha tog’li tumanlarda buloq, soy va ariqlarda keng tarqalgan suvo’t? A)osilatoriya B)elodiya C)nostok D)xrokokk 77.Quyidagilardan ko’k-yashil suvo’tni ajrating? 1)nostok 2)lamnariya 3)xrokokk 4)osillatoriya 5)kladoniya 6)xara 7)spirogira 8)ulotriks A)1,3,4 B)2,5,6,7,8 C)1,3,4,8 D)2,4,7,8 78.Yashil pigment qanday ataladi? A)fikosion B)ksantofil C)xlorofill D)bunday pigment yo’q 79.Quyidagilardan qaysi biri to’g’ri? A)nostok- bir hujayrali ko’k yashil suvo’t B)ulotriks- ko’p hujayrali ko’k yashil suvo’t C)xrokokk- kaloniya bo’lib yashovchi suvo’t D)osillatoriya- ipsimon ko’k yashil suvo’t 80.Osillatoriya ipi tanasi bo’ylab … iborat? A)bir hilda tuzilgan hujayralardan B)har-hilda tuzilgan hujayralardan C)bir hil enli va bo’yli hujayralardan D)har hil enli va bo’yli hujayralardan 81.Quyidaglardan qaysi biri ko’k yashil suvo’tlariga xos emas? A)fikosion va xlorofill kabi pigmentlar bo’ladi B)yadro va boshqa organoidlari ajralmagan C)hujayra po’sti pektindan iborat D)jinsiy yo’l bilan ko’payadi 82.Ko’k yashil suvo’tlarini ko’p hujayrali vakillarini qanday shakllari mavjud? A)to’g’ri, bukilgan, spiralsimon B)silindrsimon, bukilgan, buralgan C)marjonsimon, ipsimon, bukilgan D)to’g’ri, marjonsimon, belbog’simon 83.Nostok kaloniyasi kattaligi qancha keladi? A)no’xatdek B)mushdek C)olmadek D)yong’oq yoki olxo’ridek 84.Hayvonlar qanday usulda oziqlanadi? A)fototrof B)avtotrof C)geterotrof D)xemotrof 85.Hayvonlarni o’simliklarga o’xshash xususiyatlari qaysilar? 1)hujayraga ega 2)moddalar almashinuvi 3)oziqlanishi 4)irsiyat va o’zgaruvchanlik 5)qo’zg’alvchanlik 6)hujayra qobig’i A)1,3,5,6 B)1,2,3,5 C)1,2,5,6 D)barchasi 86.Hayvonlarni o’simliklardan farq qiluvchi belgilarini ajrating. 1)oziqlanish 2)qo’zg’aluvchanlik 3)hujayra qobig’i 4)moddalar almashinuvi 5)vakuol va plastidalarning yo’qligi 6)irsiyat va o’zgaruvchanlik A)1,3,6 B)2,4,6 C)1,3,5 D)2,4,5 87.Taksis nima? A)noqulay sharoitda himoyalanish B)soda hayvonlardagi organoid C)sodda hayvonlarning tinim holatiga o’tishi D)tashqi tasirlarga harakatlanish orqali javob reaksiyasi 88. Prokariot va eukaroit hujayralariga xos belgini mos ravishda ko`rsating ? 1. prokariot 2. eukariot a.shakllangan yadroga ega; b.shakllangan yadrosi yo’q; v. irsiy materiallari bor; g. irsiy materiallari yo’q; d.organoidlar yaxshi rivojlangan; e.organoidlari yaxshi rivojlanmagan A) 1-b,g,e / 2-a,v,d B) 1-b,v,e / 2-a,g,e C) 1-b,v,d / 2-b,v,e D) 1-b,v,e / 2-a,v,d 89. Virus hujayradan chiqishining qaysi usulida xo’jayin hujayralari saqlanib qolishi mumkin? A) portlash B) kurtaklanish C) membrana teshiklaridan chiqishi D) membranani botib kirishi 90. Quyidagi qaysi organizmlarda DNK sitoplazmada joylashgan bo’lib, membrana bilan o’ralmagan. A) viruslar B) eukariot C) prokariot D) zamburug’ 91. Moddalar va energiyaning davriy aylanishi (I), dastlabki evolyutsion yangilanish (II), energiyani to’plash va taqsimlash (III) tiriklikni qaysi darajalariga xos? a. hujayra b. populyatsiya c. biogeotsenoz d. molekula e.biosfera A) I-a / II-b / III-d B) I-e / II-b / III-c C) I-b / II-a / III-c D) I-e / II-d / III-a 92. Geteretrof organizmlarni aniqlang. 1. bakteriyalar 2. suvo`tlar 3. zamburug`lar 4. hayvonlar 5. bir yillik o`tlar 6. ko`p yillik o`tlar A) 2.3.6 B) 1.2.6 C) 4.5.6 D) 1.3.4 93. Qaysi organizmlar tuproq gumusi tarkibidagi oqsilni aminokislotalarga parchalaydi ? A) azot bakteriyalar B) tuproq bakteriyalari C) zamburug`lar D) lishayniklar 94.Tamaki mozaikasi (1), bakteriofag (2) va hayvonlarda oqsil kasalligini qo’zg’atuvchi viruslar (3) ni kashf etgan olimlarni aniqlang. b. F.Leffler a. D.Ivanovskiy c. F.de Erell; d. Mak Klintok A) 1-a; 2-b,c,d B) 1-a,2-c,3-b C) 1-c,2-b,3-a D) 1-a,2-b,3-c 95. Qaysi organizmlar tuproqni yemirilishdan saqlaydi? A) bakteriyalar B) zamburug’lar C) o’simliklar D) lishayniklar 96. Qaysi belgilariga ko’ra zamburug’lar yuksak va tubanlarga ajraladi? A) mitseliyning tuzilishi va ko’payish usuli B) mitseliyning tuzilishi va yadrolar soni C) ko’payish usuli va sporalar tuzilishi D) ko’payish usuli va yadrolarining soni 97. Ko’k-yashil suv o’tlar fotosintez mahsuli sifatida qaysi organik moddani to’playdi? A) uglevodlar B) oqsillar C) yog’lar D) nuklein kislotalar 98. Zamburug’lar tarkibida qaysi mikroelementlar bo’ladi? 1. Fe 2. Cu 3. Ca 4. Br 5. Zn 6.Zr A) 1.3.5 B) 2.4.6 C) 1.4.6 D) 2.3.5 99. Qaysi organizmlar guruhi substratdan radioaktiv moddalarni ham to'play oladi? A) bakteriya B) zamburug' C) o'simlik D) lishaynik 100. Ko'k-yashil suvo'tlar(I) va dengiz suvo'tlari(II) da qanday pigmentlar bo'ladi. 1. xlorofill 2.karotin 3.fikotsian 4. ksantofill A) I-1.2 II-3.4 B) I-1.2.3 II1.2.4 C) I-1.3 II-2.4 D) I-2.4II-1.3 101. Zamburug'(I) bakteriya(II), ko'k yashil suvo'ti(III) va o'simlik(IV) hujayrasining qobig'i nimadan iborat? 1.kletchatka 2.pektin 3.murein 4.xitin A) 1.3.2.4. B) 1.2.3.4 C) 3.4.2.1 D) 4.3.2.1 102. Osillatoriyaning sitoplazmasi qanday qismlardan iborat? A) rangsiz sentroplazma va atrofida rangli xromotoplazma B) rangli xromotoplazma va atrofida rangsiz sentroplazma C) rangsiz xromotoplazma va atrofida rangli sentroplazma D) rangli sentroplazma va atrofida rangsiz xromotoplazma 103. Daraxtlar po’stlog’ida yashil-sarg’ish qoplam hosil qiluvchi lishayniklarni ko’rsating? 1. batsidiya 2. kladoniya 3. everniya prunastri 4. usneya barbata. A) 1 B) 1,2,3,4 C) 2,4 D) 3,4 104. Tiriklikning qaysi tuzilish darajasida biologik moddalar bir butun tizim sifatida birlashadi? A) molekula B) hujayra C) organizm D) biogeosenoz 105. Viruslar hujayra ichida qanday tarqaladi? A) ular tarqalmay faqat yadroga boradi B) plazmatik vakuolalar vositasida C) sitoplazmada erkin harakatlanadi D) endoplazmatik to’r kanallarida 106. Tiriklikning molekula darajasida tiriklikka xos qaysi jarayonlar ketadi? A) tuzilmalarning avlodlardagi barqarorligi B) biologik moddalarning aylanishi C) energiya to’plash D) evolyutsion o’zgarishlar 107. Bakteriofag molekulasining qaysi qismida maxsus ipchalar bo'ladi? A) DNKli boshchasida B) g'ilofida C) dumida D) iplari bo'lmaydi 108. Viruslar genomining tarkibiga ko'ra qanday guruhlarga bo'linadi? A) patogen ,nopatogen B) DNK yoki RNK tutuvchilar C) ektoparazit, endoparazit D) oddiy, murakkab 109. Ko’p hujayrali hayvonlarning bitta hujayrasi bir hujayralilarning hujayrasidan nimasi bilan farq qiladi? A)kimyoviy tuzilishi B)taraqqiyot davri C)mustaqil yashay olishi bilan D)mustaqil yashay olmasligi bilan 110. Suvda yashab, uni tozalovchi organizmlar qanday nomlanadi ? A) plankton B) tallom C) bentos D) biofiltr 111. Sodda hayvonlardagi soxta oyoqlar, xivchinlar, kiprikchalar nima hisoblanadi? A)harakatlanish organoidlari B)oziqlanish organoidlari C)oziq moddalar yig’uvchi organoidlar D)to’g’ri javob yo’q 112. Qaysi organizmlarda tanasi to’qima va organlarga ajralmagan a. meduza b. aktiniya c. xlorella d. ulotriks e. plaun f. yo`sin A) a, b, c, d, e, f B) c, d, e, f C) a, b, e, f D) a, b, c, d 113. Ko’p hujayrali zamburug’larni belgilang? 1.achitqi 2.oq pupanak 3.penitsill A) 1,2 B) 3 C) 1 D) 2,3 114. Bir hujayrali zamburug`(lar)ni belgilang. 1.achitqi 2. oq po`panak 3. penitsill A) 1,3 B) 3 C) 1, 2 D) 2,3 115. Qaysi organoidlar bakteriya hujayrasida bo`lmaydi? a) ribosoma b) plastida c) mitoxondriya d) hujayra markazi e) gazli vakuolalar A) b, c, d B) a, c, d C) a, e D) a, b, d 116. Hujayra po`sti pektin (a) va murein (b) dan iborat organizmlarni juftlab ko`rsating. 1. xrokokk 2. tugunak bakteriyasi 3. qoqshol bakteriyasi 4.osillatoriya 5. nostok 6. kuydirgi bakteriyasi A) a-1, 4, 5; b-2, 3, 6 B) a-2, 4, 5; b-1, 3, 6 C) a-1, 3, 4; b-2, 5, 6 D) a-1, 2, 3; b-4, 5, 6 117. Hayotiy jarayonlar sodda hayvonlarda … yordamida boradi. A)organlar B)organoidlar C)hujayralar D)to’qimalar 118. Achitqi (a) va po’panak (b) zamburug’iga xos bo’lmagan xususiyatni aniqlang. 1. bir hujayrali 2. ko’p hujayrali 3. mitselliysi bor 4. mitselliyga ega emas 5. kurtaklanib ko’payadi 6. saprofit oziqlanadi 7. yorug’likka talabchan 8. yorug’likka talabchan emas 9. bir yadroli 10. ko’p yadroli A) a-1.4.5.6.8.9 b-1.4.5.6.8.10 B) a-2.3.7.10 b-2.4.5.7.9 C) a-1.4.5.6.8.9 b-2.3.8.10 D) 2.3.7.10 b-1.4.5.6.8.9 119. Zamburug’larga (1) va lishayniklarga (2) xos xususiyatni aniqlang. 1. vegetativ tanasi tallom 2. sporasi bilan ko’payadi 3. vegetativ ko’payadi 4.avtotrof oziqlanadi 5.tanasini rangi va shakli xar-xil 6.saprofit oziqlanadi 7.parazit oziqlanadi 8. xitin modda bor 9. kurtaklanib ko’payadi A) I-2.3.6.7.9: II-1.2.3.4.5.8.9 B) I-2.3.8.9: II-1.2.3.4.5.8 C) I-2.3.6.7.8.9: II-1.2.3.4.5.8 D) I-1.2.3.6.8.7.9: II-1.2.3.4.5.8 120. Bir (1), ko’p (2) hujayrali yashil suvo’tlar va bir (3), ko’p (4) hujayrali ko’k-yashil suvo’tlarni aniqlang. 1. nostok 2.xlorella 3.xrokok 4.xara 5.spirogira 6.xlomidomonada 7.xara 8.ossilatoriya 9.laminariya A) 1-2.4.6 ; 2-5.7.9 ; 3-3 ; 4-1.8 B) 1-2.6; 2-4.5.7.9 ; 3-1.3 ; 4-8 C) 1-1.2.6 ; 2-4.5.7.9; 3-3.6.2; 4-8 D) 1-2.6; 2-4.5.7.9; 3-3; 4-1.8 121. Ko’p hujayralilar … bilan tavsiflanadi. A)murakkab individual rivojlanish B)sodda individual rivojlanish C)tez rivojlanishi D)asta-sekin rivojlanishi 122. Qaysi lishaynik substratdan ko’tarib turadi? A) parmeliya B) batsidiya C) kladoniya D) bargsimon lishaynik 123.Hayotning hujayraviy shakllari qanday guruhlarga bo’linadi A)2ga: prokariot va eukariot. B)3ga: prokariot, eukariot, viruslar C)2ga: bakteriyalar va eukariotlar. D)3ga: bakteriya, prokariot, eukariot, 124. Prokariotlar haqiqiy-yadroga ega bo’lmasdan irsiy belgilar ………. da joylashgan? A)Plastidada. B)Nukleotit. C)Nukleozidlar. D)Nukleoid. 125. Prokariotlarni DNKsi qanday shaklda? A)Tayoqsimon. B)Xalqasimon. C)Sharsimon. D)Spiral. 126.Qaysi organoidlar prokariotlarda uchramaydi? A)plastida va mitoxondriya B)hujayra markazi va mitotik ip C)yadro, hazm vakuoli D)barcha javob to’g’ri II-BO’LIM HUJAYRA HAQIDAGI TA’LIMOT 1. Yadro va sitoplazmaning kimyoviy tarkibidagi farqni nima saqlab turadi ? A) organik moddalar B) hujayra qobig`i C) DNK va RNK D) yadro qobig’i 2.Hujayra kiritmalarining organoidlaridan farqini aniqlang? A) hujayraning hayot faoliyati jarayonida gox paydo bo’lib, gox yo’qolib turadigan, sitoplazmaning doimiy bo`lgan qismi B) hujayraning hayot foaliyati jarayonida paydo bo’lib turadigan, lizasomaning doimiy bo’lgan qismi C) hujayraning hayot faoliyati jarayonida gox paydo bo’lib, gox yo’q bo’lib turadigan, sitoplazmaning(yadroning) doimiy bo’lmagan qismi D) hujayraning hayot faoliyati jarayonida gox paydo gox yoq bo’lib turadigan, ribasomaning doimiy bo’lmagan qismi 3. ATF qayerda sintezlanadi ? A) ribasoma va mitaxondriyada B) lizasoma va ribasoma C) mitaxondriya va lizasoma D) mitaxondriya,xloroplast 4. Quidagi atamalarni mazmuni yoki hususiyatlari bilan juftlang? 1.euxromatin, 2.geteroxromatin, 3.kariotip, 4.metosentrik, 5.akrosentrik, 6.submetosentrik,7.sentromera,8.glikokaliks a)somatik hujayradagi xromasomalarning miqdor va sifat belgilari yig’indisi, b) teng yelkali xromosoma, c) xromosomaning spirallashgan to’q bo’yaladigan qismi, d) birlamchi belbog’, e) noteng yelkali, f) xromosomaning spirallashmagan yaxshi bo’yalmaydigan qismi, g) tayoqchasimon xromosoma, h) hayvon hujayra qobig’ining tarkibi A)1-f; 2-c; 3-a; 4-e; 5-b; 6-g; 7-d; 8-h B) 1-f; 2-c; 3-a; 4-g; 5-b; 6-e; 7-h; 8-d C) 1-c; 2-f; 3-a; 4-b; 5-g; 6-e; 7-d; 8-h D) 1-f; 2-c; 3-a; 4-b; 5-g; 6-e; 7-d; 8-h 5. Hujayraning qaysi qismi uning shaklini aniqlaydi? A) membrana B) sitoskelet C) sitoplazma D) yadro 6. Gomologik xromosomalar deb nimaga aytiladi? A) har bir juftga kiruvchi xromasomalarni shakli har-xil bo’lishiga B) xromasomalarning bir-biridan farq qilishiga C) har bir juftga kiruvchi xromasomalarning o’z o’lchami va shakli bo’yicha bir-biriga o’xshash bo’lishi D) diploid holatda bo’lib, o’lchami, shakli jihatdan bir-biridan farq qiladigan xromasomalarga 7. Ribasoma tarkibida RNK va oqil miqdori qanday nisbatda bo`ladi ? A) 30 % RNK ,70 % oqsil B) 25 % RNK ,75 % oqsil C) 20 % oqsil ,80 % RNK D) taxminan teng miqdorda RNK va oqsil bo’ladi 8.Xromasomalarning qaysi qismi faol faoliyatdagi genlardan tashkil topgan ? A) yaxshi bo’yalmaydigan B) to`q bo`yaladigan C) yadrocha hosil qiladigan D) RNK sintezlovchi 9. Qaysi holat o'simlik hujayrasining mexanik ta'sirlarga chidamliligini ta'minlaydi? A) hujayraning turgor holatda bo'lishi B) hujayraning plazmolizi C) hujayraning deplazmolizi D) hujayra membranasida yog'ning bo'lishi 10. Shimpanze xromasomalarining gaploid va diploid to’plamdagi sonlarini aniqlang. A) 23-46 ta B) 24-48 ta C) 21-42 ta D) 25-50 ta 11. Hujayraning qaysi organoidi ba’zan to’g’ridan to’g’ri endoplazmatik to’rdan hosil bo’ladi? A) ribasoma B) golji majmuasi C) lizosoma D) mitaxondriya 12.Invaginatsiya nazaryasiga ko`ra mitaxondriyalar qanday hosil bo`ladi ? A) hujayralarning simbioz holda hayot kechirishi natijasida B) yadro qobigining tashqi membranasi hisobiga C) hujayra qobig`ining sitoplazmaga botib kirishi natijasida D) yadro va xloroplastlarning bo`linish hisobiga 13. Yadro qanday asosiy funksiyani bajaradi ? 1 irsiy axborotni saqlaydi 2 uglevodlarni sintezlash 3 zapas oziq modda to`plash 4 irsiy axborotni ko`paytirish 5 moddalar almashinuvini boshqarish 6 hujayraga shakl berish A) 1.5.6 B) 2.3.4 C) 1.4.5 D) 2.4.6 14. Xromasomalarning yoyilishi nima deb ataladi? A) despirallashish B) perespirallashish C) postspirallashish D) xromatin 15. Qaysi plastidalar monosaxarid va disaxaridlardan kraxmal sintez qiladi? A) eykoplastlar B) xloroplastlar C) xromoplastlar D) barchasi 16. Hujayrada plazmoliz jarayoni amalga oshishi uchun qancha vaqt zarur? A) 3-4 min B)4-5 min C)5-6min D) 5-7min 17. O’simlik vakuolalari qanday hosil bo’ladi? A) endoplazmatik to’rning g’ovak membranalaridan B) golji majmuasidan C) sitoplazmadan D) yadroning g’ovak membranalaridan 18.Quyidagi qaysi gipotezalar eukaroit hujayraning bitta hujayradan kelib chiqqanligini isbotlaydi? 1. simbioz 2. ko’p genomli 3. panspermiya 4. invaginatsiya A) 1.2 B) 2.3 C) 2.4 D) 1.3.4 19.Simbioz gipotezasiga ko'ra Golji majmuasi qanday paydo bo'lgan? A) hujayraga anaerob bakteriya kirishidan B) hujayraga aerob bakteriya kirishidan C) hujayraga ko'k yashil suvo'ti kirishidan D) yadro membranasidan 20.Quyidagi olimlarni ular qilgan ishlari bilan juftlang? 1.Malpigi va Gryu, 2. A. Levinguk, 3. Robert Guk a) daraxt po’stlog’ini mayda bo’shliqlar vakatakchalardan iborat ekanligini aniqlagan, b) o’simlik hujayrasini tuzilishini aniqlagan, c) eritrosidlarni o’rgangan, d) po’stloqdagi mayda bo’shliqlarni sellula deb atagan, e) bir hujayrali hayvonlar va bakteriyalarni aniqlagan A) 1-a,c; 2-b,d; 3-e B) 1-b; 2-c,e; 3-a,d C) 1-a,d; 2-c,e; 3-b D) 1-b; 2-c,d; 3-a,e 21. O’simlik hujayrasining boshqa organizm hujayralaridan tuzilishiga ko’ra asosiy farqini toping. A) yadro,plastidalar,mitaxondriyalar B) plastidalar,sitoplazma,ribasoma C) mitaxondriya,ribasoma,vakuola D) sellyuloza,vakuola,plastida 22.O’simlik hujayralarining qobig’i qanday moddalardan tashkil topgan? A) oksidlar B) oligosaxaridlardan C) uglevodlardan D) polisaxaridlardan 23.Hujayraning osmotik hususiyatlari qaysi organoidlarga bog’liq? A) lizosoma B) vakuola C) sitoplazma D) ribasoma 24. Plazmatik membrananing yana bir vazifasi ko’p hujayrali organizmlarda hujayralar o’rtasidagi aloqani taminlashdir. Bu qanday amalga oshadi? A)Hujayra qobig’idagi maxsus teshikcha orqali B)o’simta va burmalar hosil qilish, hujayralararo bo’shliqni to’ldirib turadigan zich biriktiruvchi moddalar ishlab chiqarish bilan C)qo’shni hujayralar endoplazmatik to’rlari bir biri bilan tutashuvi hisobiga, hujayralararo bo’shliqni to’ldirib turadigan zich biriktiruvchi moddalar ishlab chiqarish bilan D) o’simta va burmalar hosil qilish ,Hujayra qobig’idagi maxsus teshikcha orqali 25. Hujayra membranasi qanday vazifalarni bajaradi? 1 moddalar almashinuvi 2 oqsil sintezi 3 himoya, 4 retseptor 5 to’siq, 6.tanlab o’tkazish A) 2.4.5 B) 1.2.3 C) 1,2.3.4 D) 1.4.5,6 26. Endoplazmatik to’rga xos hususiyatlarni aniqlang? A) silliq endoplazmatik to’r oqsil va uglevod sintezida, donador endoplazmatik to’r yog’ sintezida qatnashadi B) silliq endoplazmatik to’r muskul hujayralarining qisqarishida ishtirok etadi, jigar hujayrasida yog’ sintezida qatnashadi C) bir qavat membranali vakuola va kanalchalar tizimidan iborat, silliq endoplazmatik to’r muskul hujayralarining qisqarishida ishtirok etadi D) silliq endoplazmatik to’r oqsil sintezida, donador endoplazmatik to’r yog’ va uglevod sintezida qatnashadi 27. Hujayra qaysi qismining bo`shlig`i sitoplazma umumiy hajmining 30% – 50% ini tashkil etadi ? A) endoplazmatik to`r B) ribasoma C) mitaxondriya D) golji apparati 28.K.Berning qilgan ishlarini aniqlang? A) hujayra biologiyasini o’rgangan B) sutemizuvchilarning tuxum hujayrasini kashf qilgan,hujayra nazariyasini yaratgan C) hujayra nazariyasini yaratgan, hujayra biologiyasini o’rgangan D) ko’p hujayralilarni zigotadan rivojlanishini isbotlagan, sutemizuvchilarning tuxum hujayrasini kashf qilgan 29.Fagasitoz(a) va pinositoz(b) ga xos hususiyatlarni aniqlang? 1.oqsil,polisaxarid va qattiq zarrachalarning hujayraga o’tishi, 2.moddalarning eritma xolida mayda tomchi xolida hujayraga kirishi, 3.endositozga misol bo’ladi, 4.ekzositozga misol bo’ladi,5.bakteriya zamburug’,o’simlik, va hayvon hujayralarida amalga oshadi, 6.o’simlik ,bakteriya, suvo’tlarda amalga oshmaydi, 7.amyobba shu yo’l bilan oziqlanadi A) a-1,3,5; b-2,4,7 B) a-1,2,6; b-3,4,5 C) a-1,3,6,7; b-2,3,5 D) a-1,3,5,7; b-2,4,6 30. Qaysi hujayralar tarkibida silliq endoplazmatik to`r yaxshi rivojlangan ? 1 epiteliy 2 yog’ bezi 3 jigar 4 o`simlikning urug` hujayralari 5 ildiz hujayralari 6 eritrotsitlar 7 nerv hujayralari A) 1.3.6 B) 2.3.4 C) 2.5.6 D) 3.6.7 31.Quidagi hujayra organoidlariga hos hususiyatlarni aniqlang? a)Ribasoma, b) golji majmuasi, c) mitoxondrya, d)lizasoma, e) hujayra markazi 1.shakllari yassi,yumaloq,silindrsimon ipsimon, 2.uning faoliyati tufayli plazmatik membrana yangilanib turadi va o’sib boradi, 3.oqsil sintezida qatnashadi, 4.membranasiz, 5.yassilashgan bo’shliqlar yirik vakuola va mayda pufakchalardan iborat, 6.kattaligi 15-35 nm, 7.avtonom organoid bo’lib uning membranalararo bo’shlig’ida DNK,RNK va ribosomalar bo’ladi, 8.tashqi membranasi burmali bo’lib kristalar deyiladi, 9.devori 9 bog’lamdan iborat, 10.turgor holatni taminlaydi, 11.40 ga yaqin gidrolitik fermentlar bo’ladi, 12.ko’payishi oqsil kichik bo’lakchalarini yig’ish hisobiga amalga oshadi, 13.itbaliqning dumi uning tasirida erib ketadi, 14.soni hujayraning funksional faolligiga bog’liq, 15.birinchi marta nerv hujayrasidan topilgan, 16.ikki membranali, 17.membranalari silliq tuzilgan, 18.diametri 0,4 mkm, 19.bo’linish urchug’ini xosil qiladi A) a-3,4,6; b-2,5,15,17; c-1,8,14,16; d-10,13,18; e-9,12,19 B) a-2,4,6; b-3,5,15,17; c-1,7,14,16; d-10,12,18; e-9,12,19 C) a-3,4,17; b-2,5,6,15; c-1,7,13,16; d-11,14,18; e-9,12,19 D) a-3,4,6; b-2,5,15,17; c-1,7,14,16; d-11,13,18; e-9,12,19 32.Hujayraning harakat organoidlariga nimalar kiradi? A) sitoskelet, ribasoma B) endoplazmatik to’r, golji majmuasi C) kiprikcha, xivchinlar D)sentreola, sentromera 33. Mikroskop ko`rish kuchining chegarasi nimaga teng? A) yorug`lik to`lqin uzunligining yarmiga B) yorug`likni qaytarish va sindirish kuchiga C) optik shishaga tushayotgan nurning tarkibiga D) yorug`lik emas, optik shishaning sindirish kuchiga 34.Hujayrani o'rganishning qaysi usuli takomillashuvi natijasida strukturalarning fazoviy tasvirlarini olishga muvaffaq bo'lindi? A) yorug'lik mikroskopiyasi B) elektron mikroskopiya C) sitokimyo D) sentrafugalash 35. R. Virxovning hujayra nazayrasiga qo`shgan hissasi: Hujayralar … A) tirik organizmlarning asosiy tuzilish birligidir B) faqat ularning bo`linishidan hosil bo`ladi C) hosil bo`lgan tirik organzmlarning takomillashinuvini ta’minlaydi D) ko`payish tirik organizmlarning rivojlanish birligidir 36. Sentriolaning asosiy vazifasi nimadan iborat A) hujayra organoidlarini hosil qilish B) hujayra bo`linishida, fotosintezda ishtrok etadi C) yadro va yadrochalarni shakllanishida ishtirok etadi D) hujayraning bo`linishida, bo’linish urchug’i hosil bo`lishida ishtirok etadi 37. Oqsil, yog`, uglevod, va nuklein kislotalarni parchalaydigan fermentlarni tutuvchi hujayra organoidini belgilang ? A) vakuola B) ribasoma C) endoplazmatik to`r D) lizasoma 38. Tashqi va ichki membranasi bo`lgan organoidlarni belgilang ? A) lizasoma, yadro, xloroplast B) vakuola, endoplazmatik to`r, mitaxondriya C) golji apparati, xloroplast, lizasoma D) yadro, xloroplast, mitaxondriya 39. Odamning jinsiy hujayralari yadrosidagi xromasomalar sonini belgilang ? A) 26 B) 24 C) 23 D) 22 40.Mitaxondriyaning tashqi (1) va ichki (2) membranalari qanday tuzilishga ega? a) silliq b) donador c) burmali d) sisternalar hosil qiladi A) 1-a; 2-a B) 1-b; 2-a C) 1-a; 2-c D) 1-b; 2-d 41. Plazmatik membranani qaysi moddalar tashkil etadi ? A) uglevod, yog`lar B) oqsil,uglevodlar C) oqsil, lipid D) oqsil, mineral tuzlar 42. Qaysi hujayralar shaklini o’zgartirish xususiyatiga ega? A) leykositlar va ayrim biriktiruvchi hujayralar B) eritrotsitlar va ayrim to’qima hujayralari C) ovotsitlar va embrional to’qimalar D) muskul hujayralari va to’qimalari 43. Keltirilgan qoidalardan qaysi biri hujayra nazariyasiga mansub emas? A) hujayra mustaqil ravishda hayot kechirish xususiyatiga ega emas B) har qanday tirik organizm hujayradan iborat C) hujayra mustaqil ravishda hayot kechirish xususiyatiga ega D) hujayra hayotning eng kichik birligidir 44. Hujayra nazariyasi asosida nima isbotlandi? A) organizmlarning bir xil morfologik asosga ega ekanligi B) viruslarning to’liq hayot shakli emasligi C) barcha organizmlar hujayradan tuzilganligi D) hujayraning mustaqil hayot kechira olishi 45. Ko`p hujayralilarning bir hujayralilardan kelib chiqganligini belgilovchi ko`rsatkichni aniqlang ? A) sezgi a’zolarning bo`lishi B) oqsillarning bir xilligi C) belgilanganlarning barchasi D) ko`p hujayralilarning rivojlanishini bitta urug`langan tuxum hujayradan boshlanishi 46. Sitoskeletni hosil qiluvchi organoidlarni belgilang? A) sitoplazma, mikronaycha B) oqsil tolachalar, mikronaychalar C) oqsil tolachalar, endoplazmatik to`r D) kiprikchalar,xivchinlilar 47. Mitaxondriya kristallarida nima joylashgan? A) DNK B) sentrosomalar C) fermentlar D) ribosomalar 48. Qaysi hujayra organoidi hujayralar ichida va hujayra orasida moddalarning tashilishini, aylanishini ta’minlovchi umumiy sistema hisoblanadi ? A) golji apparati B) mikronaychalar C) endaplazmatik to`r D) oqsil tolachalar 49. Qizil qon hujayralarining og`irligi qancha? A) 10-9 mg B) 10-8 g C) 10-9 g D) 10-6 mg 50. Hususiy organoid berilgan javobni toping ? A) ribasoma,lizasoma, endoplazmatik to’r , golji apparati, mitaxondriya B) mitaxondriya, plastidalar, yadro, vakuola,sitoskelet C) kiprikchalar,xivchinlar ,tonofibrillalar, neyrofibrillalar D) tonofibrillalar, neyrofibrillalar, sentreolalar, sentromeralar 51.Qaysi a’zolarning hujayralarida mitaxondriyalar ko`p bo`ladi? A) bosh miya B) suyak C) jigar, muskul D) qizil ilik, taloq 52. Sentromera nima ? A) xromasomaning birlamchi belbog`i B) hujayra markazi C) yadro D) yadro qobig`i 53. Ribasomalar qayerda shakllanadi? A) yadro B) sitoplazma C) golji majmuasida D) endoplazmatik to’r 54.Yadrocha qayerda hosil bo`ladi va ularda nima sintezlanadi A) mitaxondriyalar, nuklein kislotalar B) endoplazmatik to`rda , oqsil C) golji apparatida, nuklein kislotalar D) xromasomalarda, RNK 55. Donador endoplazmatik to`r membranasidagi g`adir – budirlik nimaga bog`liq ? A) lizasoma B) ribosoma C) mitaxondriya D) golji apparati 56.Hujayraning qaysi organoidlari kuch stansiyasi va oqsil sintezining molekulyar avtomati deb yuritiladi ? 1.silliq endoplazmatik to’r, 2 xloroplast , 3 mitaxondriya ,4 yadro, 5.golji apparati , 6 ribasoma, 7.lizasoma A) 1.2 B) 3.4 C) 4.5 D) 3.6 57.Qaysi hujayra organoidlari ish faoliyatini fermentlar orqali amalga oshirmaydi? 1. endoplazmatik to’r 2. golji apparati 3.lizosoma 4.mitoxondriya 5.ribasoma 6.mikronaycha A) 1.3.4 B) 1.3.5.6 C) 1.4.5 D) 2.5.6 58. Hujayra biologiyasini o`rganishda mamlakatimizning qaysi olimlari katta xissa qo`shgan ? A) E. To`raqulov C. Shamsiyev B) K. Zufarov J. Hamidov C) O. Bogdanov C. Alimuhammedov D) T. Zohidov V, Kashkarov 59. Hujayraviy tuzilish darajasiga ko`ra barcha tirik organizmlar … bo`linadi? A) sodda va yuksak organizmlar B) prokariot va eukariotlarga C) yadroli va yadrosizlarga D) bir va ko`p hujayralilarga 60.Simbioz gipotezasiga ko'ra lizosomalar qanday paydo bo'lgan? A) hujayraga anaerob bakteriya kirishidan B) hujayraga aerob bakteriya kirishidan C) hujayradagi golji majmuyidan D) yadro membranasidan 61.Quidagi gipotezalarni isbotlovchi dalillari bilan juftlang? 1-simbioz; 2-invaginatsiya; 3-ko’p genomli; a)xloroplast,mitoxondrya va yadroning qo’sh membranaligi, b) xloroplast,mitoxondryada DNK va RNK ning bo’lishi c) yadro va sitoplazmaning plastik jarayonlarining o’xshashligi, d) xloroplast,mitoxondryaning bo’linishi prokariotlar bo’linishiga o’xshashligi A) 1-b,d; 2-c; 3-a; B) 1-b,d; 2-a; 3-c; C) 1-b,a; 2-d; 3-c; D) 1-a; 2-b,d; 3-c; 62.Plazmoliz bu … A) sitoplazmaning hujayra po`stiga birikishidir B) yadro qobig`ini qattiqlashuvi C) sitoplazmaning hujayra po`stidan ajralishi D) yadro qobig`ini erib ketishi 63. Sitoplazmaning hujayra po`stidan ajralishi nima deyiladi? A) plamozlemma B) plazmoliz C) deplazmoliz D) turgor 64.Deplazmoliz hodisasi qachon ro`y beradi? A) hujayra bo`linishi tugaganda B) hujayralar qizdirilganda C) hujayra tuzli eritmadan toza suvga o`tkazilganda D) hujayra tuzli eritmaga botirilganda III-BO’LIM TIRIK ORGANIZM LARNING KIMYOVIY TUZILISHI HUJAYRANING ORGANIK TARKIBI 19§. Hujayraning kimyoviy tarkibi 1. Hujayraning kimyoviy tarkibi unda kechadigan jarayonlarni o’rganishga hissa qo’shgan olimlar. A) Zufarov, Hamidov B) To’raqulov,Toshmuhammedov C) Shleyden, Shvann D) Gekkel, Myuller 2. Hujayralarda uchraydigan biogen elementlar nechta. A) 70 B) 450 C) 100 D) 60 3. Hujayra tarkibidagi P, S, K, Na, Ca, Mg, Cl, Fe kabilar necha foizni tashkil etadi? A) 5 % B) 3 % C) 1,9 % D) 4 % 4. Qaysi makroelementlar hujayra membranalari orqali turli xil moddalarni o‘tkazishni ta’minlaydi? A) Na, K, Cl B) Mg, Cl, Fe C) P, S, K D) Co, Mo, Sr 5. Nerv hujayralarida hosil bo‘ladigan qo‘zg‘alishlarini o‘tishi qaysi elementlar yordamida amalga oshiriladi A) Na, K, Cl B) Mg, Cl, Fe C) P, S, K D) Co, Mo, Sr 6. Qaysi makroelementlar suyak to‘qimalarini hosil qilishda ularning mustahkamligini ta’minlashda ishtirok etadi? A) K va Cl B) S va P C) Na va Cl D) Ca va P 7.Qonning normal ivishini ta’minlovchi makroelement, organizmida yana nima vazifani bajaradi? A)Biologik katalizator B)suyak to’qimalarini hosil qilish C)biokimyoviy reaksiyalarni tezlashtirish D)A va C 8. Qaysi makroelement eritrositlar oqsili –gemoglobin tarkibiga kiradi va kislorodni o‘pkadan to‘qimalarga olib borishda ishtirok etadi? A) Ca B) Mg C) Cl D) Fe 9.Qon hosil bo’lishida qaysi mikroelement muhim ahamiyatga ega? A)B12 B)Zn C)Co D)B2 10.Xlorofill tarkibiga kiruvchi element hayvonlarda………. vazifani bajaradi? A)Biologik katalizator B)suyak to’qimalarini hosil qilish C)biokimyoviy reaksiyalarni tezlashtirish D)A va C 11. Qaysi mikroelement bir qator fermentlarning tarkibida, jinsiy gormonlarning faolligini oshiradi? A) kaliy B) natriy C) rux D) fosfor 12.Yod elementi qanday gormon tarkibida uchraydi? A)paratgormon B)qalqon orqa bez C)timozin D)tiroksin 13. Hujayra massasining 98 % ini qaysi makroelementlar tashkil qiladi? A) vodorod, kislorod, uglerod, azot B) rux, mis, yod, ftor C) kobalt, marganes, molibden, bor D) kobalt, kislorod, uglerod, azot 14. Oqsil va nuklein kislotalar tarkibida vodorod, kislorod, uglerod va azotdan tashqari yana qaysi makroelementlar uchraydi? A) kaliy va kalsiy B) fosfor va oltingugurt C) natriy va xlor D) temir va magniy. 15.Quyidagi kimyoviy elementlarni ularning bajaradigan vazifalarini juftlab bering. 1.Ca 2.Fe 3.Mg 4.Zn 5.Co a) qonni normal ivishini ta’minlaydi b) suyak to’qimasini hosil qiladi va unga mustahkamlik beradi c) gazlarni tashiydi d) biokimyoviy reaksiyalarni tezlashtiradi f) jinsiy gormonlar faoliyatini oshiradi j) qon hosil bo’lishida ishtirok etadi va B12 vitamini tarkibida bo’ladi A) 1-a.c, 2-b 3-d. 4-f 5-j B) 1-b 2-c.d 3-a 4-j 5-f C) 1-a.b.c 2-d 3-j 4-f 5-c D) 1-a.b 2-c 3-d 4-f 5-j 20§. Hujayra tarkibiga kiruvchi suv va anorganik moddalar 1. Qutblanish deganda nima tushuniladi ? A) Suv molekulasining bir chekkasi kuchsiz musbat zaryadga ega bo’lishi B) Molekulasida zaryadlarning notekis taqsimlanishi C) Ionlarning qattiq erimaydigan tuz ko’rinishga uchrashi D) Hujayra ichki muhitini kuchsiz ishqoriy holatda bo’lishi 2. Suv molekulasining bir chekkasi musbat zaryadga ega bo’lsa, ikkinchisi manfiy bo’ladi.Bu nima deb ataladi? A) Buferlik B) Gomeostaz C) Qutblanish D) Dipol 3. O‘simlik hujayralarida necha foizdan ko‘proq suv bo‘ladi? A) 50 % B) 10 % C) 90 % D) 80 % 4. Odam va hayvonlarning tez o‘sayotgan hujayralarida qariyib necha foiz suv bor? A) 50 % B) 10 % C) 90 % D) 95 % 5. Ko‘p hujayrali organizmda suvning o‘rtacha miqdori necha foizni tashkil etadi? A) 50 % B) 10 % C) 90 % D) 80 % 6. Suv haqidagi to’g’ri fikrni aniqlang? A) Suv erituvchi sifatida hujayra moddalarining sintezlanishini ta’minlaydi B) Bir qator katalizatorlar ta’sirida suv gidroliz reaksiyalarini amalga oshiradi C) Suv qutblanmagan moddalar uchun juda yaxshi erituvchi hisoblanadi D) Suvning vazifalari ko‘p jihatdan uning biologik va matematik xususiyatlari bilan aniqlanadi 7.Hujayradagi anorganik moddalarini katta qismi…..sifatida uchraydi? A)oqsil B)tuz C)kislota D)asos 8.Suv qanday moddalar uchun juda yaxshi erituvchi hisoblanadi? A)Tuzlar B)qutblanganlar C) qutblanmaganlar D)tirik moddalar 9. Suv haqidagi noto’g’ri fikrni aniqlang? A) Tirik organizmlar uchun suv nafaqat ular hujayrasining zaruriy tarkibiy qismi, balki yashash muhiti hamdir B) Hujayrada suv qancha ko‘p bo‘lsa, uning hayot faoliyati shuncha sust bo‘ladi C) Hujayraning fizik xossalari – hajmi, tarangligi suvga bog‘liq bo‘ladi D) Suvning vazifalari ko‘p jihatdan uning kimyoviy va fizikaviy xususiyatlari bilan aniqlanadi 10. Tish emali hujayralarida necha foizga yaqin, o‘simlik hujayralarida esa 90 % dan ko‘proq suv bo‘ladi? A) 50 % B) 10 % C) 90 % D) 80 % 11. To’g’ri fikrni aniqlang? A) Vodorod bog’lanish ion bog’lanishga nisbatan kuchli bo’ladi B) Kislorodning elektromanfiy atomi vodorod atomining elektronlarini o‘zidan itarishi tufayli elektrostatik o‘zaro ta’sir vujudga keladi va suv molekulalari yopishganday bo‘ladi C) Qutblanish deganda molekuladagi zaryadlarning bir tekis taqsimlanishi tushuniladi D) Suv molekulasining bir chekkasi kuchsiz musbat zaryadga ega bo‘lsa, ikkinchisi manfiy bo‘lib, bunday molekula dipol deb ataladi 12. Hujayraning ichki muhit buferligini asosan qaysi anionlar ta’minlaydi? A) H2PO4 va H2PO24 B) H2CO3 va HCO3 C) H2PO4 va HCO3 D) H2CO3 va H2PO24 13. Hujayra tashqarisidagi suyuqlik va qondagi buferlik vazifasini qaysi anionlar ta’minlaydi? A) H2PO4 va H2PO24 B) H2CO3 va HCO3 C) H2PO4 va HCO3 D) H2CO3 va H2PO24 14.Ion holida uchraydigan tuzlarni ko’rsating. A) Na, K, Cl B) Na, K, Ca C) Mg, Zn D) Cu, Zn, I 15. Buferlik nima? A) Molekulasidagi zaryadlarning notekis taqsimlanishi B) Hujayraning ichki muhitini mo’tadil darajada kuchsiz ishqoriy holatda saqlab turish qobiliyati C) Ionlarning qattiq erimaydigan tuz ko’rinishida uchrashi D) Suv molekulasining dipolligi 16. Hujayraning buferlik xususiyatlari nimaga bog’liq. A) uning muhitiga B) tuzlar aralashmasiga C) pH ning qiymatiga D) ishqorlarning konsentrasiyasiga 17. Kuchsiz kislota va ishqorlarning anionlari vodarod ionlari hamda gidroksil ionlari bilan bog`lanishi natijasida nimani kuzatish mumkin ? A) hujayraning ichki pH qiymatini pasayishi B) hujayraning ichki pH qiymatini, ortishi C) hujayraning pH qiymati deyarli o`zgarmaydi D) hujayraning pH qiymati bunga bog`liq emas 18. Suvning fizik va kimyoviy xususiyatlari nima orqali amalga oshiriladi? a) suv molekulasining kichikligi b) suv molekulasining qutblanishi c) suv molekulasinning bir – biri bilan vodarod bog`lar orqali orqali bog`lanishi d) erituvchiligi va buferliligi e) buferligi va molekulyar massasining yirikligi A) b ,d , e B) a, c, d C) a, b, c D) c, d, e 21§. Biomolekulalar 1. Biopolimerlarni toping A) oqsil,nuklein kislota,uglevod B) oqsil,uglevod,lipid C) oqsil,lipid,nuklein kislota D) polisaxarid,lipid 2. Bipolimerlarning birinchi guruhiga nimalar kiradi. A) oqsil B) polisaxarid ayrim oqsil C) nuklein kislota D) lipid 3. Bipolimerlarning ikkinchi guruhiga nima kiradi. A) oqsil B) polisaxarid ayrim oqsil C) nuklein kislota D) lipid 4. Bipolimerlarning uchinchi guruhiga nima kiradi. A) oqsil B) polisaxarid ayrim oqsil C) nuklein kislota D) lipid 5. Тirik organizmlar hujayrasining o‘rtacha necha foizini anorganik birikmalar tashkil qiladi? A) 20-30 B) 70-80 C) 25-30 D) 90-95 6. Tirik organizmlar tarkibida qaysi biopolimerlar uchraydi? A) uglevod, oqsil, nuklein kislota B) oqsil, nuklein kislota, lipidlar C) uglevod, nuklein kislota, lipidlar D) uglevod, oqsil, lipidlar 7. Tuzilmalar hosil qiluvchi biopolimerlarni aniqlang? A) nuklein kislota va uglevodlar B) oqsillar va nuklein kislotalar C) polisaxaridlar va ayrim oqsillar D) lipidlar va nuklein kislotalar 8. Qaysi biopolimerlar katalizatorlik yoki tashish(transport) vazifasini bajaradi? A) uglevodlar B) oqsillar C) nuklein kislotalar D) lipidlar 9. Axborot saqlovchi informatsion biopolimerlar bu- A) uglevodlar B) oqsillar C) nuklein kislotalar D) lipidlar 10. To’g’ri fikrni aniqlang? A) Тurli tipdagi hujayralar bir xil miqdordagi organik birikmalarni saqlaydi B) o‘simlik hujayralarida oqsil ko‘p bo‘ladi C) hayvon hujayralarida uglevodlar ko‘p uchraydi D) hujayraning qaysi tipga mansubligidan qat’i nazar, undagi organik moddalar o‘xshash vazifalarni bajaradi 11.Eng muhim biopolimerlar bu….? A)uglevod va lipid B)oqsil va nuklein kislota C)uglevod va oqsil D) B va C 12.Hujayrani energiya bilan ta’minlovchi biomolekulalar qaysi? A)uglevod va lipid B)oqsil va nuklein kislota C)uglevod va nuklein kislota D) B va C 13.Quyidagi polimerlarning monomerlarini juftlab yozing? 1-oqsil 2-yog’ 3-uglevod 4-nuklein kislota a)nukleotid b)aminokislota c)monomeri yo’q d)monosaxarid A)1-d, 2-c, 3-a, 4-a B)1-b, 2-c, 3-a, 4-d C)1-b, 2-c, 3-d, 4-a D)1-b, 2-c, 3-d, 4-d 14. Hayvon hujayrasida biopolimerlardan……ko’p bo’ladi, o’simlik hujayrasida esa….ko’p bo’ladi? A) uglevod , oqsil B)oqsil, yog’ C)oqsil, uglevod D)kraxmal, oqsil 22§. Uglevodlar 1. Monosoxaridlarni toping. A) glyukoza,fruktoza,riboza,saxaroza B) glyukoza,fruktoza,riboza,dezoksiriboza C) saxaroza,maltoza,laktoza D) kraxmal,sellyuloza,xitin,glikogen 2. Glyukozaning qondagi miqdori (%) qancha? A) 0,1-0,12 B) 0,1-0,2 C) 0,1-0,3 D) 0,3-1,5 3. Disaxaridlarni toping. A) glyukoza, fruktoza, riboza, saxaroza B) glyukoza, fruktoza, riboza, desoksiriboza C) saxaroza, laktoza, maltoza D) kraxmal, sellyuloza, xitin, glikogen 4. Polisaxaridlarni toping. A) glyukoza, fruktoza, riboza, saxaroza B) glyukoza, fruktoza, riboza, desoksiriboza C) saxaroza, laktoza, maltoza D) kraxmal, sellyuloza, xitin, glikogen 5. Paxta tolasi quruq massasining necha foizi uglevoddan iborat bo‘ladi? A) 95 % B) 80 % C) 75 % D) 55 % 6. Monosaxarid tarkibida C atomlari soni beshta bo‘lsa nima deyiladi? A) tetroza B) geksoza C) pentoza D) trioza 7. Monosaxarid tarkibida C atomlari soni uchta bo‘lsa nima deyiladi? A) tetroza B) geksoza C) pentoza D) trioza 8. Sut tarkibida qaysi monosaxarid bo’ladi? A) laktoza B) maltoza C) saxaroza D) galaktoza 9. Riboza bilan dezoksiriboza tarkibida nechtadan C atomlari bo’ladi? A) 3 ta B) 4 ta C) 5 ta D) 6 ta 10. Bir molekula glukoza bilan bir molekula fruktozadan tuzilgan disaxarid bu-? A) laktoza B) maltoza C) saxaroza D) galaktoza 11. Qaysi disaxarid bir molekula glukoza bilan bir molekula galaktozadan tashkil topgan? A) laktoza B) maltoza C) saxaroza D) selluloza 12. Uglevodlarning tirik organizmlarda ikkita eng asosiy vazifalarini aniqlang? A) katalizatorlik va transport B) qurilish va energetic C) himoya va tashish D) harakat va signal 13. Paxta tolasini, kanop o‘simligi po‘stlog‘ini qaysi polisaxarid tashkil etadi? A) kraxmal B) glikogen C) selluloza D) xitin 14. Qaysi polisaxarid o‘simliklarning ildizmevalarida, tugunaklarida va donli o‘simliklarning urug‘larida zaxira modda sifatida to‘planadi? A) kraxmal B) glikogen C) selluloza D) xitin 15. Hayvon hujayralarida uglevodlarning o’rtacha miqdori necha foizni tashkil etadi? A) 5-10 % B) 1-2 % C) 10-20 % D) 20-30 % 16. Jigar va muskul hujayralarida uglevodlarning miqdori necha foizni tashkil qiladi? A) 5 % B) 10 % C) 15 % D) 20 % 17.Hujayra tarkibidagi polisaxarid bo’lgan uglevodlarni aniqlang? A)kraxmal, riboza B)glikogen , xitin C)galaktoza, sellyuloza D)glukoza, saxaroza 18. 1 gramm uglevod parchalanganda necha kJ energiya ajralishi aniqlangan? A) 4,1 kJ B) 9,3 kJ C) 17,6 kJ D) 38,9 kJ 19. Agar 9- sinf o‘quvchisi bir kecha kunduzda 450 g uglevodga ehtiyoj sezsa, bu miqdordagi uglevodning parchalanishidan necha kJ (a) va kkal (b) energiya hosil bo‘ladi? A) a-7920; b-1845 B) a-8800; b-2130 C) a-7860; b-1920 D) a-7845; b-1920 23§. Lipidlar 1. Lipoprotein qanday vazifani bajaradi ? A) qurilish, energetik B) transport, qurilish C) transport, himoya D) himoya, qurilish 2. Suvda erimaydigan organik birikmalar nima deb ataladi? A) uglevodlar B) oqsillar C) nuklein kislotalar D) lipidlar 3. Hujayradagi yog‘ning miqdori necha foiz atrofida bo‘ladi? A) 25-35 % B) 5–15 % C)8-15% D)10-20% 4.Yog’ to’qimalarining hujayralarida yog’ning miqdori qancha bo’ladi? A)50% B)70% C)90% D)65% 5.1 kg yog’ oksidlanganda qancha suv hosil bo’ladi? A) 1litr B)1,3 litr C) 1,1litr D)1,5litr 6.Murakkab lipidlar keltirilgan javoblarni toping? A) Mum, fosfolipitlar B) Glitsirin, Glikolipit C) Yog’ kislotasi, Lipoprotein D) Fosfolipit, Glikolipid 7. Moyli o’simliklar keltirilgan javobni toping? A) Zig’ir,Mosh B) Go’za,Soya C) Maxsar,Sachratqi D) Soya,Burchoq 8 Oddiy lipidlarning monomerlari to’g’ri keltirilgan javobni kursating? A) Glitsin,Gistidin B) Leysin,Lizin C) Treonin,Tirozin D )Glitserin,Yog’ kislotasi 9. Odam organizmining fizilogik ehtiyojiga ko‘ra bir kecha-kunduzgi ovqat tarkibidagi yog‘ miqdori 80–110 gramm bo‘lishi kerak. Agar 15–16 yoshli o‘quvchining bir kecha-kunduzdagi iste’mol qilgan ovqati tarkibida 95 gramm yog‘ bo‘lsa, bu miqdordagi yog‘ning to‘liq parchalanishi natijasida qancha kkal (a) va qancha kJ (b) energiya hosil bo‘ladi? A) a-863,5; b-3695,5 B) a-883,5; b-3995,5 C) a-883,5; b-3695,5 D) a-885,5; b-3655,5 10. O’simlik va hayvonlarga suvni yuqtirmaslik maqsadida foydalaniladigan lipid? A)steroidlar B)xolisterol C)mum D)glikolipid 11. 1 gramm yog‘ning to‘liq parchalanishi natijasida necha kJ energiya ajralib chiqadi? A) 38,9 kJ B) 17,6 kJ C) 4,1 kJ D) 9,3 kJ 12. Hujayra membranasi tarkibida uchraydigan lipidlarni belgilang. 1. fosfolipid 2. Lipoprotein 3. Organik kislota 4. Mum 5. Glikolipid 6. Murein A) 1, 2, 4, 6 B) 1, 2, 3, 6 C) 3, 4, 6 D) 1, 2, 5 24§. Oqsillar. Aminokislotalar 1. Oqsillarning tarkibida azot necha foizni tashkil qiladi? A) 50-54 % B) 6,5-7,3 % C) 16 % D) 21-23 % 2. Oqsillarning tarkibida kislorod necha foizni tashkil qiladi? A) 50-54 % B) 6,5-7,3 % C) 16 % D) 21-23 % 3. Oqsillarning tarkibida vodorod necha foizni tashkil qiladi? A) 50-54 % B) 6,5-7,3 % C) 16 % D) 21-23 % 4. Oqsillar yuqori molekulali qanday birikma hisoblanadi? A) Dag’al B) Oddiy C) Kolloid D) Murakkab 5. Oqsillarning tarkibida uglerod necha foizni tashkil qiladi? A) 50-54 % B) 6,5-7,3 % C) 16 % D) 21-23 % 6. Oqsillarning tarkibida oltingugurt necha foizni tashkil qiladi? A) 16 % B 0,5 % C) 50-54 % D) 21-23 % 7. Oqsil molekulalari qanday shakllarda bo’ladi? A) Yumoloq yoki Duksimon B) Ipsimon yoki Yulduzsimon C) Yumoloq yoki Ipsimon D) Yulduzsimon yoki Duksimon 8. Oqsil molekulasi hosil bo’lishida aminokislotalar o’zaro qanday bog’ orqali birikadi? A) Vodorod bog’ orqali B) Kimyoviy bog’ orqali C) Peptid bog’ orqali D) To’g’ri javob yo’q 9. Polipeptid tarkibida aminokislotalar soni 60 ta bo’lsa bu birikma qanday nomlanadi? A) Polipeptid B) Trepeptid C) Dipeptid D) Oqsillar 10. Oqsil tarkibida necha xil aminokislotalar bor va ularning necha xilini almashtirib bo’lmaydigan aminokislotalar tashkil qiladi? A) 20 xil va 10 tasini B)18 xil va 8 tasini C) 10 xil va 5 tasini D) 20 xil va 20 tasini 11. Agar oqsil tarkibida 250 aminokislota bulsa shu oqsil molekulasida nechta peptid bog’i bo’ladi? A) 251 ta B) 248 ta C) 249 ta D) 247 ta 12. Oqsillarning monomeri noto’g’ri kursatilgan javobni toping? A) Leysin, Lizin B) Serin, Sistin C) Gistidin, Glitserin D) Tirozin, Prolin 13. Halqali aminokislotalarni belgilang? 1)alanin 2)fenilalanin 3)pirolin 4)oksipirolin 5)treonin 6)tirozin A) 1,2,3,4 B)2,3,4,5, C)2,3,4,6 D)2,3,4 14. Asiklik aminokislotalar to’g’ri keltirilgan javobni toping? 1 Prolin 2 Gistidin 3 Lizin 4 Leysin 5 Tirozin 6 Serin A) 1,5,6 B) 3,4,6 C) 4,5,6 D) 1,2,4 25§. Oqsil tarkibi. Oqsil tuzilishi 1. Bitta aminokislotaning kattaligi nechiga teng? A) 0,33- 0,35 nm ga teng B) 0,35-0,37 nm ga teng C) 0,34-0,36 nm ga teng D) 0,39-0,38 nm ga teng 2. Tog’ri fikrni toping? A) Oqsil molekulasining birlamchi tuzilishida aminokislotalar o’zaro vodorod bog’lar orqali birikkan bo’ladi B)Oqsil molekulasining ikkilamchi tuzilishida aminokislota radikallari spiralning ichkarisida qoladi C) To’g’ri fikr yo’q D) Oqsil molekulasining tuzilishini to’la izohlab berish uchun uning birlamchi ikkilamchi va uchlamchi tuzilishini bilish kerak 3. Ikkilamchi tuzilishli oqsillarga misol keltiring? A) Keratin , Kollagen B) Prolin , Lizin C) Alanin , Serin D) Arginin , Valin 4. Oqsilning uchlamchi tuzilishini saqlab turuvchi bog’ning nomi? A) vodorod bog’ C) Gidrofob bog’ B) kovalent bog’ D) Peptid bog’ 5. Uchlamchi tuzilishli oqsil keltirilgan javobni toping? A)Gemoglobin B) Mioglobin C) Tuxum oqsili D) Keratin 6. To’rtlamchi tuzilishli oqsil keltirilgan javobni toping? A) Mioglobin B) Tuxum oqsili C) Gemoglobin D) Insulin 26-§ Oqsillarning xossalari.Oddiy va murakkab oqsillar 1. Gemoglabin qanday oqsilga misol bo’ladi. A) xromoprotein B) albumin C) globulin D) nukleoprotein 2. Qaysi modda barcha tirik organizmlarning tarkibida uchraydi va yadro hamda sitoplazmaning ajralmas qismi hisoblanadi. A) Lipoprotein B) Nukleoprotein C) Xromoprotein D) Fosfolipid 3. Aminokislotalarning o’rtacha molekular og’irligi nechiga teng? A) 133 ga teng B) 130 ga teng C) 136 ga teng D) 120 ga teng 4. O’rtacha 500 ta aminokislotadan iborat oqsil molekulasining molekular og’irligi nechiga teng? A) 60000 B) 36000 C) 40000 D) 3600 5. Tolasimon oqsillarga tog’ri keltirilgan javobni toping? 1 Hayvonlarning yungidagi 2 gemoglabin oqsili 3 Odamning sochidagi oqsillar 4.Eruvchan oqsillar A) 1 ,4 B) 1 ,3 C) 2 ,4 D) 3 ,4 6. Oqsillarda tabiiy holatining o’zgarishi nima deb ataladi? A) Denaturatsiya B) Renaturatsiya C) Anabolizm D) Assimilyatsiya 7. Toza distillangan suvda eriydigan oqsillar nima deb ataladi? A) Globulinlar B) Albuminlar C) Tolasimon oqsillar D) Yumoloq oqsillar 8. Albuminlarga misol? A) Gemoglabin,bug’doy va no’xat oqsili B) tuxum,bug’doy,no’xat oqsili C) soch oqsili,gemoglabin D) leykositlar oqsili 9. Globulinlarga misol keltiring. A) gemoglobin,bug’doy va no’xat oqsili B) tuxum,bug’doy,ho’xat oqsili C) soch oqsili gemoglobin D) qondagi va o’simlik oqsillari 10. Osh tuzining kuchsiz eritmasida eriydigan oqsillar nima deb ataladi? A) Albuminlar B) Yumaloq oqsillar C) Globulinlar D) Tolasimon oqsillar 11. Tarkibida temir atomi mavjud bo’lgan murakkab oqsilni aniqlang? A) Nukleoprotein B) Xromoprotein C) Mioglobin D) Lipoprotein 12. Oqsillar haqidagi noto’g’ri fikrni toping? A) Oqsil molekulasi suvda mayda zarrachalarga bo’linib kolloid eritma hosil qiladi B) Oqsillarning tabiiy holatini yo’qotishi denaturatsiya deb ataladi C) Tuxum oqsili bug’doy oqsili no’xat oqsili va qonda eruvchi oqsillar albuminlar deb ataladi D) Denaturatsiyaga uchragan tuxum oqsili renaturatsiyalanmaydi 13. Yadro va sitoplazmaning ajralmas qismi hisoblangan murakkab oqsil berilgan javobni toping? A) Xromoproteinlar B) Lipoproteinlar C) Mioglobin D) Nukleoproteinlar 14. Faraz qilaylik, agar ribonukleaza fermenti tarkibida 124 aminokislota bo‘lsa, bu fermentning molekular massasi qanchaga teng ekanligini (a) va peptid bog‘lar (b) nechta bo‘lishini hisoblab toping? A) a-14880; b-123 B) a-18840; b-125 C) a-14088; b-123 D) a-18408; b-124 27§. Oqsillarning funksiyasi 1. Fermentlar haqidagi noto’g’ri fikrni aniqlang? A) Hujayra katalizatorlari odatda fermentlar deb ataladi B) Hujayrada kechadigan moddalar almashinuvi jarayonini fermentlar ta’minlab beradi C) Barcha fermentlar lipid tabiatga ega bo‘lib hujayradan tashqarida sintezlanadi D) Hujayra ichida fermentlar bir vaqtning o‘zida yuzlab minglab reaksiyalarni tezlatadi 2. Hujayra membranasining yuza qismida joylashgan, o‘zining uchlamchi strukturasini tashqi muhit omillari ta’sirida o‘zgartira oladigan oqsil molekulalari nima deb ataladi? A) Ferment B) Radopsin C) Retseptor D) Vorsinka 3. Eritrotsit tarkibidagi qaysi oqsil kislorodni biriktirib olib barcha to‘qima va organlarga tashib beradi, organlar faoliyati natijasida hosil bo‘lgan karbonat angidrid gazini o‘pkaga olib keladi? A) Mioglobin B) Keratin C) Gemoglobin D) Insulin 4. Qaysi oqsillar ta’sirida immunitet hosil bo‘ladi? A) Antitana va antitoksinlar B) Leykotsitlar va limfotsitlar C) Eritrotsitlar va trombotsitlar D) Antitana va antigenlar 5. 1 g oqsil kislorod ta’sirida to‘liq parchalanganda necha kJ energiya ajralib chiqadi? A) 38,9 kJ B) 17,6 kJ C) 4,1 kJ D) 9,3 kJ 6. Oqsillarga xos bo‘lgan noto’g’ri fikrni aniqlang? A) Oqsillar hujayra va uning organoidlari membranasini hamda membranasiz organoidlarni hosil qilishda ishtirok etadi B) Tashqi muhitdan signallar qabul qilish va hujayraga axborot berib turish oqsil strukturalarining doimiyligi orqali amalga oshadi C) Yuksak hayvonlarning hujayralari uchun zarur bo‘lgan harakatlarining hamma turlari, sodda hayvonlarda kipriklarning tebranishi, xivchinlarning harakatlanishi maxsus qisqaruvchi oqsillar faoliyati tufayli amalga oshadi D) Tirik organizmlarga xos bo‘lgan barcha vazifalarni bajarish oqsil molekulalari tomonidan amalga oshiriladi 7. Agar 15–16 yoshli o‘quvchining bir kecha-kunduzdagi iste’mol qilgan ovqati tarkibida 100 gramm oqsil, 95 gramm yog‘, 400 gramm uglevod bo‘lsa, bu miqdordagi oqsil, yog‘ va uglevodning parchalanishi natijasida biomolekulalar (I), biopolimerlar (II) dan necha kkal (a) va qancha kJ (b) energiya hosil bo‘lishini aniqlang? A) I-a-2933,5 b-12,495,5; II-a-2050 b-8800 B) I-a-2033,5 b-12,495,5; II-a-2050 b-8800 C) I-a-2933,5 b-12,495,5; II-a-2450 b-8800 D) I-a-2933,5 b-12,455,5; II-a-2050 b-8800 28§. Nuklein kislotalar 1. Nuklein kislotalar birinchi marta kim tomonidan leykotsitlar yadrosidan topilgan? A) Chargoff B) Uotson C) Misher D) Krik 2. Qaysi organoidlar ham DNK, ham RNK ga ega? A) yadro, sitoplazma, ribosomalar B) yadro, sitoplazma, mitoxondriya C) mitoxondriya, plastida, ribosomalar D) mitoxondriya, plastida, yadro 3. Nuklein kislotalarning biologik ahamiyatini aniqlang? A) Hujayra oqsillarining sintezlanishida, irsiy axborotlarning nasldan-naslga o‘tishida muhim ro’l o‘ynaydi B) Organizmni himoya qilishda va irsiy belgilarni saqlash vazifasini bajaradi C) Moddalarni to’plash va tarqatishda ishtirok etadi D) Oqsillarni sintezi va parchalanishida qatnashadi 4. DNK qo‘sh spirali o‘rtasidagi masofa necha nm atrofida bo‘ladi? A) 0,34 nm B) 2 nm C) 0,2 nm D) 3,4 nm 5. DNK spiralidagi qo‘shni nukleotidlar orasida masofa necha nm ga teng bo‘ladi? A) 0,34 nm B) 2 nm C) 0,2 nm D) 3,4 nm 6. DNK dagi nukleotid tarkibi qanday kimyoviy birikmalardan iborat? A) azotli asos, uglevod (dezoksiriboza) va fosfat kislotasi qoldig‘idan B) kislorodli asos, uglevod (dezoksiriboza) va fosfat kislotasi qoldig‘idan C) azotli asos, uglevod (riboza) va fosfat kislotasi qoldig‘idan D) azotli asos, uglevod (dezoksiriboza) va karbonat kislotasi qoldig‘idan 7. DNK ning tuzilishi kimlar tomonidan kashf etilgan? A) J.Uotson va Krik B) Misher va Erell C) Morgan va Mendel D) Guk va Gryu 8. DNK haqidagi to’g’ri fikrni aniqlang? A) DNK molekulasi bir-birining atrofida spiral bo‘lib buralgan to’rtta zanjirdan iborat B) DNK ning uzunligi esa bir necha o‘n ming hatto bir necha yuz ming kilometrga yetishi mumkin C) DNK dagi irsiy axborotni berilishi tufayli avlodlar o‘z ota-onasiga o‘xshash bo‘ladi D) DNK ikki qavat membrana bilan o’ralgan 9. Nuklein kislotalarning monomerlarini aniqlang. A)aminokislotalar B)nukleotidlar C)nukleoidlar D)monosaxaridlar 10. Nuklein kislotalarning necha xil turi bor. A)2 B)3 C)4 D)5 11. Quyidagi azot asoslaridan qaysi biri RNK da bo’lmaydi? A)uratsil B)sitozin C)guanin D)timin 12.RNK ning azot asoslari berilgan qatorni aniqlang. A)adenin, guanin, timin B)adenin, guanin, sitozin, uratsil C)adenin, sitozin, timin D)adenin, guanin, sitozin, timin 13. ATF molekulasidagi fosfat kislotaning soni nechta ? A)2 B)3 C)4 D)5 14.Quyidagilardan qaysi biri bitta fosfat kislota tutadi? A)AMF B)ADF C)ATF D) B javob 15.ATF molekulasida qaysi azot asosi uchraydi? A)adenin B)guanin C)sitozin D)uratsil 16.ATF hujayraning maxsus organoidlari … da sintezlanadi? A)ribosomalar B)golji apparati C)endoplazmatik to’r D)mitoxondriyalar 17.ATF tarkibida qaysi uglevod uchraydi? A)glukoza B)fruktoza C)riboza D)dezoksiriboza 18.ADF tarkibida … fosfat kislota bo’ladi? A)1 B)2 C) 3 D)4 19.ATF tarkibidagi 3- fosfat kislotaning ajralishi natijasida qancha kj energiya chiqadi? A)30 B)40 C)50 D)60 20. RNK tarkibiga kiruvchi guaninli nukleotid tarkibini aniqlag ? A) guanin-riboza-fosfat kislota qoldig`i B) guanin-dezoksirboza-fosfat kislota qoldig`i C) guanin-sitozin-fosfat kislota qoldig`i D) guanin-maltoza-fosfat kislota qoldig`i 21. Quyidagilar uchun xos belgini aniqlang ? 1 DNK 2 RNK a. H3PO4 b. riboza v. dezoksiriboza g. adenin d. guanin e. sitozin j. timin z. uratsil A) 1 – a, b, g, d, e, z 2 – b, g, d, j, z B) 1 – a, v, g, d, e, j 2 – a, b, g, d, e, z C) 1 – b, g, d, e, z 2 – a, b, d, e, z, j D) 1 – g, d, e, j, z, a 2 – b, g, d, v, a, j 22. Dezoksiriboza tarkibi ribozadan nima bilan farqlanadi A) bir atom vodorod yetishmasligi bilan B) bir atom kislorod yetishmasligi bilan C) bir atom kislorod ortiqchaligi bilan D) bir atom vodorod ortiqchaligi bilan 103. Riboza quyidagi qaysi birikmalar tarkibiga kiradi? A) r-RNK B) timozin C) sistin D) lanolin 23. DNK tarkibiga kiruvchi guaninli nukleotid tarkibini aniqlang ? A) guanin-riboza-fosfat kislota qoldig`i B) guanin-sitozin-fosfat kislota qoldig`i C) guanin-dezoksiriboza-fosfat kislota qoldig`i D) guanin-maltoza-fosfat kislota qoldig`i 24. DNK ning qaysi nukleotidlari o`rtasida vodorod bog`lari hosil bo`ladi va bog`larni soni nechta ? A) A va T (2) G va S (3) B) A va G (2) Tva S (2) C) A va S (3) G va T (3) D) A va T (2) G va S (2) 25. DNK (a) va RNK (b) tarkibidagi azotli asoslarni juftlab ko’rsating. 1.adenin 2.ATF 3.ADF 4.guanin 5.sitozin 6.timin 7.uratsil A) a-1.4.5.6 b-1.4.5.7 B) a-1.2.4.5 b-1.4.5.7 C) a-1.4.5.6 b-1.4.5.6 D) a-1.2.4.5 b-1.4.3.5 26. DNK molekulasi tarkibida (T) timin nukleotidi umumiy zanjirining 16% ni tashkil etadi .Qolgan nukleotidlarning har biri necha foizini tashkil qiladi ? A) A – 32, G – 32, S – 32 B) A – 34, G – 16, S – 16 C) A – 16, G – 34, S – 34 D) A – 16, G – 16, S – 16 29-mavzu
1. Amilaza fermenti nimalarning tarkibida uchraydi?
VII-BOB
30-mavzu: Moddalar almashinuvi 1.Moddalar almashinuvining 2-nomini toping. A)assimilyatsiya B)plastik almashinuv C)metabolizm D)fotosintez 2.Odam istemol qiladigan bir kunlik ozuqaning energiyasi qanchaga teng? A)2000 kkal B)3000 kkal C)4000 kkal D)5000 kkal 3.Moddalar almashinuvining ikki qarama-qarshi, lekin o’zaro bog’langan jarayonlarini aniqlang. A)anabolizm va katabolizm B)assimilyatsiya va dissimilyatsiya C)oksidlanish va achish D)A va B 4.Yog’ kislotalar qaysi modda bilan reaksiyaga kirishib, yog’larni , moylarni hosil qiladi? A)asetat kislota B)glitserin C)xolesterin D)azot asoslari 5.Azot asoslari → … , →ulardan → nuklein kislotalar shakllanadi? A)aminokislotalar B)nukleotidlar C)monosaxaridlar D)yog’ kislotalar 6. Oqsil fermentlar yordamida hosil bo’ladigan yirik organic molekulalar tuzilishi nima bilan aniqlanadi? A)oqsillardagi aminokislotalar ketma-ketligi bilan B)DNK tarkibidagi nukleotidlar ketma-ketligi bilan C)RNK tarkibidagi nukleotidlar ketma-ketligi bilan D)aniqlab bo’lmaydi 7.Parchalanish reaksiyalarida …. ? A)energiya sarf bo’ladi B)energiya ajralib chiqadi C)oqsil molekulalari hosil bo’ladi D)polimerlar hosil bo’ladi 8.Biosintetik reaksiyalar … asosida farqlanib turadi? A)har bir individga xos bo’lgan xususiyatlar B)har bir turga xos xususiyatlar C)har bir sinfga xos bo’lgan xususiyatlar D)A va B 9. Barcha sintez reaksiyalarida energiya …… yuz beradi. A) sarflanishi B) ajralishi C) aylanishi D) yo’qolishi 10. Parchalanish reaksiyalarida energiya …… yuz beradi. A) sarflanishi B) ajralishi C) aylanishi D) yo’qolishi 31-mavzu: Energiya almashinuvi 1.Energiya almashinuvi deb nimaga aytiladi? A)assimilyatsiya B)plastik almashinuv C)dissimilyatsiya D)oqsil biosintezi 2.Aerob nafas olish bu-? A)kislorodli nafas olish B)kislorodsiz nafas olish C)energiyaning ajralishi D)energiya hosil bo’lishi 3.Dissimilyatsiya jarayonida tirik organizmlarda … ro’y beradi? A)moddalarni sintezlanishi B)moddalarni parchalanishi C)oqsil biosintezi D)uglevodlar sintezi 4.Bir molekula, yani 180 gr glukozaning C, H, O atomlari orasidagi bog’larni to’plagan potensial energiya miqdori qancha kj ga teng? A)1800 B)2000 C)2500 D)2800 5. Muskuldagi ATF zaxirasi muskulning necha marta qisqarishiga yetadi? A) 30-50 B) 20–30 C) 10-15 D) 50-60 6.Hujayrada kechadigan barcha jarayonlar: biosintez, mexanik ish, moddalarni membranalar orqali faol ko’chirilishi, asab impulslarini o’tkazilishi va boshqalarni energiya bilan taminlash … orqali amalga oshadi? A)AMF B) DNK C)ADF D)ATF 32-mavzu: Enegiya almashinuvining bosqichlari 1.Enegiya almashinuvining 1-bosqichini aniqlang. A)kislorodsiz parchalanish B)to’liqsiz parchalanish C)kislorodli nafas olish D)tayyorgarlik 2.Energiya almashinuvining 2-bosqichini aniqlang. A)tayyorgarlik B)kislorodsiz parchalanish C)kislorodli parchalanish D)aerob nafas olish 3.Energiya almashinuvining 3-bosqichi qanday ataladi? A)kislorodsiz parchalanish B)kislorodli parchalanish C)aerob nafas olish D)B va C 4.Glikoliz nima? A)aerob nafas olish B)anaerob parchalanish C)kislorodli parchalanish D)to’liq parchalanish 5.Glikoliz natijasida glukozaning sut kislotagacha parchalanish natijasida ajralib chiqayotgan energiyaning necha foizi ATF tarkibida to’planadi? A)30 B)40 C)50 D)60 6.Kraxmal glukozaga, yog’larni glitserin va yog’ kislotaga, oqsillarni aminokislotalarga, nuklein kislotalarni nukleotidlarga parchalanishi energiya almashinuvining qaysi bosqichida amalga oshadi? A)1- kilorodsiz parchalanish B)1- tayyorgarlik C)2-kislorodli parchalanish D)3-aerob nafas olish 7. 2 molekula sut kislotani kislorodli sharoitda to’liq parchalanishida necha molekula ATF hosil bo’ladi? A)18 B)26 C)36 D)40 8.Energiya almashinuvining qaysi bosqichida kam energiya ajraladi va issiqlik energiya sifatida tarqalib ketadi? A)to’liqsiz parchalanish B)aerob nafas olish C)glikoliz D)tayyorgarlik 9.Energetik almashinuvda qaysi moddaning kislorodsiz parchalanishi 2 molekula ATF hosil bo’lish bilan boradi? A)yog’ B)glukoza C)kraxmal D)sut kislota 10.Moddalar CO2 va H2O gacha energiya almashinuvining qaysi bosqichida parchlanadi? A)tayyorgarlik B)glikoliz C)aerob nafas olish D)kislorodsiz parchalanish 11.Mushaklarda anaerob nafas olish tufayli glukoza nimaga parchalanadi? A)2 molekula sut kislotasiga B) CO2 va H2O ga C)4 molekula sut kislotasiga D)etil spirtiga 12. Energiya almashinuvining qaysi bosqichida ATF hosil bo’ladi? A)tayyorgarlik B)glikoliz(achish) C)kislorodli parchalanish D)B va C 13.Glikoliz jarayonida glukoza molekulasi kislorodsiz sharoitda nimaga parchalanadi? A)sut kislota va H2O B) CO2 va aseton C)aseton va asetat kislota D)etil spirit va CO2 14.Glikoliz natijasida glukozaning sut kislotagacha parchalanishi natijasida ajralib chiqqan energiyaning necha % i issiqlik energiyasi sifatida tarqalib ketadi? A)40 B)50 C)60 D)70 15.Tayyorgarlik bosqichida ajralib chiqqan energiyadan nima hosil bo’ladi? A)2 molekula ATF B)4 molekula ATF C)36 molekula ATF D) barchasi issiqlik energiyasi sifatida tarqalib ketadi 16.Energiya almashinuvining nechinchi bosqichida eng ko’p energiya ajralib chiqadi? A)1 B)2 C)3 D)4 17 Dissimilyatsiya jarayonida 2,5 molekula glukoza to‘liq parchalandi. Sintezlangan ATF (a) va hosil bo‘lgan karbonat angidrid (b) gazining miqdorini toping: A) a-95; b-15 B) a-90; b-15 C) a-95; b-30 D) a-90; b-30 33-mavzu: Hujayraning oziqlanishi 1.Barcha tirik organizmlar energiyani olish turiga qarab qanday guruhlarga bo’linadi? A)avtotrof va saprofit B)geterotrof va saprofit C)avtotrof va geterotrof D)geterotrof va golozoy 2.Avtotroflarni aniqlang. 1) barcha bakteriyalar 2)o’simliklar 3)hayvonlar 4)suvo’tlar 5)ba’zi mikroorganizmlar 6)zamburug’lar A)1,2,3 B)4,5,6 C)1,4,6 D)2,4,5 3.Avtotroflar qanday guruhlarga bo’linadi? A)fototrof va xemotrof B)fototrof va galotrof C)xemotrof va ektotrof D)endotrof va ektotrof 4.Fototroflar qanday energiyadan foydalanadi? A)kimyoviy energiyadan B)elektr energiyadan C)mehanik energiyadan D)quyosh energiyasidan 5.Fotosintez jarayonida hosil bo’ladigan molekulyar kislorod manbai … hisoblanadi? A)glukoza B)suv C)ATF D)CO2 6.Xloroplastlarda kislorodni ishtirokisiz, shu o’simlik mitoxondriyalariga nisbatan necha necha marta ko’p ATF sintezlanadi? A)20 B)30 C)40 D)50 7.Quyosh energiyasini organik birikmalarning kimyoviy energiyasiga aylantiruvchi jarayonini aniqlang? A)fotosintez B)fotoliz C)xemosintez D)plazmoliz 8.Yashil o’simliklar … organizmlar hisoblanadi? A)fototrof B)xemotrof C)endotrof D)ekzotrof 9.Fotosintez jarayonida qaysi pigment ishtirok etadi? A)melanin B)lipofessin C)xlorofill D)gemoglobin 10.Fotosintezda xlorofill molekulalarini nima qo’zg’algan holatga o’tkazadi? A)suv B)fotonlar C)kislorod D)CO2 11.Fotosintez jarayoni necha bosqichdan iborat? A)2 B)3 C)4 D)5 12. Xlorofill molekulasi nimadan elektron olib, o‘zining yo‘qotgan elektroni o‘rnini to‘ldiradi? A) karbonat angidrid molekulasidan B) suv molekulasidan C) kislorod molekulasidan D) ATF molekulasidan 13. Yorug‘lik ta’sirida suv dissotsialanishi nima deb ataladi? A) xemosintez B) assimilyatsiya C) fotoliz D) lizis 14. O‘simliklarning yashil barglari ularga tushadigan quyosh energiyasining necha foizini fotosintez uchun sarflaydi? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 15. Fotosintezning mahsuldorligi barg larning 1 m2 maydoniga soatiga taxminan necha g organik moddani tashkil etadi? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 16. 1 m2 barg yozda bir kecha-kunduzda taxminan necha g organik moddani hosil qiladi? A) 10-12 B) 18-20 C) 5-6 D) 15-16 17. Fotosintez natijasida o‘simlik hujayrasidan ajralib chiqadigan kislorod miqdori bir vaqtda davom etadigan nafas olish jarayonida olinadigan kisloroddan necha baravar ko‘p bo‘ladi? A) 10-12 B) 18-20 C) 5-6 D) 20-30 18. No‘xat o‘simligi hujayralarida yorug‘lik energiyasi hisobiga glukozaning to‘liq parchalanishidan 2356 molekula ATF sintezlanadi. Gyukoza parchalanishining ikkinchi bosqichida o‘simlik hujayrasida sintezlangan ATFda to‘plangan energiya miqdorini (kJ) aniqlang? A) 5680 B) 4960 C) 3890 D) 5460 19. Bir molekula glukoza sintezlash uchun qancha C02 (a) va ATF (b) sarflanadi? A) a-6; b-12 B) a - 6; b - 18 C) a - 12; b - 18 D) a - 18; b - 6 20. Fotosintez deb nimaga aytiladi ? A) organik moddalarni sun’iy ravishda hosil bo`lishi B) quyosh nuri ta’sirida faqat vodarodning hosil bo`lishi C) organik moddalarning quyosh energiyasi ta’sirida parchalanishi D) quyosh energiyasi hisobiga anorganik moddalardan organik moddalar sintezlanishi 21.Quyidagi qaysi jarayonlar fotosintezda kuzatilmaydi? a) suv va CO2 dan uglevodni sintezlanishi b) quyosh energiyasining kimyoviy energiyaga aylanishi c) erkin O2 ning hosil bo’lishi d) ATF sintezlanishi e) uglevod va oqsillarning parchalanishi f) quyosh energiyasining mexanik energiyaga aylanishi A) a,b,c,d B) e,f C) a,b D) c,d 34-mavzu: Xemosintez 1.Kimyoviy reaksiyalar energiyasini hosil bo’layotgan organik birikmalarning kimyoviy energiyasiga aylantirish jarayoni qanday ataladi? A)fotosintez B)fotoliz C)xemosintez D)plazmoliz 2. Kimyoviy reaksiyalar natijasida ajralib chiqadigan energiyadan foydalanadigan organizmlar nimadeb ataladi? A)fototroflar B)geterotroflar C)xemotroflar D)bunday organizmlar yo’q 3.Ammiakni azot kislotagacha aylantiruvchi bakteriyalar qanday nomlanadi? A)temir B)oltingugurt C)nitrifikator D)chirituvchi 4. Oltingugurt bakteriyalari oltingugurt vodorodini nimaga aylantirib beradi? A) nitrat kislota B) azot kislota C) sulfat kislota D) karbonat kislota 5. Mikroorganizmlardan azot to‘plovchi va nitrifikatsiyalovchi bakteriyalar uchun ammiakni nitrat kislotagacha oksidlanish reaksiyasi nima manbai bo‘lib xizmat qiladi? A) suv B) energiya C) glyukoza D) oqsil 35 §. Hujayrada plastik almashinuv 1. Biologik sintez reaksiyalarning to‘plami nima deb ataladi? A) dissimilyatsiya B) katabolizm C) energiya almashinuvi D) plastic almashinuv 2. DNk molekulasining ikki hissa ortishiga nima deyiladi? A) DNK replikatsiyasi B) DNK transkripsiyasi C) DNK translyatsiyasi D) DNK transduksiyasi 3. DNk molekulasidagi nukleotidlar tartibi shaklida yozilgan axborotni i-RNK ga ko‘chirib olgandek o‘tishiga nima deb ataladi? A) replikatsiya B) transkripsiya C) translyatsiya D) transduksiya 4. Replikatsiya jarayonida qaysi nukleotidlar ishtirok etadi? A) adenin, guanin, sitozin, uratsil B) adenin, uratsil, sitozin, timin C) adenin, guanin, sitozin, timin D) uratsil, guanin, sitozin, timin 5. i-RNK, t-RNK, r-RNK lar qaysi jarayonda sintezlanadi? A) replikatsiya B) transkripsiya C) translyatsiya D) transduksiya 6. Oqsillarning biologik vazifasi qanday aniqlanadi? A) aminokislotalarning ketma-ketligi bilan B) nukleotidlar ketma-ketligi bilan C) ribosomalar ketma-ketligi bilan D) monosaxaridlar ketma-ketligi bilan 7. … barcha tirik organizmlar uchun universal hisoblanadi? A)yadro B)fotosintez C)xemosintez D)genetik kod 8.Biologik sintez reksiyalarning to’plami … deyiladi. A)plastik almashinuv B)assimilyatsiya C)dissimilyatsiya D)A va B 9. 20 xil aminokislotaning DNK molekulasidagi 4 xil nukleotidlar yordamida ifodalanishi nima deyiladi? A)oqsil almashinuvi B)plastik almashinuv C)genetik kod D)dissimilyatsiya 10.Triplet kod nechta nukleotidni birikishidan hosil bo’ladi? A)2 B)3 C)4 D)5 11. Kodlarning umumiy soni qancha? A)64 B)65 C)66 D)61 12.Odamning genetik kodi mikrorganizmlarnikidan nimasi bilan farq qiladi? A)tuzilishi bilan B)funksiyasi bilan C)kodonlar soni bilan D)farq qilamaydi 13. 20 ta aminokislotani ifodalash uchun … koddan foydalaniladi? A)60 B)61 C)64 D)68 14.Oqsil sintezini boshlanishi va tugashini taminlovchi kodlar soni qancha ? A)3 B)2 C)4 D)5 15. Qaysi RNK oqsil biosintezida ribosomalarga aminokislotalarni tashish vazifasini bajaradi? A)i-RNK B)t-RNK C)r-RNK D)barchasi 16. Terminator tripletlarni aniqlang? A) UUA, UAG, UGA B) UAA, UAG, UCA C) UAA, UAC, UGA D) UAA, UAG, UGA 17. 20 ta aminokislotadan nechtasi bittadan ortiq 2, 3, 4 va 6 kodon bilan kodlana oladi? A) 10 B) 16 C) 18 D) 19 18. Oqsil biosintezi qanday bosqichlaridan iborat A) transkripsiya va transduksiya B) transkripsiya va translyatsiya C) transduksiya va translyatsiya D) replikatsiya va translyatsiya 19. Eukariotlarda transkripsiya (a) va translyatsiya (b) jarayoni qaysi organoidlarda amalga oshadi? A) a-yadro; b-mitoxondriya B) a-sitoplazma; yadro C) a-ribosoma; b-sitoplazma D) a-yadro; b-ribosoma 20. Oqsilning birlamchi strukturasi to‘g‘risidagi i-RNk da nukleotidlar ketma-ketligi ko‘rinishida yozilgan axborotni aminokislotalar ketma-ketligi ko‘rinishida namoyon bo‘lishiga nima deyiladi? A) replikatsiya B) transkripsiya C) translyatsiya D) transduksiya 21. Aminokislotalar oqsil zanjiriga o’zaro qanday bog‘ hosil qilib birikadi? A) vodorod B) fosfodiefir C) peptid D) disulfide 22. Agar nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm ekanligini hisobga olsak, 90 ta aminokislotadan iborat oqsilni kodlovchi DNk fragmentidagi nukleotidlar sonini (a) va DNk (b) uzunligini nm da toping. A) a-540; b-918 B) a-560; b-9,18 C) a-560; b-91,8 D) a-540; b-91,8 23. 1 ta aminokislotani 3 ta nukleotid kodlaydi. Har bir nukleotidlar orasidagi masofa 0,34 nm ga tengdir. Uzunligi 316,2 nm bo‘lgan gen asosida hosil bo‘lgan oqsil tarkibida nechta aminokislota (a) va genda nechta nukleotid (b) bo‘ladi? A) a-620; b-1860 B) a-620; b-930 C) a-410; b-1860 D) a-310; b-1860 24. Translyatsiya jarayonida AUG triplet qaysi aminokislotani kodlaydi? A) metionin B) arginin C) serin D) tirozin 36 §. Hujayrada modda va energiyalar almashinuviga doir masalalar yechish 1. Glikolizga ikki molekula glukoza uchragan undan faqat bir molekulasi kislorodli parchalanishga uchragan. Ajralib chiqqan karbonat angidrid gazini va hosil bo‘lgan ATF miqdorini aniqlang. ________________________________________________________________________________ 2. Glikolizga to‘rt molekula glukoza uchragan, undan faqat ikki molekulasi kislorodli parchalanishga uchragan. Bunga sarf bo‘lgan kislorod miqdori va to‘plangan sut kislotani miqdorini toping. ________________________________________________________________________________ 3. Glikolizga uch molekula glukoza uchragan. Hujayrada necha molekula sut kislota, suv molekulasi, karbonat angidrid, ATF hosil bo‘lgan va qancha miqdor kislorod sarf bo‘lgan. ________________________________________________________________________________ 4. Energiya almashinuvi jarayoni natijasida hujayrada 40 mole kula ATF to‘plangan va 12 molekula CO2 gazi ajralib chiqqan. Necha molekula glukoza glikolizga va undan qanchasi kislorodli parchalanishga uchragan? ______________________________________________________________________________ 5. Energetik almashinuv jarayonida hujayrada 78 molekula ATF va 12 molekula karbonat angidrid gazi hosil bo‘lgan. Aniqlangchi necha molekula glukoza glikolizga uchragan va undan qanchasi oxirgi mahsulotlargacha parchalangan? ______________________________________________________________________________ VIII-IX BOBLAR ORGANIZMLARNING KO’PAYISHI, HUJAYRA SIKLI 38§. Hujayra sikli 1. Qaysi hujayralar embrional rivojlanish davri tugagandan so’ng bo’linmaydi? A) Nerv va muskul hujayralari B) Epidermis va ichak epiteliysi C) Nerv va epidermis D) Suyak iligi va muskul 2. Qaysi hujayralar butun umri davomida bo’linib ko’payib turadi? A) Muskul va epidermis B) Ichak epiteliysi va nerv C) Epidermis va ichak epiteylisi D) Suyak iligi hujayralari va Nerv 3. Mitoz jarayoni haqida to’g’ri fikrni toping? A) Bir mitozdan ikkinchi mitozgacha bo’lgan hujayralarning bo’linishiga tayyorgarlik davri interkenez deb ataladi B) Jinsiy hujayralarning bo’linishi mitoz bo’linish deb ataladi C) Mitoz jarayonining interkinez davri 3 ta bosqichga bo’linadi D) Bir mitozdan ikkinchi mitozgacha bo’lgan, hujayralarning bo’linishga tayyorgarlik davri interfaza deb ataladi 4. Mitoz jarayonining interfaza bosqichining G1 davriga xos javobni toping? A) Bu davrda oqsil va RNK sintezi jadallashadi B) Bu davrda DNK molekulasi ikki hissaga ortadi C) Bu davrda DNK molekulasi reduplikatsiyalanadi D) Bu davrda hujayra markazi ikki hissaga ortadi 5. Mitoz jarayonining interfaza bosqichining sintez davriga xos javobni toping? A) Bu davrda oqsil va RNK sintezi jadallashadi B) Bu davrda hujayraning mitoz jarayoniga tayyorgarligi tugallanadi C) Bu davrda DNK molekulasi reduplikatsiyalanadi va uning miqdori ikki hissaga ortadi D) Bu davr G1 bilan belgilanadi 6. Mitoz jarayonining bosqichlari haqidagi to’g’ri javobni toping? 1 Profaza 2n=2c holatda bo’ladi 2 Telofaza n=c holatda bo’ladi 3 Metofaza 2n=4c holatda bo’ladi 4 Anafaza 4n=4c holatda bo’ladi A) 1 ,4 B) 3 ,4 C) 2 ,1 D) 3 ,2 7. Mitoz jarayonining profaza bosqichiga xos bo’lmagan javobni toping? A) Yadro shirasining yopishqoqligi kamayadi B) Xromosomalar mikroskopda aniq ko’rinadi C) Xromosomalar orasidagi masofa bir xil bo’ladi D) Yadro qobig’i va yadrochalar yo’qoladi 8. Mitoz jarayonining metafaza bosqichiga xos bo’lgan javobni toping? A) Xromosomalarning spirallanishi to’xtaydi B) Xromosomalar sitoplazmada erkin holda joylashadi C) Bu bosqich 2n=2c holatda bo’ladi D) Bu bosqichda xromosomalar eng kalta va yo’g’onlashgan holatga o’tadi 9. Mitoz jarayonining anafaza bosqichi uchun xos javobni toping? 1. Bu bosqich 2n 4c holatda bo’ladi 2. Bu bosqich 4n 4c holatda bo’ladi 3. Xromosoma va xromatidalarni birlashtirib turuvchi belbog’ uziladi 4. Xromatidalar mustaqil xromosomalarga aylanadi 5. Bu bosqich 2n 2c holatda bo’ladi A) 2,3,4 B) 2,1,5 C) 1,3,5 D) 5,4 10. Mitoz jarayonining telofaza bosqichiga xos bo’lmagan javobni toping? 1 Mitoz jarayoni yakunlanadi 2 Bu bosqich 1n 1c holatda bo’ladi 3 Xromosomalar qutublarga to’planadi 4 Sitoplazmaning membranasiz qismlaridan yadro qobog’I hosil bo’ladi A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 3,4 11. Mitoz jarayoniga xos bo’lgan to’g’ri javobni toping? A) Sitoplazmaning ikkiga ajralishi kariokinez deb ataladi B) Hayvon hujayralarida sitoplazma va plazmatik membrana o’rtasida botiqlik paydo bo’lib, uning asta-sekin torayishi natijasida hujayra teng ikkiga bo’linadi C) Mitoz jarayoni juda qisqa bo’lib 20 daqiqadan 3 soatgacha davom etadi D) Mitoz bo’linish natijasida hosil bo’lgan ikkala yangi hujayra ham gaploid to’plamga ega bo’ladi 12.Hujayraning yashash muddati nimalarga bog’liq? A)tuzilishi va funksiyasi B)uchrash joyiga C)bo’linish turiga D)barcha javob to’g’ri 13.Hujayraning hayot sikli qaysi davrni o’z ichiga oladi? A)bo’linishdan nobud bo’lishigacha yoki keyingi bo’linishgacha bolgan davrni B)bo’linishiga ketgan vaqtni C)hujayraning sintezdan avvalgi, sintez, sintezdan keyingi davrlarni D) B va C 14.Bir mitozdan 2-mitozgacha bo’lgan tayyorgarlik davri nima deb ataladi? A)gastrula B)interkinez C)metafaza D)interfaza 15.Mitoz sikli deb … aytiladi? A)zigotadan yangi bo’linishgacha B)bo’linishdan nobud bo’lgungacha C)hujayraning bo’linishiga tayyorgarlik davri hamda mitoz bosqichlarini davom etishiga D)mitozning bosqichlariga 15.Interfaza necha davrga bo’linadi? A)2 B)3 C)4 D)5 16.Interfazaning davrlari to’liq berilgan qatorni aniqlang. A)sintezga tayyorgarlik va sintez B)sintez va sintezdan keying C)sintezdan oldingi va keying D)sintezga tayyorgarlik, sintez, sintezdan keying 17.Mitoz nechta fazadan iborat? A)2 B)3 C)4 D)5 18.Mitoz bosqichlarini ketma-ketligini aniqlang? A)profaza, metafaza, telofaza, anafaza B)profaza, telofaza, anafaza, metafaza C)profaza, anafaza, telofaza, metafaza D)profaza, metafaza, anafaza, telofaza 19.Yadrocha qaysi fazada yo’qoladi? A)profaza B)metafaza C)telofaza D)anafaza 20.Mitoz bosqichlari qancha vaqt davom etadi? A)10 daqiqadan 3 soatgacha B)30 daqiqadan 3 soatgacha C)2-5 soat D)30 minutdan 5 soatgacha 21.Sitokinez bu …? A)yadroning bo’linishi B)sitoplazmaning bo’linishi C)DNK sintezi D)plastidaning bo’linishi 22.Sintezdan oldingi davrda qaysi jarayonlar kuzatiladi? 1)DNK 2 hissa ortadi 2)hujayra o’sadi 3)oqsil va RNK sintezlanadi 4)fermentlar faolligi oshadi 5)hjayra markazi 2 marta ko’payadi 6)fermentlar faolligi kamayadi A)1,3,5 B)2,3,4 C)2,4,6 D)1,4,6 23.Profazada yadro qanday o’zgarishga uchraydi? A)dastlab kichiklashib, so’ng yiriklashadi B)kattalashadi va qobig’i parchalanadi C)2 ga bo’linadi D)hech qanday o’zgarishga uchramaydi 24.Bo’linish urchig’I qaysi davrda hosil bo’lishi boshlanadi? A)profaza B)metafaza C)telofaza D)anafaza 25.Xramasomalarning spirallashi qaysi fazada boshlanadi? A)profaza B)metafaza C)telofaza D)anafaza 26.Quyidagilardan qaysi biri metafazada kuzatiladi? A)yadrochani yo’qolishi B)sitoplazmaning ikkiga ajralishi C)yadrochaning hosil bo’lishi D)xromasomalarning spirallanishi 27.Sintez davrida … kuzatiladi? A)hujayra jadal o’sadi B) hujayra markazi soni ikki hissa ko’payadi C)fermentlar faolligi ortadi D)oqsil va RNK larning sintezlanishi 28. Mitoz bo’linish qaysi organizmlarda uchramaydi? A)zamburug’lar B)o’simliklar C)bakteriyalar D)hayvonlar 29.Qaysi fazada xromasomalar qutblardan bir xil masofada, ekvator tekisligida bir xil joylashadi? A)profaza B)metafaza C)telofaza D)anafaza 30.Xramasomalar qaysi fazada sitoplazmaga chiqadi? A)profaza B)metafaza C)telofaza D)anafaza 31.Xramasomalar o’rtasidagi birlamchi belbog’ning uzilishi mitozning qaysi fazasida kuzatiladi? A)profaza B)metafaza C)telofaza D)anafaza 32.Mitozning qaysi fazalarida bir-biriga qarama-qarshi jarayonlar kuzatiladi? A)telofaza va anafaza B)profaza va telofaza C)metafaza va anafaza D)profaza va telofaza 33. O’simlik hujayralarida sellulozali qobiq qaysi fazada hosil bo’ladi? A)profaza B)anafaza C)telofaza D)metafaza 34.Xromasomaning spirllanishi qaysi fazada boshlanib,qaysi fazada tugaydi? A)profaza ,anafaza B)anafaza,telofaza C)metafaza,anafaza D)profaza,metafaza 35.Qaysi fazada xromosomalarning spirallari yoyiladi va yorug’lik mikroskopida yaxshi ko’rinmaydigan bo’lib qoladi? A)profaza B)metafaza C)anafaza D)telofaza 36.Mitoz natijasida hosil bo’lgan yangi hujayra … to’plamga ega? A)gayloid B)triploid C)diploid D)poliploid 37.Quyidagilardan qaysi biri o’simlik va hayvon hujayralarida boshqacha,yani bir-biridan farq qiladi? A)sitoplazmaning ikkiga ajralishi B)xromasomaning spirallashish fazasi C)yadrochaning hosil bo’lishi fazasi D)bo’linish urchig’ining shakllanish fazasi 38. O’simlik hujayralarida sitokinez qanday amalga oshadi? A)plazmatik membrananing torayishi hisobiga B)hujayra o’rtasida sitoplazmatik membrana paydo bo’ladi, so’ng u hujayraning chetiga tarqaladi va hujayrani ikkiga bo’luvchi to’siqni hosil qiladi C)sitoplazma va plazmatik membrana o’rtasida botiqlik paydo bo’ladi va uning torayishi natijasida D)to’g’ri javob yo’q 39.Mitoz jarayonida bo’linish urchug’i qanday funksiyani bajaradi? A)yadro qobig’ini eritish B)xromatidlarni birlashtirib turish C)xromosomalarni spirallashuvini taminlash D)xromosomalarni qutblarga tarqalishini taminlash 40.Profazada xromosomalar … holatga keladi? A)kalta va ingichka B)uzun va yo’g’on C)kalta va yo’g’on D)qisqa va yassi 41.Qaysi jarayon ham profazada ham metafazada kuzatiladi? A)xromosomalarni spirallashuvi B)bo’linish urchug’ining shakllanishi C)xromosomalarni qutblarga tarqalishi D) A va B 42. Hayvon hujayralarida sitokinez qanday amalga oshadi? A)sitoplazma va plazmatik membrana o’rtasida botiqlik paydo bo’lib, uning torayishi natijasida B)hujayraning o’rtasida sitoplazmatik membrana paydo bo’lib, hujayraning ikki chetiga tarqaladi va uni ikkiga bo’ladi C)plazmatik membrananing kengayishi natijasida D)hayvonlarda sitokinez kuzatilmaydi 39§. Meyoz 1. Meyoz jarayoniga xos bo’lmagan javobni toping? A) Meyoz so’zining ma’nosi kamayish demakdir B) Meyoz jarayonida gaploid to’plamga ega bo’lgan hujayralar hosil bo’ladi C) Meyoz jarayonining birinchi bo’linishi bilan ikkinchi bo’linishi orasidagi vaqt interfaza deyiladi D) Meyoz jarayoni jinsiy hujayralarning bo’linishi hisoblanadi 2. Meyoz jarayonining profaza 1 bosqichiga xos bo’lgan javobni toping? A) Har bir xromosoma bitta xromatiddan iborat bo’lib, sentromera yordamida birikkan bo’ladi B) Bu bosqich 2n 2c holatda bo’ladi C) Yadro qobig’i parchalanib, yadrochalar yo’q bo’lib ketadi D) Bu bosqichda krossingover kuzatilmaydi 3. Meyoz jarayonining bosqichlari haqidagi to’g’ri javobni toping? 1 Profaza 1 2n 2c holatda bo’ladi 2 metafaza 1 2n 4c holatda bo’ladi 3 Anafaza 1 2n 4c holatda bo’ladi 4 telofaza 1 1n 1c holatda bo’ladi A) 2,3 B) 1,4 C) 2,4 D) 3,4 4. Meyoz jarayonining metofaza 1 bosqichiga xos bo’lgan javobni toping? A) Bu bosqichda gomologik xromosomalarning yelkalari bir boridan anniq ajraladi B) Bu bosqichda qisqa vaqt ichida yadro qobig’i hosil bo’ladi C) Bu bosqichda sentromeraga bo’linish urchug’i birikadi D) Bu bosqichda konyugatsiya kuzatiladi 5. Meyoz jarayonining anafaza 1 bosqichi uchun xos javobni toping? A) Bu bosqichda krossingover hodisasi kuzatiladi B) Bu bosqichda gomologik xromosomalarning yelkalari bir-biridan anniq ajraladi C) Bu bosqichda xromosomalar soni ikki hissa kamaygan hujayralar hosil bo’ladi D) Bu bosqich 2n 2c holatda bo’ladi 6. Meyoz jarayonining telofaza 1 bosqichi uchun xos bo’lmagan javobni toping? A) Bu bosqichda xromosomalar soni ikki hissa kamaygan hujayralar hosil bo’ladi B) Bu bosqich 1n 1c holatda bo’ladi C) Bu bosqichda qisqa vaqt ichida yadro qobig’i hosil bo’ladi D) Bu bosqich 2n 4c holatda bo’ladi 7. Birinchi meyoz bilan ikkinchi meyoz orasidagi vaqt nima deb ataladi? A) Kariokinez B) Sitokinez C) Interkinez D) Interfaza 8. Meyoz jarayoni uchun xos bo’lgan to’g’ri javobni toping? A) Meyoz jarayonining interkiniz davrida DNK reduplikatsiyalanadi B) Meyoz jarayoni natijasida diploid to’plamga ega hujayralar hosil bo’ladi C) Meyoz jarayoni natijasida 2 ta diploid to’plamga ega hujayralar hosil bo’ladi D) Meyoz jarayonining interkiniz davrida DNK reduplikatsiyalanmaydi 9. Meyoz jarayonining bosqichlari uchun xos bo’lgan javobni toping? 1 Profaza 2 2n 2c holatda bo’ladi 2 Anafaza 2 2n 2c holatda bo’ladi 3 Metofaza 2 2n 4c holatda bo’ladi 4 Telofaza 2 1n 1c holatda bo’ladi A) 2 ,4 B) 1 ,3 C) 1 ,4 D) 2 ,3 10. Meyoz jarayoni uchun xos bo’lgan to’g’ri fikrni toping? A)Meyoz natijasida hosil bo’lganhar bir yangi hujayra xuddi ona hujayradagidek bir xil xromosoma to’plami va bir xil genlarga ega bo’ladi B) Organizmlarning jinssiz ko’payishi meyoz bo’linish asosida amalga oshadi C) Meyoz tufayli avlodlar almashinuvi davomida xromosomalar sonining doimiyligi o’zgarmaydi D) Meyoz natijasida hosil bo’lgan 2 ta yangi hujayra ham gaploid to’plamga ega bo’ladi 11.Meyoz so’zining ma’nosini aniqlang ? A)Kamayish B) ko’payish C)Yetilish D) Shakllanish 12.Meyoz ketma-ket keladigan nechta bo’linishidan iborat ? A)2 B) 3 C)4 D)ko’p 13. Meyozning 1-bo’linish bilan 2-bo’linish orasidagi holat nima deyiladi ? A) interfaza B) interkinez C) konungatsiya D)krossingover 14. Xromosomalarning spirallanish darajasi eng yuqori ko’rsatkichga ega bo’lgan faza bu … ? A) profaza 1 B) telefaza 1 C)anafaza 1 D) metafaza 1 15.Ko’pincha interkinez sodir bo’lmasa ….. ga ulanib ketadi? A) profaza 1 profaza 2 B) telefaza 1 metafaza 2 C) telefaza 1 profaza 2 D) anafaza 1 - profaza 2 16. Meyozning qaysi davrida xromatidalarning ajralishi va ularning mustaqil xromasomaga aylanishi kuzatiladi ? A)profaza 2 B) anafaza 1 C)anafaza 2 D) metafaza 2 17. Qaysi bo’linish natijasida xromasomalar sonining doimiyligi saqlanadi ? A)meyoz B) mitoz C) mitoz, amitoz D) amitoz 18. Bo’linish urchug’i xromasomaning qaysi qismiga birikadi ? A)sentrosoma B) euxromatin C)sentromera D) t.j.y. 19. Meyoz oxirida nechta gaploid to’plamli yetuk jinsiy hujayralar ( gametalar ) hosil bo’ladi ? A) 2 B) 3 C) 4 D)6 20. Meyoz natijasida irsiy axbarotning yangi to’plami hosil bo’lishiga sabab nima ? A) Xromasomalarni konyugatsiyalashishi B)Xromasomalarni o’xshash qismlarini almashinishi C)Gomologik xromasomalarni juda ko’p xilma –xil variantlarini hosil bo’lishi D)barcha javob to’g’ri 21. Interkinez davrida …. kuzatilmaydi ? A)DNK ning reduplikatsiyasi B)oqsil va RNK ning sintezi C) sentridalarning sintezi D) fermentlar va tubulin oqsilining sintezi 22. Xromatidlarni ajralmagan holda qutblarga tomon harakatlanishi qaysi fazada kuzatiladi? A)anafaza 1 B)metafaza 2 C)telofaza 1 D)profaza 2 23. Qaysi fazada gomologik xromasomalarni yelkalari bir-biridan ajraladi , lekin xromatidlarga ajralmaydi ? A) anafaza 1 B) metafaza 2 C)telofaza 1 D) profaza 2 24. Meyozning qaysi fazalarida xuddi mitozdagidek jaroyonlar kuzatiladi ? A) profaza 1 va metafaza 1 B) metafaza 1 va anafaza 1 C) profaza 2 va metafaza 2 D) metafaza 1 va telofaza 1 25. Yadro qobig’i meyozning qaysi fazasida hosil bo’ladi ? A) anafaza 1 B) metafaza 2 C) telofaza 1 D) profaza 1 26.Meyoz bo’linish natijsida xromosomalar to’plami qanday o’zgaradi? A)gaploid to’plamdan diploid to’plam hosil bo’ladi B)gaploid to’plamdan triploit to’plam hosil bo’ladi C)diploid to’plamdan gaploid to’plamga o’tadi D)triploid to’plamdan gaploid to’plamga o’tadi 27.Konyugatsiya jarayoni meyozning qaysi fazasida amalga oshadi? A)profaza II B)metafaza I C)profaza I D)metafaza II 28. Quyidagilardan qaysi biri faqat profaza I kuzatilib,profaza II kuzatilmaydi? A)xromasomalarning spirallashuvi B)konyugatsiya va krossingover C)yadro qobig’ining parchalanishi D)yadrochaning yo’qolishi 29. Profaza II va metafaza II da bo’linayotgan hujayralarning xromosoma to’plami qanday bo’ladi? A)diploid B)gaploid C)poliploid D)tetraploid 40§. Tirik organizmlarning ko‘payish xillari 1.Ko’payishga xos xususiyatni aniqlang A) Meyoz natijasida hosil bo’lgan 2 ta yangi hujayra ham gaploid to’plamga ega bo’ladi B) DNK molekulasining 2 hissa ortishi kuzatiladi C) DNK molekulasi 2 hissa kamayadi D) Organizmlarning jinssiz ko’payishi meyoz bo’linish asosida amalga oshadi 2.Ikkiga bo’linib ko’payuvchi organizmlarni aniqlang? A) Amyoba, tufelka, yashil evglena B)Achitqi zamburug‘ida, ayrim infuzoriyalarda uchraydi C)Nostok, amyoba, achitqi zamburug’i D) Evglena, bezgak plazmodiya 3.Kurtaklanib ko’payishga xos xususiyatni aniqlang? A) Ona hujayrada dastlab yadro saqlovchi bo‘rtmacha paydo bo‘lib, kattalashadi va u asta o‘sib ona hujayra kattaligiga yetadi va ajralib alohida mustaqil organizmga aylanadi B) Bunda ona hujayrada dastlab yadro saqlovchi bo‘rtmacha paydo bo‘lib, kichiklashadi va ajralib alohida mustaqil organizmga aylanadi C) ona hujayrada dastlab yadro saqlovchi bo‘rtmacha paydo bo‘lib, kichiklashib ona hujayra kattaligiga yetadi va ajralib alohida mustaqil organizmga aylanadi D)Xlorellada va zamburug’da kuzatiladi 4. Ona organizmning ayrim bo‘lagining ko‘payishi hisobiga yangi organizmlar hosil bo‘lishi qanday ko’payish deyiladi? A) Sporalar orqali ko’payish deyiladi B) Ikkiga bo’linib ko’payish deyiladi C)Jinsiy ko’payish deyiladi D) Vegetativ ko’payish deyiladi. 5.Hilol o’simligi qanday ko’payadi? A) Tugunaklari orqali B) Ildizpoyasi orqali C) Piyozchalari orqali D) Qalamchalari orqali 6.Kartoshkagul ko’payishini aniqlang? A) Tugunaklari orqali B) Ildizpoyasi orqali C) Piyozchalari orqali D) Qalamchalari orqali 7.Ildizpoyasidan ko’payuvchi o’simliklarni aniqlang? 1.qulupnay 2.kartoshkagul 3.elodiya 4.hilol 5.piyoz 6.g’umay 7.gulsafsar A) 1 2 3 B)6 7 4 C)1 5 6 D)2 3 7 8. O`simliklar olamida qaysi ko`payish turi keng tarqalgan ? A) jinsiy B) shizogoniya C) kurtaklanish D) vegetative 9. Bargi va tugunagi orqali ko`payuvchi o`simlikni aniqlang . A) shoyigul B) binafsha C) shirinmiya D) begoniya 10. Qaysi o`simlik “ajratuvchi kurtakchalar “ yordamida ko`payadi ? A) elodeya B) hilol C) gulsapsar D) molodilo 11. Shizogoniya bu … . A) ikki bo`lakka bo`linish B) ko`p bo`laklarga bo`linish C) jinsiy ko`payish usuli D) kurtaklanib ko`payish 12. Tugunaklari orqali ko’payadigan o`simliklarni aniqlang . A) kartoshka , g`umay , shoyigul , binafsha B) begoniya , iloq , batat , kartoshka C) kartoshka , batat , shoyigul D) shoyigul , begoniya , qulupnay 13. Hilol o`simligi … yordamida ko`payadi . A) piyozchalar B) tugunaklar C) ildizpoyalar D) qalamchalari 14. Quyidagi o`simliklarning qaysi biri novdalaridan ko`payadi . A) g`umay B) hilol C) molodilo D) elodeya 15. Meduza , halqali chuvalchanglarning ko`payish usulini aniqlang . A) shizogoniya B) kurtaklanish C) 2 ga bo`linish D) vegetative 16.Shizogoniyada hosil bo`lgan hujayralar soni nima bilan aniqlanadi ? A) yadrolar soni bilan B) bo`rtmalar soni bilan C) bo`linish soni bilan D) aniqlab bo`lmaydi 17.Oq planariya va ignatanlilar qanday yo’l blan ko’payadi. A)teng ikkiga bo’linish B)kurtaklanish C)shizagoniya D)bir necha bo’laklarga bo’linish 41 §. Jinsiy ko‘payish 1. Jinsiy ko’payishning afzalligi tufayli …… A) avlod ota-onaga nisbatan yashovchan bo’ladi; B) avlod o’zgargan muhitga moslashuvchan bo’ladi; C) ota ona belgilarni birlashtirgan bo’ladi; D) barchasi to’g’ri; 2. spermatozoid necha qismdan iborat A) 2,; B) 3 ; C) 4; D) 5; 3. Gametogenez bu… A)jinsiy ko’payish usuli B)jinssiz ko’payish usuli C)jinsiy hujayralar maydalanishi D)jinsiy hujayralarning rivojlanishi 4. Gametogenezning qaysi bosqichida jinsiy hujayralar mitoz yo’li bilan ko’payadi A) ko’payish davri; B) yetilish davri; C) o’sish davri; В) shakllanish davri; 5. Ovogenezda birlamchi urg’ochi jinsiy hujayralarning ko’payishi tuban umurtqasizlarda…….. A) bir umr davom etadi; B) butun hayotining yarmini tashkil qiladi; C) bir necha yil davom etadi; D) urg’ochi jinsiy hujayra ko’paymaydi; 6. Birlamchi tuxum hujayraning o’sishi…......... amalga oshadi A) tuxum hujayraning o’zida xosil bo’lgan moddalar xisobiga; B) boshqa hujayralarda hosil bo’ladigan moddalar xisobiga; C) yo’naltiruvchi tanachalarda xosil bo’lgan moddalar xisobiga; В) barchasi to’g’ri; 7. Tuxumda sariqlik zaxira oziq moddalar to’plami bo’lib tarkibida…….bo’ladi A) yog’, oqsil, karbonsuv; B) glikogen, saxaroza, karbogidraza; C) glikogen, yog’ karbagidraza; D) uglevodlar, nukleotidlar; 8.Jinsiy ko’payishga xos xususiyatni aniqlang? A) Jinsiy ko‘payishda yangi avlod, har xil ota-ona organizmdan hosil bo‘lgan ikkita jinsiy hujayraning ajralishi natijasida rivojlanadi. B) Jinsiy ko‘payishda yangi avlod, har xil ota-ona organizmdan hosil bo‘lgan birxil jinsiy hujayraning qo‘shilishi natijasida rivojlanadi. C) Jinssiz ko‘payishda yangi avlod, har xil ota-ona organizmdan hosil bo‘lgan ikkita jinsiy hujayraning qo‘shilishi natijasida rivojlanadi. D) Jinsiy ko‘payishda yangi avlod, har xil ota-ona organizmdan hosil bo‘lgan ikkita jinsiy hujayraning qo‘shilishi natijasida rivojlanadi. 9. Sutemizuvchilar spermatozoidlari necha qisdan iborat? A) 5 B) 3 C) 2 D) 4 10.Sutemizuvchilarning spermatozoidlarining mitoxondrial spiral qismi spermatozoidlarning qaysi qismida joylashgan? A) bo’yin B) bosh C) bosh va bo’yin oralig’ida D) dum 11.Spermatozoidlarning tuxum hujayradan farqini aniqlang A) yirikligi B) kichik va harakatchan C) yirik harakatchan D) kichik harakatsiz 12. Ovogenez bu… A)spermatozoidni rivojlanishi B)tuhum hujayrani rivojlanishi C)tuhum hujayrani ko’payishi D)tuhum hujayrani shaklining o’zgarishi 13. Tuxum hujayraga xos xususiyatni aniqlang? A) ko‘pincha yumaloq, amyobasimon shaklda bo‘lib, harakatsiz bo‘ladi. Boshqa hujayralardan asosiy farqi shaklining juda katta bo‘lishidir. B) ko‘pincha ipsimon, amyobasimon shaklda bo‘lib, harakatsiz bo‘ladi. Boshqa hujayralardan asosiy farqi shaklining juda katta bo‘lishidir. C) ko‘pincha yumaloq, amyobasimon shaklda bo‘lib, harakatchan bo‘ladi. Boshqa hujayralardan asosiy farqi shaklining juda katta bo‘lishidir. D) ko‘pincha ipsimon, amyobasimon shaklda bo‘lib, harakatsiz bo‘ladi. Boshqa hujayralardan asosiy farqi shaklining juda kichik bo‘lishidir. 14.Spermatogenez va ovogenez necha bosqichda amalga oshadi? A) 2 B) 5 C) 3 D) 4 15.ko’payish davriga xos xususiyatni aniqlang/ A) birlamchi jinsiy hujayralar meyoz yo‘li bilan ko‘payishi natijasida hujayralar soni ortadi. Spermatogenezda birlamchi jinsiy hujayralar juda sekin ko‘payadi B) birlamchi jinsiy hujayralar meyoz yo‘li bilan ko‘payishi natijasida hujayralar soni ortadi. Spermatogenezda birlamchi jinsiy hujayralar juda tez ko‘payadi C) birlamchi jinsiy hujayralar mitoz yo‘li bilan ko‘payishi natijasida hujayralar soni kamayadi Spermatogenezda birlamchi jinsiy hujayralar juda tez ko‘payadi D) birlamchi jinsiy hujayralar mitoz yo‘li bilan ko‘payishi natijasida hujayralar soni ortadi. Spermatogenezda birlamchi jinsiy hujayralar juda tez ko‘payadi 16. O’sish davriga oid xususiyatni aniqlang? A) DNK miqdori ikki hissa ortadi. Birlamchi spermatozoidlar o‘sish zonasida tez kattalashadi B) DNK miqdori ikki hissa ortadi. Birlamchi spermatozoidlar o‘sish zonasida tez kattalashmaydi C) DNK miqdori ikki hissa ortadi. Birlamchi spermatozoidlar yetilish zonasida tez kattalashmaydi D) DNK miqdori o’zgarmaydi Birlamchi spermatozoidlar o‘sish zonasida tez kattalashadi 17. O’sish davrida DNK qanchaga ortadi? A) 2 B) 3 C) ortmaydi D) 4 18. Yetilish davriga oid malumotni aniqlang? A) hujayralar yadrosidagi gaploid to‘plam ikki hissaga ortadi. Bu davrda hujayralar meyoz usulida ko‘payib gaploid to‘plamga ega bo‘ladi. B) hujayralar yadrosidagi diploid to‘plam ikki hissaga ortadi. Bu davrda hujayralar meyoz usulida ko‘payib gaploid to‘plamga ega bo‘ladi. C) hujayralar yadrosidagi diploid to‘plam ikki hissaga ortadi. Bu davrda hujayralar mitoz usulida ko‘payib gaploid to‘plamga ega bo‘ladi. D) hujayralar yadrosidagi gaploid to‘plam ikki hissaga kamayadi Bu davrda hujayralar meyoz usulida ko‘payib gaploid to‘plamga ega bo‘ladi. 19. Hosil bo‘lgan jinsiy hujayralarning ma’lum shaklga va hajmga ega bo‘lishi bilan amalga oshadigan davri qaysi? A) shakllanish B) yetilish C) ko’payish D) o’sish 20. Spermatozoidlar tuxum hujayrani urug’lantirgach …? A) gaploid to‘plamga ega bo‘lgan zigota hosil bo‘ladi B) diploid to‘plamga ega bo‘lgan zigota hosil bo‘ladi C) diploid to‘plamga ega bo‘lgan zigota hosil bo‘ladi D) gaploid to‘plamga ega bo‘lgan tuxum hujayra hosil bo‘ladi 21.Gametogenezni qaysi davrida hujayralar meyoz usulida ko’payadi/ A)ko’payish B)o’sish C)yetilish D)shakllanish 22. Yo’naltiruvchi tanacha ovogenezni qaysi davrida paydo bo’ladi? A)o’sish B)ko’payish C)yetilish D)shakllanish 23.Spermatazoidni mitoxondriyasi qanday shaklda? A)ipsimon B)spiral C)dumaloq D)ovalsimon 24.Faqat spermatozoid uchun xos bo’lgan organoidni aniqlang? A)sentriol B)yadro C)mitoxondriya D)akrosoma 42 §. Urug‘lanish 1. Urug‘lanish deb nimaga aytiladi? A) xromosomalarning diploid to‘plamiga ega bo‘lgan urg‘ochi va erkak gametalar (jinsiy hujayralar)ning bir-biriga qo‘shilishiga aytiladi B) xromosomalarning gaploid to‘plamiga ega bo‘lgan urg‘ochi va erkak gametalar (jinsiy hujayralar)ning bir-biriga qo‘shilishiga aytiladi C) xromosomalarning diploid to‘plamiga ega bo‘lgan urg‘ochi va erkak somatic hujayralarining bir-biriga qo‘shilishiga aytiladi D) xromosomalarning gaploid to‘plamiga ega bo‘lgan urg‘ochi va erkak somatic hujayralarining bir-biriga qo‘shilishiga aytiladi 2. Urug‘langan tuxum hujayra nima deb ataladi? A) spora B) sista C) zigota D) blastula 3. Tashqi urug‘lanish urug’lanish uchun xos bo’lmagan ma’lumotni aniqlang? A) Baliqlar va suvda hamda quruqlikda yashovchilarda kuzatiladi B) Spermatozoid suv orqali tuxum hujayra ichiga kirib uni urug‘lantiradi C) Quruqlikda yashaydigan hayvonlarda kuzatiladi D) Hayvonlar ko‘payish davrida juda ko‘p tuxum hujayra va spermatozoidini suvga chiqaradi 4. Yopiq urug‘li o‘simliklarda erkak gametalari qayerda yetiladi? A) urug’chi B) tuguncha C) murtak xaltasi D) chang donachasi 5. Chang donachasi hujayralarning yirigi (a), maydasi (b) qanday hujayra deyiladi A) a-vegetativ; b-jinssiz B) a-vegetativ; b-generativ C) a-jinsiy; b-jinssiz D) a-generativ; b-vegetativ 6. Gulli o‘simliklarda qo‘sh urug‘lanishda bir spermiy tuxum hujayra bilan qo‘shilib (a), ikkinchisi markaziy hujayra bilan qo‘shilib (b) nimani hosil qiladi? A) a-murtak; b-zigota B) a-zigota; b-spora C) a-murtak; b-endosperm D) a-endosperm; b-murtak 7. Gulli o‘simliklardagi qo‘sh urug‘lanish hodisasini kim kashf etgan? A) 1898- yilda S.G.Navashin B) 1915- yilda M.S.Navashin C) 1900 –yilda Chermak va Korrens D) 1865- yilda Mendel 8. Endospermning triploid tabiatini kim kashf etgan? A) 1898- yilda S.G.Navashin B) 1915- yilda M.S.Navashin C) 1900 –yilda Chermak va Korrens D) 1865- yilda Mendel 9. Partenogenez haqidagi to’g’ri ma’lumotni aniqlang? A) Urug‘langan tuxum hujayradan murtakning rivojlanishiga partenogenez deyiladi B) Urug‘langan markaziy hujayradan murtakning rivojlanishiga partenogenez deyiladi C) Jinssiz ko’payish hisoblanib urug‘lanmagan tuxum hujayradan murtakning rivojlanishiga partenogenez deyiladi D) Jinsiy ko’payish hisoblanib urug‘lanmagan tuxum hujayradan murtakning rivojlanishiga partenogenez deyiladi 10. Tabiiy partenogenez qaysi organizmlarda kuzatiladi? A) ayrim qisqichbaqasimonlar (dafniya), pardaqanotlilar (erkak asalari) va o‘simlik shira bitlarida, qisman qushlar (tustovuq)da kuzatiladi. B) tut ipak qurtida, baliqlar, quyonlar, qisman qushlar (tustovuq)da kuzatiladi C) o‘simliklardan suvo‘tlarida, bug‘doydoshlar va dukkakdoshlarda D) ayrim qisqichbaqasimonlar (dafniya), pardaqanotlilar (erkak asalari) va o‘simlik shira bitlarida, zamburug‘larda 11. Sun’iy partenogenez qaysi organizmlarda kuzatiladi? A) ayrim qisqichbaqasimonlar (dafniya), pardaqanotlilar (erkak asalari) va o‘simlik shira bitlarida, qisman qushlar (tustovuq)da kuzatiladi. B) tut ipak qurtida, baliqlar, quyonlar, qisman qushlar (tustovuq)da kuzatiladi C) o‘simliklardan suvo‘tlarida, bug‘doydoshlar va dukkakdoshlarda D) ayrim qisqichbaqasimonlar (dafniya), pardaqanotlilar (erkak asalari) va o‘simlik shira bitlarida, zamburug‘larda 12.Endospermning xromosomal to’plamini aniqlang. A)gapoid B)diploid C)triploid D)poliploid 13.Spermiylarning xromosoma to’plamini aniqlang? A)gapoid B)diploid C)triploid D)poliploid 14.Quyidagilarning qaysi birida ichki urug’lanish kuzatiladi? A)suv hayvonlari B)baliqlar C)suvda ham quruqlikda yashovchilar D)quruqlik hayvonlari 15.Vegetativ hujayraning funksiyasi berilgan qatorni aniqlang? A)spermiylar hosil qilish B)tuxum hujayrani urug’lantirish C)markaziy hujayrani urug’lantirish D)urug’kurtakka yetib boradigan nay yo’lini hosil qilish 16.Murtak haltasida qanday hujayralar bo’ladi? A)gaploid tuxum hujayra, diploid vegetativ hujayra B)gaploid markaziy hujayra, diploid generativ hujayra C)gaplod tuxum hujayra, diploid markaziy hujayra D)gaploid tuxum hujayra, gaploid markaziy hujayra 17.Gulli o’simliklarning qo’sh urug’lanish jarayonida nechta hujayra ishtirok etadi? A)2 B)6 C)4 D)8 18.Quyidagilardan qaysi birining yadrosi diploid xramasoma to’plamiga ega? A)sperma B)tuxum hujaryra C)endosperm D)markaziy hujayra 19.Qaysi jarayon natijasida hujayraning diploid to’plami tiklanadi? A)gametogenez B)urug’lanish C)ovogenez D)spermatogenez ORGANIZMLARNI INDIVIDUAL RIVOJLANISHI. ONTOGENEZ 43- §. Embrional rivojlanish davri 1. Ontogenez haqidagi to’g’ri ma’lumotni aniqlang? A) Organizmlarning tarixiy rivojlanish taraqqiyotiga – ontogenez deyiladi B) Bu tushuncha 1866- yil G. Mendel tomonidan fanga kiritilgan C) Bir hujayrali organizmlarning ontogenezi ularning hosil bo‘lishidan boshlanib, bo‘linishi yoki nobud bo‘lishi bilan tugallanadi D) Ko‘p hujayralilarda ontogenez zigota hosil bo‘lishidan boshlanib, tug’ilish yoki tuxumdan chiqish bilan tugallanadi 2. Organizmlarning individual rivojlanishi qanday tiplarga ajratiladi? A) lichinkali ontogenez; lichinkasiz ontogenez; ona qornida rivojlanish B) jinsiy va jinssiz ko’payish C) maydalanish; gastrulyatsiya; organogenez D) bevosita va bilvosita rivojlanish 3. Lichinkali ontogenez qaysi hayvonlarda kuzatiladi? A) yassi chuvalchanglar, aksariyat hasharotlarda B) baqalarda va sudralib yuruvchilarda C) qushlarda va yuksak sutemizuvchilarda D) sudralib yuruvchilar va tuban sutemizuvchilarda 4. Ontogenez asosan qanday davrlarga bo‘linadi? A) to’g’ri va noto’g’ri B) embrional va postembrional C) maydalanish; gastrulyatsiya; organogenez D) bevosita va bilvosita rivojlanish 5. Ko’p hujayrali organizmlarning embrional davri nechta asosiy bosqichlarga bo’linadi A) 3; B) 4; C) 5; D) 2; 6. Ontogenezning maydalanish bosqichida tuxum hujayrani bir biriga teng ikkita hosil bo’lgan hujayrasi qanday nomlanadi A) blastomer; B) blastula; C) blostosel; D) gameta; 7. Urug’langan tuxum hujayra odamda dastlab …. A) meridian bo’ylab bo’linadi; B) ekvator bo’ylab bo’linadi; C) sporaga aylanadi; D) qalin qobiqqa o’raladi 8. Lansetnikda blastulada qancha hujayra hosil bo’ladi A) 1500; B) 1000; С) 300; D) 3000 9. Lansetnikda gastrula qanday hosil bo’ladi A) blastula devorining qat-qat bo’lib joylashishidan; B) blastula devorining botib kirishidan; C) blastula devorining o’sib kirishidan; D) blastula hujayralarning migratsiyasidan; 10. Gastrulyatsiyada uchinchi qavat mezoderma hosil bo’lmaydigan hayvonlar guruhini aniqlang A) assidiyada; B) qushlarda; C) bo’shliqichlilarda; D) sudralib yuruvchilarda; 11. Gastrulyatsiya bosqichiga xos bo’lmagan xususiyatni aniqlang A) embrion hujayralari bo’linmaydi, o’smaydi; B) embrion hujayralarning dastlabki genetic axborotlardan foydalana boshlaydi; C) o’zak organlar hosil bo’ladi; D) dastlabki ixtisoslashish belgilari paydo bo’ladi; 12. Mezodermadan hosil bo’ladigan organlar sistemasini aniqlang A) hazm bezlari, nerv sistemasi; B) teri qoplami va sezgi organlari; C) yurak qon-tomir, ayirish organlari; D) jinsiy organlar, jabra va o’pka epiteliysi 13. Lansetnikda embrionning maydalanish bosqichida 3 marta ekvatorial bo‘lingandan so‘ng uning blastomerlari soni nechta bo‘ladi? A) 128 B) 256 C) 64 D) 512 14. Lansetnik embrionidagi blastomerlar 128 taga yetishi uchun hujayralar necha marta meridianal (a) va ekvatorial (b) bo‘linishi kerak? A) a-4;b-2 B) a-5;b-3 C) a-4;b-3 D) a-3;b-3 15. Gastrulyatsiya amfibiyalarda qanday yo’l bilan amalgam oshadi A) blastula devorining qat-qat bo’lib joylashishidan; B) blastula devorining ichiga kirishidan; C) blastula devorining o’sib kirishidan; D) blastula hujayralarning migratsiyasidan; 16. Muskul hujayralardagi qisqaruvchi oqsilni aniqlang A) mioglobin; B) miyelin; C) miozin; D) tubulin; 17.O’zak organlar majmuasini aniqlang. 1)nerv nayi 2)xorda 3)jabra 4)ichak naychasi 5)yurak tomir 6)o’pka A)1,2,3 B)2,4,6 C)1,2,4 D)2,4,5 18. … ikki qavatli murtak? A)blastula B)gastrula C)neyrula D)t.j.y 19. … organizmning eng dastlabki rivojlanish bosqichidir? A)blastula B)urug’langan tuxum hujayra C)gastrula D)t.j.y 20.Blastula qanday shaklga ega? A)ipsimon B)ovalsimon C)tuxumsimon D)sharsimon 21.Endoderma … ? A)murtakning ichki qavati B)murtakning tashqi qavati C)murtakning o’rta qavati D)murtakning yon qavati 22.Mezoderma qayerda joylashadi? A)gastroselda B)blastoselda C)endodermaning o’rtasida D)ektodermaning o’rtasida 23.Qaysi hayvonlarda gastrula blastulani o’sib kirishi natijasida hosil bo’ladi? A)qushlar B)sudralib yuruvchilar C)kovakichlilar D)amfibiyalar 24.Embrional davrning qaysi bosqichlarida ektoderma, endoderma, mezoderma qavatlari hosil bo’ladi? A)maydalanish B)blastula C)organogenez D)gastrula 25.Maydalanish bosqichida hujayralar qaysi usulda bo’linadi? A)meyoz B)mitoz C)amitoz D)mitoz va amitoz 26.Dastlabki ixtisoslashish belgilari qaysi bosqichda paydo bo’ladi? A)maydalanish B)blastula C)organogenez D)gastrula 27. … bu embrionning ayrim qismlari va hujayralarning tuzilishi hamda vazifasi jihatdan bir – biridan farq qilishadi? A)maydalanish B)ixtisoslashish C)neyrula D)gastrula 28.Blastomer deb nimaga aytiladi? A)tuxum hujayrani bo’linishidan so’ng hosil bo’lgan hujayralarga B) blastula ichidagi suyuqlikga C) urug’langan tuxum hujayraga D) urug’lanmagan tuxum hujayraga 29.Kovakichlilarda gastrula qanday yo’l bilan hosil bo’ladi? A)o’sib kirish B)migratsiya C)botib kirish D)qat-qat joylashuv 30.Mezodermadan rivojlanuvchi to’qima va a’zolarni aniqlang. 1)nerv sistemasi 2)ayirish sistemasi 3)jinsiy organlar 4)jabra 5)yurak, qon tomirlar 6)sezgi organlari 7)biriktiruvchi to’qima 8)muskul to’qima A)1,3,5,7 B)2,4,6,8 C)2,3,5,7,8 D)2,4,5,7,8 31.Gastrulyatsiya tugagandan keyin … hosil bo’ladi? A)blastosel B)gastrosel C)o’zak organlar majmui D)mezoderma 32.Endodermadan nimalar hosil bo’ladi? 1)ichak epiteliysi 2)yurak 3)jigar 4)o’pka 5)ayirish sistemasi 6)jabra 7)sezgi organlari 8)ichak 9)me’da osti bezi A)1,2,4,6,7 B)1,3,4,6,8,9 C)1,3,4,5,8,9 D)barchasi 33.Blastula davri … qavat hujayralardan tashkil topgan? A)1 B)2 C)3 D)4 va undan ko’p 34.Blastosel bu … ? A)birlamchi tana bo’shlig’i B)blastula qavatlari C)blastula ichidagi suyuqlik bilan to’lgan bo’shliq D)A va C 35.Murtakning tashqi qavatini aniqlang. A)endoderma B)mezoderma C)ektoderma D)t.j.y 36.Biokimyoviy nuqtai nazardan hujayralarning ixtisoslashishi shu hujayra uchun xos … ni sintezlanishi bilan harakterlanadi? A)uglevodlar B)oqsillar C)lipidlar D)nuklein kislotalar 37.Tishning emal qavati qaysi murtak varag’idan hosil bo’ladi? A)mezoderma B)ektoderma C)endoderma D)blastosel 38.Quyidagilardan qaysi biri mezodermadan rivojlanadi? A)jabra B)suyak C)o’pka D)nerv sistemasi 39.Antitana oqsilni qaysi hujayralar sintezlaydi? A)plazma B)trombosit C)limfosit D)eritrosit 40. … ixtisoslashish natijasida har – hil genlarning ishlashi boshlanadi. A)fiziologik B)morfologik C)genetik D)biokimyoviy 41.Hazm bezlari … dan rivojlanadi? A)ektoderma B)endoderma C)mezoderma D)blastoseldan 42. Quyidagi organizmlarda gastrulyatsiya qanday boradi ? 1. kovakichli 2. lansetnik. 3. sudralib yuruvchilar 4. qushlar a. hujayra migratsiyasi b. botib kirish c. qat-qat joylashish d. o’sib kirish A) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d B) 1-b, 2-c, 3-d. 4-a C) 1-c, 2-d,3- a,4-b D) 1-a, 2-b, 3-c, 4-c 43.Quyidagi javoblarda umurtqali hayvonlarning organlari guruhi berilgan . Shu guruhdan qaysi biri ektodermadan hosil bo`ladi ? A) nerv sistemasi, sezgi organlar B) ichakning oldi va orqa qisimlari C) ichak epiteliysi va jigar D) muskullar, suyaklar 44. Embrion varaqalari va ulardan qaysi organlar hosil bo`lishini toping? 1 ektoderma 2 endoderma 3 mezoderma 4 gastrula a. muskul b. hid bilish c. hazm bezlari g. teri d. qon-tomirlar sistemasi j. jigar A) 1-a va b, 2-b va g, 3-d va j B) 1-b va g, 2-c va j, 3-a va d C) 1-g va d, 2-a va d, 4-b va j D) 1-g va j, 2-a va g, 3-a va j 45. Ixtisoslashish morfologik nuqtai nazardan qanday amalga oshadi? A) har bir hujayra maxsus moddalarni sintez qila boshlaydi B) bir biridan farq qiladigan hujayralar hosil bo'ladi C) hujayralar aralashadi D) hujayralar migratsiya qiladi 44- §. Postembrional rivojlanish 1. Metamorfoz bilan rivojlanishga xos bo’lmagan jarayonni aniqlang A) hayot tarzi va yashash muhitining almashinishi bilan bog’liq; B) amfibiyalarning metamorfoz jarayonida qalqonsimon bez gormoni ta’sirida dum va yon chiziqlar yo’qoladi; C) assidiyadagi metamarfozning yuzaga kelish sababi o’troq holatda yashashga o’tishi; D) tuxumdan chiqqan organism voyaga yetganiga o’xshaydi; 2. Tut ipak qurtining voyaga yetgan kapalagi qancha vaqt yashaydi A) 1 oy; B) 1 sutka; C) 5-10 kun; D) 2-3 oy; 3. Baqaning lichinkasi itbaliq qancha vaqtda baqaga aylanadi A) 1 oy; B) 1 sutka; C) 5-10 kun; D) 2-3 oy; 4. Qaysi organizmlarda o’sish butun umri davomida kuzatiladi A) ayrim molyuskalar; B) o’simliklar; C) ayrim baliqlar; D) barchasi to’g’ri; 5. Jinsiy balog’atga yetgandan so’ng o’sishdan to’xtaydigan organizmni aniqlang A) moyuskalr; B) odam; C) lentasimon chuvalchang; D) o’simliklar; 6.Embrional davrning tugallanishi berilgan qatorni belgilang. A)embrionning tuxumdon chiqishi B)embrionning tug’ilishi C)zigotadan yangi organizm rivojlanishi D) A va B 7.Postembrional rivojlanish … bo’ladi? A)to’g’ri va noto’g’ri B)oddiy va murakkab C)to’la va chala D)faqat to’g’ri 8.Assidiya qaysi tipga kiradi? A)bo’g’imoyoqlilar B)umurtqasizlar C)xordalilar D)bir hujayralilar 9.Odam … yoshda o’sishdan to’xtaydi? A)15-20 B)17-18 C)20-30 D)20-25 10.Qo’ng’iz va kapalakning ajdodini aniqlang? A)yassi chuvalchanglar B)to’garak chuvalchanglar C)halqali chuvachanglar D)molyuskalar 11.Metamorfoz … almashinishi bilan bog’liq? A)hayot tarzi B)yashash muhiti C)oziqlanish usuli D)A va B 12.Faqat bir joyda o’troq va parazit holda yashashga moslashagn organizmlarning qaysi bosqichi turning keng tarqalishiga yordam beradi? A)g’umbak B)lichinka C)voyaga yetgan D)tuxum 13.Itbaliqning baliqlarga o’xshash belgilarini aniqlang. 1)yon chizig’ining bo’lishi 2)jabra yoriqlarini bo’lishi 3)3 kamerali yuragi 4)2 kamerali yuragi 5)2 ta qon aylanish doirasi 6)1 ta qon aylanish doirasi 7)nerv sistemasi 8)buyragini tuzilishi A)1,3,5,7 B)2,3,5,8 C)1,2,4,6 D)2,3,6,8 14.Assidiyadagi metamorfozning yuzaga kelish sababini aniqlang. A)o’troq holda yashashga o’tishi B)parazit holda yashashga o’tishi C)yashash muhitini almashinuvi D)B va C 15.Itbaliqning dumi va yon chiziqlari qaysi bezning gormonlari ta’sirida yo’qoladi? A)epifiz B)gipofiz C)qalqonsimon D)ayrisimon 16.Noto’g’ri rivojlanish quyidagilardan qaysi birida kuzatiladi? 1)sudralib yuruvchilar 2)hasharotlar 3)sutemizuvchilar 4)qushlar 5)amfibiyalar A)1,3,5 B)2,5 C)1,2,3 D)faqat 5 17.Assidiyaning lichinkasi qaysi belgilari bilan xordalilarga o’xshaydi? A)xorda B)nerv nayi C)jabra yoriqlari D)barchasi 18.Metamorfozning biologik ahamiyati berilgan qatorni aniqlang? A)bir turning lichinkalari va voyaga yetgan individlari har hil sharoitda yashaydi B)yashash joyi va oziq uchun lichinka va voyaga yetgan individlarda raqobat kuzatilmaydi C)o’troq va parazit yashashga moslashgan organizmlarning qurtlari turning keng tarqalishiga yordam beradi D)barchasi 19.Barcha xordali hayvonlarning embrional rivojlanishida qaysi umumiy belgi rivojlanadi? A)xordani shakllanishi B)nerv nayini hosil bo’lishi C)jabra yoriqlari paydo bo’ladi D)barchasi 20.Quyidagilardan qaysi birida to’g’ri rivojlanish kuztiladi? A)assidiya B)itbaliq C)kaltakesak D)qo’ng’iz 21.Metamorfozli organizmni aniqlang? A)toshbaqa B)mayna C)chivin D)sigir 22.Metamorfozli organizm berilgan qatorni aniqlang? A)kaltakesak B)baqa C)burgut D)zubr 45- §. Embrion rivojlanishiga tashqi muhitning ta’siri 1. Bolalar va o‘smirlarning jismoniy funksiyalarining rivojlanishi jadallashishiga nima deb ataladi? A) akseleratsiya B) anabioz C) gomeostaz D) regeneratsiya 2. Tashqi muhit omillari ta’sirining o‘zgarishiga qaramay tirik organizmlarning o‘z tuzilishi va ichki muhitining doimiyligini o‘zgartirmasdan saqlay olish xususiyati nima deyiladi? A) akseleratsiya B) anabioz C) gomeostaz D) regeneratsiya 3. Organizmlarning hayot faoliyati davomida yoki biron ta’sir natijasida yashash muddati tugagan yoki shikastlangan hujayralar, to‘qimalar yoki a’zolarning qayta tiklanishiga nima deyiladi? A) akseleratsiya B) anabioz C) gomeostaz D) regeneratsiya 4. Organizmlarda moddalar almashinuvi juda sekinlashishi yoki vaqtincha deyarli to‘xtashi nima deb ataladi? A) akseleratsiya B) anabioz C) gomeostaz D) regeneratsiya 5. Mikroorganizmlarning sporalari, o‘simliklarning urug‘lari, hayvonlar tuxumlari nimaga misol bo‘la oladi? A) akseleratsiya B) anabioz C) gomeostaz D) regeneratsiya 46 §. Rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Biogenetik qonun. Embrionlarning o‘xshashlik qonuni 1.Embrionning o’xshashlik qonunini kim yaratgan? A)Meller B)Gekkel C)Chermak D)Karl Ber 2.Odam embrionining dastlabki bosqichlarida yurak tuzilishi qaysi hayvonnikiga o’xshash bo’ladi va nechta kameradan iborat bo’ladi? A)baqa, 3 kamerali yurak, bitta qon aylanish doirasi B)baliq, 2 kamerali yurak, bitta qon aylanish doirasi C)qushlar, 4 kamerali yurak, ikkita qon aylanish doirasi D)kaltakesak, 2 kamerali yurak, ikkita qon aylanish doirasi 3.Embrional rivojlanishning so’ngida qanday belgilar rivojlanadi? A)tur uchun xos belgilar B)tip uchun xos belgilar C)sinf uchun xos belgilar D)individ uchun xos belgilar 4.Embrionning dastlabki bosqichlarida yuz bergan o’zgarishlar nimaga olib keladi? A)embrionni nobud bo’lishiga B)rivojlanishdan orqada qolishiga C)foydali belgilarni yuzaga kelishiga D) A va B 5.Embrionning dastlabki davrlarida … uchun xos bo’lgan belgilar kuzatiladi? A)tur B)individ C)sinf D)tip 6. … nerv naychasining hosil bo’lishiga ta’sir ko’rsatadi? A)jabra yoriqlari B)boshlang’ich xorda kurtagi C)A va B D)faqat A 7. … ning yo’qolishi rivojlanishni to’xtatadi. A)nerv nayi B)boshlang’ich xorda kurtagi C)jabra yoriqlari D)A va C 8. Embrionning rivojlanish jarayonida belgilarning ajralishi…….. A) degeneratsiya; B) divergensiya; C) dizruptiv; D) panmiksiya; 9. Embrionning o’xshashlik qonuni isboti…….. A) embrion dastlabki rivojlanishi davrida tip uchun umumiy belgilari jihatdan o’xshash bo’ladi; B) embrion dastlabki rivojlanishi davrida sinf uchun umumiy belgilari jihatdan o’xshash bo’ladi; С) embrion dastlabki rivojlanishi davrida oila uchun umumiy belgilari jihatdan o’xshash bo’ladi; D) embrion dastlabki rivojlanishi davrida turkum uchun umumiy belgilari jihatdan o’xshash bo’ladi; 10. Qaysi hayvonda embrionlik davrida tish paydo bo‘lib,. milkni yorib chiqmasdan parchalanib, so‘rilib ketadi? A) ko’k kit B) delfin C) kasatka D) akula GENETIKA ASOSLARI 1. Tovuq tojining shakli ikki juft komplementar genlar bilan belgilanadi. Quyidagi genotiplarning qaysi biri no‘xatsimon tojni belgilaydi? 1) AaBb; 2) AABB; 3) AABb; 4) aaBb; 5) AaBB; 6) aabb; 7) aaBB A) 1, 2, 5 B) 3, 4 C) 6 D) 7, 4 2. Makkajo‘xorining somatik hujayrasida nechta jinsiy xromosoma mavjud? A) 4 B) 20 C) 2 D) bo‘lmaydi 3. Suvarakning somatik hujayralarida nechta autosoma xromosomalari bo'ladi? A) 48 ta B) 46 ta C) 24 ta D) 12 ta 4. Gulli o'simliklarda gullarning antotsian rangda bo'lishini ta'minlovchi gen yana qanday belgilarning rivojlanishini ta'minlaydi? A) poya va shoxlarning to'q qizil bo'lishi B) poya, meva va urug'larning to'q qizil bo'lishi C) meva va urug’larning katta-kichikhgi D) poya, barg va shoxlarning yashil bo'lishi 5.Rangi qora va qanoti kalta (retsessiv belgilar) bo'lgan urg'ochi drozofila pashsha necha xil gameta hosil qiladi? A) ikkita B) uchta C) to'rtta D) bitta 6. Mendelning birinchi qonuni qanday ataladi? A) ajralish B) belgilarning mustaqil holda irsiylanishi C) dominantlik D) birikkan holda irsiylanish 7. Mendelning uchinchi qonuni qanday ataladi? A) ajralish B) belgilarning mustaqil holda irsiylanishi C) dominantlik D) birikkan holda irsiylanish 8. Irsiyatning xromosoma nazariyasini kim yaratgan? A) T.Morgan B) G.Mendel C) De-Friz D) Davidenkov 9. Mendelning ikkinchi qonuni qanday ataladi? A) ajralish B) belgilarning mustaqil holda irsiylanishi C) dominantlik D) gametalar sofhgi 10. Qaysi olim Mendel tadqiqotlarini qayta kashf etishda qatnashmagan? A) Y.E. Chermak B) K. Korrens C) G. de Friz D) T. Morgan 11. Nomozshomgul o'simlik gulining rangi qanday irsiylanadi? A) to'liq birikish B) chala birikish C) chala dominantlik D) to'liq dominantlik 12. "Gametalar sofligi" gipotezasiga to'g'ri izoh berilgan javobni aniqlang. A) bar bir gametalar juft genlarning ikkitasini ham o'zida saqlaydi B) har bir gametalar juft genlardan faqat bittasini o'zida saqlaydi C) har bir gametada juft genlarning ikki hissa ortgan holati saqlanadi D) geterozigotalilar nasldan-naslga sof holda o’tadi 13. Tahliliy chatishtirish natijasida birinchi bo'g'inda bir xillik kuzatilsa, bu holda genotipi noaniq bo'lgan organizmning genotipi qanday bo'lmaydi? A) retsessiv gomozigotali B) dominant gomozigotali C) geterozigotali D) gomozigotali 14. Tahliliy chatishtirish natijasida birinchi bo'g'inda genotip va fenotip bo'yicha 1:1 nisbatda ajralish yuzaga kelsa, bu holda genotipi noaniq bo'lgan organizmning genotipi qanday bo'ladi? A) retsessiv gomozigotali B) dominant gomozigotali C) geterozigotali D) gomozigotali 15. Qaysi hayvon organizmlarining 50% spermatozoidlari faqat autosoma xromosomalaridan iborat bo'ladi? A) qushlar B) ayrim hasharotlar C) sudralib yuruvchilar D)barcha bo'g'imoyoqlilar 16. Qaysi organizmlarning somatik hujayralarida jinsiy xromosomalaridan faqat bittasi bo'ladi? A) ayrim hasharotlarda B) qushlarda C) sudralib yuruvchilarda D) jinsiy xromosomalar doimo juft bo'ladi 17. Makkajo‘xorining somatik hujayrasida nechta xromosoma bo‘ladi? A) 18 B) 20 C) 10 D) 40 18.Organizmning nobud bo‘lishiga olib keluvchi genlar . . . deyiladi. A) letal genlar B) polimer genlar C) monosomik genlar D) allel genlar 19.Drozofila pashshasining spermatozoidlarida nechta va qanday xromosomalar bo‘ladi? A) 6 ta autosoma va 2 ta jinsiy (XX) xromosoma B) 3 ta autosoma va 1 ta jinsiy (X yoki Y) xromosoma C) 3 ta autosoma va 2 ta jinsiy (XY) xromosoma D) 7 ta autosoma va 1 ta jinsiy (Y) xromosoma 20.Genlarning epistaz ta’siriga ko‘ra tovuqlarning oq patli (1) va qora patli (2) formalarini ajrating. a) IICC; b) IiCc; c) iiCC; d) Iicc; e) iiCc; f) iicc A) 1 - c, e; 2 - a, b, d, f B) 1 - a, b, d, f; 2 - c, e C) 1 - c, f; 2 - a, b, d, e D) 1 - a, c, d, e; 2 - b, f 21.Bug‘doy donining rangi ikki juft polimer genlar bilan belgilanadi va donning rangi qizil, och qizil, pushti, och pushti va oq bo‘lishi mumkin. Quyidagi genotiplarning qaysi biri donning ochqizil rangini belgilaydi? 1) A1a1A2a2; 2) a1a1A2a2; 3) A1A1A2a2; 4) A1a1A2A2; 5) A1a1a2a2; 6) A1A1a2a2 A) 1, 6 B) 3, 4 C) 2, 5 D) bunday genotip ko‘rsatilmagan 22. Allel genlar meyoz jarayonida A) har xil gametalarga tarqaladi B) bitta gametaga o'tadi C) bitta xromosomaning lokusida joylashadi D) meyozda ishtirok etmaydi 23.Xushbo'y no'xatning qaysi belgilarining irsiylanishi naslda mustaqil taqsimlanmasligi isbot etildi? A) no'xatning barcha belgilari faqat mustaqil holda irsiylanadi. B) no'xatning poyasining uzun kaltaligi C) no'xatning don shaklining burishganligi va silliqligi D) no'xatning changchi shakli va gulning rangi 24.Tovuqlarda patning jingalak bo'lishi qanday holatlarga olib keladi? 1) serpushtlik; 2) tashqi muhitga ko'p issiqlik ajratish; 3) ovqat hazm qilish buziladi; 4) yurak-tomir faoliyati ishi buziladi; 5) ko'p tuxum qiladi; 6) hayotchanligiga salbiy ta'sir qiladi; 7) nasl qoldirishga salbiy ta'sir qiladi. A) 1,2,3,4,6,7 B) 2,3,4,6,7 C) 2,3,4,5,6,7 D) 1,3,4,5 25.Tovuq tojining shakli ikki juft komplementar genlar bilan belgilanadi. Quyidagi genotiplarning qaysi biri oddiy tojni belgilaydi? A) Aabb B) aaBb C) aabb D) AaBb 26.Tahliliy chatishtirishda noaniq genotipga ega individni qaysi genotipli organizm bilan chatishtirish lozim? A) gomozigota,dominant gen bo’yicha B) gomozigota, retsessiv gen bo’yicha C) geterazigota gen bo’yicha D) A va B 27.Sariq va yashil rangli gomozigota bo'lgan no'xotlarni chatishtirishda F2 da fenotip jihatdan qanday nisbatda ajralish olish mumkin? A) 3:1 B) 1:2:1 C) 1:1 D) 1:1:1:1 28.Qanday holda genlarning birikish foizi yuqori bo'ladi va ular bir-birlaridan shuncha kam ajraladi? A) genlar xromosomada bir-biridan uzoq joylashsa B) genlar xromosomada bir-biridan yaqin joylashsa C) genlar xromosomada teskari joylashsa D) genlar xromosomada to'liq birikkan bo'lsa 29.Qaysi xromosomalarda joylashgan genlar otadan o‘g‘ilga o‘tadi? A) autosoma va X-xromosomadagi B) autosoma va Y-xromosomadagi C) faqat autosomadagi D) faqat X-xromosomadagi 30.Qaysi xromosomalarda joylashgan genlar onadan o‘g‘il bolalarga o‘tadi? A) autosoma va X-xromosomadagi B) autosoma va Y-xromosomadagi C) faqat autosomadagi D) faqat X-xromosomadagi 31.Qaysi xromosomalarda joylashgan genlar otadan qiz bolalarga o‘tadi? A) autosoma va X-xromosomadagi B) autosoma va Y-xromosomadagi C) faqat autosomadagi D) faqat X-xromosomadagi 32.Qaysi xromosomalarda joylashgan genlar onadan qiz bolalarga o‘tadi? A) autosoma va X-xromosomadagi B) autosoma va Y-xromosomadagi C) faqat autosomadagi D) faqat X-xromosomadagi 33.Digeterozigota organizm necha hil gameta hosil qiladi? A) 8 B) 2 C) 4 D) 16 34.Quyidagi genotiplar necha xil gameta hosil qiladi? a) AABBCCDD; b) aabbccDdmm; c) AabbCCee; d) AaBB; e) AaBBCcDdmm A) a-1; b-2; c-2; d-2; e-8 B) a-1; b-16; c-4; d-2; e-16 C) a-1; b-1; c-2; d-2; e-16 D) a-1; b-1; c-2; d-2; e-4 35.Qanday genotiplardan 4 xil gameta olish mumkin? 1) AaBb; 2) AaBBCC; 3) AaBbCC; 4) AaBB; 5) AABbCcDd; 6) AABb; 7) AaBBCcDD; 8) aaBb; 9) AaBBccDd A) 2,4,5,9 B) 1,2,7,8 C) 1,2,3,4 D) 1,3,7,9 36.No‘xat o‘simligining dominant (1) va retsessiv (2) holda irsiylanuvchi belgilarini aniqlang. a) burishgan don; b) yashil don; c) bo‘g‘imli dukkak; d) oddiy dukkak; e) qizil gul; f) silliq don A) 1-a, b, c; 2-d, e, f B) 1- d, e, f; 2- a, b, c C) 1-a, c, f; 2-b, d, e D) 1- b, d, e; 2- a, c, f 37.Juft genlar qayerda joylashgan bo‘ladi? A) nogomologik xromosomalarda B) faqat autosomalarda C) gomologik xromosomalarda D) faqat jinsiy xromosomalarda 38.Noto‘g‘ri fikr keltirilgan javobni aniqlang. A) Har bir gameta juft genlardan faqat bittasiga ega bo‘ladi. B) Juft genlar gomologik xromosomada joylashadi. C) Jinsiy ko‘payishda avlodlar o‘rtasidagi bog‘lanish gametalar orqali amalga oshadi. D) Har bir gameta juft genlarning ikkitasiga ham ega bo‘ladi. 39.Andaluz tovuq patining rangi . . . A) to‘liq dominant xarakterga ega B) oraliq xarakterga ega C) komplementarlik xarakterga ega D) polimer ta’sirga ega 40.Mendel gametalar sofligi gipotezasini ta’riflab bergan vaqtlarda qaysi hodisalar hali ma’lum emas edi? A) mitoz va meyoz B) gametalarning rivojlanishi C) faqat mitoz D) gametalarning rivojlanishi, mitoz va meyoz 41.No‘xatda birikish guruhi nechaga teng? A) 14 B) 4 C) 16 D) 7 42.No‘xatning somatik hujayrasida nechta autosoma xromosomalari bo‘ladi? A) 14 B) 12 C) 2 D) 7 43.No‘xatning tuxum hujayrasida nechta autosoma xromosomalari bo‘ladi? A) 14 B) 12 C) 6 D) 7 44.No‘xatning tuxum hujayrasida nechta jinsiy xromosoma bo‘ladi? A) 14 B) 7 C) 2 D) 1 45.No‘xatning somatik hujayrasida nechta jinsiy xromosoma bo‘ladi? A) 14 B) 7 C) 2 D) 1 46.Genlarning birikkan holda irsiylanishini qaysi jarayon buzadi? A) konyugatsiya B) reduplikatsiya C) krossingover D) interkinez 47.Ayrim jinsli organizmlarda jinslar nisbati nechaga teng bo‘ladi? A) 3:1 B) 2:1 C) 9:7 D) 1:1 48.Quyidagi organizmlarning qaysi biri ”geterogametali”? A)timsohning urg‘ochisi B)drozofillaning urg‘ochisi C) sichqonning urg‘ochisi D) xo‘roz 49. Makkajo‘xorining somatik hujayrasida nechta autosoma xromosomalari bo‘ladi? A) 18 B) 20 C) 10 D) 9 50.G‘alladoshlarda boshoqning uzunligi, makkajo‘xori so‘tasining kattaligi qaysi genlar ta’sirida irsiylanadi? A) komplementar B) pleyotrop C) epistaz D) polimer 51.Nima sababdan sariq sichqonlar orasida dominant gomozigotali formalari umuman uchramaydi? A) gomozigota holatda dominant gen letal xususiyatga ega B) bepusht bo‘ladi C) sichqonlar partenogenez yo‘li bilan ko‘payadi D) sichqonlarda jinsiy xromosomalar bo‘lmaydi 52.Bitta genning bir qancha belgilar rivojlanishiga ta’siri qanday nomlanadi? A) epistaz B) komplementarlik C) polimeriya D) pleyotropiya 53.Ko‘zining rangi oq bo‘lgan drozofilla pashshasida qanday hodisalar kuzatiladi? a) nasl qoldirishi kamayadi; b) serpushtlik namoyon bo‘ladi; c) ichki organlar rangiga ta’sir ko‘rsatadi; d) hayotchanligi kamayadi; e) hayotchanligi ortadi; f) yiriklashadi A) a, d, f B) a, c, d C) b, e, f D) b, d, e 54.Birikish guruhlari soni 24 ta bo‘lgan organizmlarni ko‘rsating. 1) makkajo‘xori; 2) qalampir; 3) zog‘ora baliq; 4) shimpanze; 5) drozofila; 6) suvarak; 7) odam A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 4 C) 5, 6, 7 D) 2, 4, 6 55.23 juft autosoma va 2 ta jinsiy xromosomalarga ega bo‘lgan organizmlarni ko‘rsating. 1) makkajo‘xori; 2) qalampir; 3) zog‘ora baliq; 4) shimpanze; 5) drozofila; 6) suvarak; 7) odam A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 4 C) 5, 6, 7 D) 2, 4, 6 56.Odamga xos biokimyoviy belgilar qanday tipda irsiylanadi? A) komplementar B) chala dominantlik C) chala birikish D) to‘liq dominantlik O’zgaruvchanlik va Odam genetikasi 1. Kombinativ o‘zgaruvchanlik bu-? A) ota-ona organizmlarning erkin chatishuvi natijasida keyingi avlodlarda genlarning yangi kombinatsiyalarini vujudga kelishi orqali amalga oshadi B) organizmlarning individual rivojlanishida amalga oshadi C)ota-ona organizmlarning somatik hujayralarining chatishuvi natijasida keyingi avlodlarda genlarning yangi kombinatsiyalarini vujudga kelishi D) organizmlarning individual rivojlanishi natijasida organizmlarning belgilarini almashinishi 2. Meyoz jarayonida gomologik xromosomalar o‘rtasida sodir bo‘ladigan krossingover tufayli amalga oshadi.? A) Ontogenetik o‘zgaruvchanlik B) Rekombinogenez o‘zgaruvchanlik C) Modifikatsion o‘zgaruvchanlik D) kombinativ o‘zgaruvchanlik 3. To’g’ri malumotni aniqlang? A) Kombinativ o‘zgaruvchanlik – ota-ona organizmlarning erkin chatishuvi natijasida keyingi avlodlarda genlarning yangi kombinatsiyalashmasligi orqali vujudga keladi. B) Rekombinogenez o‘zgaruvchanlik – mitoz jarayonida gomologik xromosomalar o‘rtasida sodir bo‘ladigan krossingover tufayli amalga oshadi. C) Mutatsion o‘zgaruvchanlik – genlar va xromosomalarning o‘zgarishi orqali amalga oshadi. D) ontogenetik o‘zgaruvchanlik – organizmlarning individual rivojlanishi natijasida organizmlarning hujayralari organoidlari o‘zgarishi bilan amalga oshadi. 4. Modifikatsion o‘zgaruvchanlik? A) organizmlarning individual rivojlanishi natijasida organizmlarning belgilarini o‘zgarishi bilan amalga oshadi. B) omillar ta’siri natijasida organizmlar genotipi o‘zgargan holda fenotipini o‘zgarmasligi bilan bog‘liq o‘zgaruvchanlik. C) tashqi muhit omillari ta’siri natijasida organizmlar genotipi o‘zgarmagan holda fenotipini o‘zgarishi bilan bog‘liq o‘zgaruvchanlik. D) tashqi muhit omillari ta’siri natijasida organizmlar genotipi o‘zgargan holda yuz beradi 5. Fenotipik o’zgaruvchanlik…? A) irsiylanish xususiyatiga ega B) o’zgarishlar tashqi muhitga bog’liq emas C) o’zgarishlar guruhli harakterga ega D) genotipik yo’l bilan aniqlanmaydi 6.O‘zgaruvchanlikning qaysi turi guruhli xarakterga ega? A) mutatsion B) somatik C) fenotipik D) nuqtali 7.Geneologik usulini kim joriy etgan? A) K.Ber B) F Galton C) Joshua; D) E.Gekkel, F.Myuller; 8. Odamdagi qobiliyat, iste’dod va boshqa fazilatlarning rivojlanishi irsiy omillarga bog‘liq ekanligi qaysi usul bilan aniqlangan? A) egizaklar B) biokimyoviy C) geneologik D) ontogenetic 9. Dominant belgilarni ajrating ? 1. Sochning erta to’kilishi 2. Malla soch 3. Normal bo’y 4. Pakanalik 5. Kulrang ko’z 6. Jingalak soch A) 1, 5, 2 B) 3, 5, 6 C) 2, 6, 3 D) 1, 6, 4 10. Odamlar populyatsiyasida … dan ortiq irsiy kasalliklar nasldan naslga o’tishi aniqlangan? A) 2500 B) 3500 C) 2000 D) 1500 11. Sindaktiliya qanday kasallik? A) panjalarning tutashib ketishi B) qo’shimcha barmoqlarning vujudga kelishi C) barmoqlarning kamligi D) kalta barmoqlilik 12.Polipeptid zanjirdagi aminokislotalarning ketma-ketligini o‘zgartiruvchi mutatsiyani ko‘rsating. A) xromosoma B) somatik C) gen D) retsessiv 13.Mutatsiyalar tezligini qanday oshirish mumkin? A) rentgen nurlari ta’sirida B) ionlantiruvchi radiatsiya nurlari ta’sirida C) kimyoviy moddalar ta’sirida D) barcha javoblar to‘g‘ri 14.Reaksiya normasining kengligi nima bilan bog‘liq? A) fenotip B) genotip C) tashqi muhit omillari D) xromosoma soni 15.Gen kasalliklarini aniqlang. A) Daun, Klaynfelter B) mikrotsefaliya, Shereshevskiy-Terner C) fenilketonuriya, shizofreniya D) albinizm, Daun 16.Jinsiy xromosomaga birikkan holda irsiylanadigan gen kasalliklarini belgilang. A) gemofiliya, daltonizm B) fenilketonuriya, albinizm C) qandli diabet, karlik D) qandli diabet, gemofiliya 17.Shereshevskiy-Terner sindromida qaysi xromosoma soni o‘zgaradi? A) autosoma B) jinsiy C) somatic D) tayoqchasimon 18.Shereshevskiy-Terner sindromli ayolning teri hujayrasida nechta xromosoma bo‘ladi? A) 45 B) 22 C) 1 D) 2 19.Daun sindromli qizlarning leykotsitlarida nechta autosoma bo‘ladi? A) 45 B) 47 C) 22 D) 44 20.Daun sindromli qizlarning leykotsitlarida nechta jinsiy xromosoma bo‘ladi? A) 2 B) 1 C) leykotsitlarda jinsiy xromosoma bo‘lmaydi D) 44 21.Qaysi metod yordamida moddalar almashinuvining buzilishi aniqlanadi? A) sitogenetik B) geneologik C) egizaklar D) biokimyoviy 22.Qaysi xromosoma kasalligiga chalingan odamlarning qo‘l-oyoqlari uzun, yelkasi esa chanoqqa nisbatan tor bo‘ladi? A) Shereshevskiy-Terner B) Daun C) Klaynfelter D) fenilketonuriya 23.Qaysi kasallikka chalingan odamlarning bo‘yi juda past bo‘lib, ularda ikkilamchi jinsiy belgilar sust rivojlanadi, tuxumdon rivojlanmagan bo‘ladi? A) Shereshevskiy-Terner B) Daun C) Klaynfelter D) fenilketonuriya 24.Daun sindromli bolalarda kuzatiladigan o‘zgarishlarni aniqlang. a) diploid to‘plami 47 ta; b) ko‘zlari kichik, bir-biriga yaqin joylashgan; c) yelka chanoqqa nisbatan tor; d) qo‘llari uzun; e) skelet tuzilishi ayollarnikiga o‘xshaydi; f) bo‘yi past; j) diploid to‘plami 45 ta; k) og‘zi yarim ochiq; m) uzoq yashamaydi A) a,b,k,m B) a,c,d,e C) f,j D) b,j,k,m 25.Klaynfelter sindromli bolalarda kuzatiladigan o‘zgarishlarni aniqlang. a) diploid to‘plami 47 ta; b) ko‘zlari kichik, bir-biriga yaqin joylashgan; c) yelka chanoqqa nisbatan tor; d) qo‘llari uzun; e) skelet tuzilishi ayollarnikiga o‘xshaydi; f) bo‘yi past; j) diploid to‘plami 45 ta; k) og‘zi yarim ochiq; m) uzoq yashamaydi A) a, b, k, m B) a, c, d, e C) f, j D) b, j, k, m 26.Nilufar (1) va suv yong‘og‘ining (2) suv ostidagi barglarining shakli qanday bo‘ladi? a) lansetsimon; b) voronkasimon; c) patsimon; d) yaxlit A) 1-a; 2-c B) 1-b; 2-d C) 1-c; 2-a D) 1-d; 2-b 27.Dominant belgilarni aniqlang. a) sochning erta to‘kilishi; b) malla soch; c) qo‘y ko‘z; d) kulrang ko‘z; e) pakanalik; f) normal bo‘y; j) besh barmoqlilik; k) ko‘z shox pardasining degeneratsiyasi A) a,c,e,k B) b,d,f,j C) a,b,c,d D) e,f,j,k 28.Retsessiv belgilarni aniqlang. a) sochning erta to‘kilishi; b) malla soch; c) qo‘y ko‘z; d) kulrang ko‘z; e) pakanalik; f) normal bo‘y; j) besh barmoqlilik; k) ko‘z shox pardasining degeneratsiyasi A) a, c, e, k B) b, d, f, j C) a, b, c, d D) e, f, j, k 29. Quyidagi kasalliklarning qaysi biri ham erkak, ham ayollarda uchraydi? A) Daun sindromi B) Klaynfelter sindromi C) Shereshevskiy-Terner D) hammasi 30. Faqat erkaklarda uchraydigan kasallikni ko'rsating. A) Daun sindromi B) Klaynfelter sindromi C) Shereshevskiy-Terner D) hammasi 31. Faqat ayollarda uchraydigan kasallikni ko'rsating. A) Daun sindromi B)Klaynfelter sindromi C) Shereshevskiy-Terner D) hammasi 32. Daun sindromi bilan kasallangan erkakda jinsiy xromosomalar bo'yicha kariotipi qanday? A) XX B) XY C) XXY D) XO 33. Daun sindromi bilan kasallangan ayolda jinsiy xromosomalar bo'yicha kariotipi qanday? A) XX B) XY C) XXY D) XO 34. Klaynfelter sindromi bilan kasallangan shaxslarda jinsiy xromosomalar bo'yicha kariotipi qanday? A) XX B) XY C) XXY D) XO 35. Shereshevskiy-Terner sindromi bilan kasallangan shaxslarda jinsiy xromosomalar bo'yicha kariotipi qanday? A) XX B) XY C) XXY D) XO 36. Quyidagi kasalliklardan qaysi biri jinsiy sistemaning rivojlanishiga salbiy ta'sir ko'rsatadi? 1) Daun sindromi; 2) Klaynfelter sindromi; 3) Shereshevskiy-Terner sindromi A) 1,2 B) 2,3 C) 1, 3 D) 1,2,3 37.Shereshevskiy-Terner sindromli bolalarda kuzatiladigan o‘zgarishlarni aniqlang. a) diploid to‘plami 47 ta; b) ko‘zlari kichik, bir-biriga yaqin joylashgan; c) yelka chanoqqa nisbatan tor; d) qo‘llari uzun; e) skelet tuzilishi ayollarnikiga o‘xshaydi; f) bo‘yi past; j) diploid to‘plami 45 ta; k) og‘zi yarim ochiq; m) uzoq yashamaydi A) a, b, k, m B) a, c, d, e C) f, j D) b, j, k, m 38.Qaysi kasalliklar faqat ayollarda (1), faqat erkaklarda (2), ayol va erkaklarda (3) namoyon bo‘ladi? a) albinizm; b) Klaynfelter; c) Daun; d) fenilketonuriya; e) Shereshevskiy-Terner A) 1-e; 2-b; 3-a, c, d B) 1-d, e; 2-b; 3-a, c C) 1-e; 2-a, b; 3-c, d D) 1-b; 2-d, e; 3-a, c 39.Xromosoma tuzilishining o‘zgarishi bilan bog‘liq mutatsiyalarni aniqlash uchun qaysi usuldan foydalaniladi? A) biokimyoviy B) geneologik C) egizaklar D) sitogenetik 40.Mikrotsefaliya qaysi kasallik natijasida rivojlanadi? A) albinizm B) fenilketonuriya C) qandli diabet D) shizofreniya 41.Hasharotlar yordamida changlanadigan o‘simliklarning qaysi organlari kam holda o‘zgaradi? A) mevasi B) bargi C) ildizi D) guli 42.Qaysi belgilar uchun reaksiya normasi tor bo‘ladi? A) yurak kattaligi, barg uzunligi B) bosh miya kattaligi, teri rangi C) bosh miya kattaligi, yog‘ miqdori D) yurak kattaligi, bosh miya kattaligi 43.Jinsiy ko'payadigan organizmlarning somatik hujayrasida mutatsiya ro'y bergan bo'lsa, nima kuzatiladi? A) shu organizmda namoyon bo'ladi, keyingi avlodga o'tmaydi B) shu organizmda namoyon bo'ladi, keyingi avlodga o'tadi C) organizmda o'zgarish kuzatilmaydi, lekin keyingi avlodga o'tadi D) mutatsiyaga uchragan hujayra lizosoma tomonidan eritib yuboriladi 44. Jinssiz ko'payadigan organizmlarning somatik hujayrasida mutatsiya ro'y bergan bo'lsa, nima kuzatiladi? A) mutatsiya ko'payotgan hujayrada bo'lsa, u keyingi avlodga o'tadi B) shu organizmda namoyon bo'ladi, lekin keyingi avlodga o'tmaydi C) generativ mutatsiya kuzatiladi va keyingi avlodga o'tadi D) mutatsiyaga uchragan hujayra lizosoma tomonidan eritib yuboriladi Seleksiya asoslari 1. Sеlеksiya atamasi lotincha…? A) tanlash manosini anglatadi B) duragaylash manosini anglatadi C) chatishtirish manosini anglatadi D) o’simlikni asrash manosini anglatadi 2. Shtam tushunchasi nimaga xos? A) mikroorganizmlarga B) hayvonga C) o’simliklarga xos D) to’g’ri javob yo’q 3. Janubiy Osiyo tropik markazi qaysi o’simliklarning vatani hisoblanadi A) sholi, shakarqamish B) soya, tariq C) sabzi, karam D) banan, kofe 4. Sharqiy osiyo markazi o’simliklarini aniqlang? A) sholi, shakarqamish B) soya, tariq C) sabzi, karam D) banan, kofe 5. Janubiy g’arbiy osiyo markazi qanday o’simliklar vatani? A) sholi, shakarqamish B) soya, tariq C) dukkak, zig’ir sabzi D) banan, kofe 6. O’rta yer dengizi markazida necha foiz madaniy o’simliklar mavjud? A) 12 B) 11 C) 13 D) 14 7.Banan , yovvoyi no’xat, kofe o’simliklarning vatani? A) Janubiy Osiyo tropik markazi B) Sharqiy Osiyo markazi C) Abissiya (Efiopiya) markazi D) Markaziy Amerika 8. Kartoshka, ananas, tamaki vatanini aniqlang? A) Janubiy Osiyo tropik markazi B) Janubiy Amerika markazi C) Abissiya (Efiopiya) markazi D) Markaziy Amerika 9. Sharqiy Osiyo markazida qaysi davlatlar uchraydi? A) Markaziy va Sharqiy Xitoy, Yaponiya, Tayvan orollari, Koreya kiradi B) Janubiy Xitoy, Tayvan orollari, Koreya kiradi C) Sumatra orollari, Yaponiya, Tayvan orollari, Koreya kiradi D) Markaziy va Sharqiy Xitoy, Italiya, Tayvan orollari, Koreya kiradi 10. Rossiyada saqlanayotgan kolleksiya 320 ming dan ortiq namunalarni o‘z ichiga olib qancha turga mansub? A) 1040 B) 1141 C) 1041 D) 1140 11.Geneologik usul yordamida dominant (a) va retsessiv (b) holda nasldan- naslga o‘tishi aniqlangan kasalliklarni ko‘rsating. 1) shizofreniya; 2) gemofiliya; 3) ko‘z shox pardasining ko‘rlikka olib keladigan irsiy degeneratsiyasi; 4) sil kasalligiga moyillik A) a−1, 2; b−3, 4 B) a−2, 3; b−1, 4 C) a−3, 4; b−1, 2 D) a−1, 4; b−2, 3 12.D. Abdukarimov yaratgan kartoshka navini belgilang. A) Kechpishar Obidov B) Samarqand C) Urganch D) nimrang 13.Mikrobiologiya fani rivojlanishiga hissa qo‘shgan olim(a)ni aniqlang. A) S. Askarova B) I. Abdukarimova C) M. Bushuyev D) J. Musayev 14.Madaniy o‘simliklarning necha foizi janubiy Osiyo tropik markazidan kelib chiqqanligini belgilang. A) 20% B) 11% C) 14% D) 50% 15.Tritikale bug‘doy bilan qaysi o‘simlikning duragayi sanaladi? A) javdar B) suli C) bug‘doy D) tariq 16.Shaftoli navlarini toping. A) Obidov, Samarqand B) Yulduz, Samarqand-3 C) Vatan, Farhod D) Gultish, Hiloliy 17.G‘o‘za navlarini toping. A) Obidov, Samarqand B) Yulduz, Samarqand-3 C) Vatan, Farhod D) Gultish, Hiloliy 18.Uzum navlarini toping. A) Obidov, Samarqand B) Yulduz, Samarqand-3 C) Vatan, Farhod D) Gultish, Hiloliy 19.Kartoshka navlarini toping. A) Obidov, Samarqand B) Yulduz, Samarqand-3 C) Vatan, Farhod D) Gultish, Hiloliy 20.Ulug‘bek-600, Sanzor g‘alla navlari qanday xususiyatlarga ega? A) ertapishar, tetraploid B) zararkunandalarga chidamli, suvni kam talab qiladi C) lalmikor joylarda mo‘l hosil beradi D) kechpishar, doni bo‘liq 21.Olim A. Xolmurodov biologiya fani qaysi tarmog‘ining rivojlanishiga hissa qo‘shgan? A) mikrobiologiya B) biotexnologiya C) seleksiya D) genetika 22.Qaysi seleksioner o‘z shogirdlari bilan meva va rezavor mevalarning 200 ga yaqin navlarini yaratdi? A) D.Abdukarimov B) S.Muhamedov C) J.Musayev D) M.Mirzayev 23.Kartoshkaning o‘rtapishar navini aniqlang. A) Obidov B) Samarqand C) Nimrang D) Sanzor 24.Kartoshkaning kechpishar navini aniqlang. A) Obidov B) Samarqand C) Nimrang D) Sanzor 25.Madaniy o‘simliklarning xilma-xilligi va geografik tarqalishini o‘rgangan olimni aniqlang. A) G.Georgiyev B) N.Vavilov C) G.Karpechenko D) M.Bushuyev 26.Dunyo o‘simliklar resurslarini o‘rganishga va urug‘chilik uchun kolleksiya to‘plashga o‘z hissasini qo‘shgan olimni aniqlang. A) G.Georgiyev B) N.Vavilov C) G.Karpechenko D) M.Bushuyev 27.Sholi va shakarqamishning vatanini aniqlang. A) Janubiy Osiyo tropik markazi B) Sharqiy Osiyo C) Janubi-g‘arbiy Osiyo D) O‘rta Yer dengizi 28.Soya va tariq o‘simliklarining vatanini aniqlang. A) Janubiy Osiyo tropik markazi B) Sharqiy Osiyo C) Janubi-g‘arbiy Osiyo D) O‘rta Yer dengizi 29.Qand lavlagi, karam va beda o‘simliklarining vatanini aniqlang. A) Janubiy Osiyo tropik markazi B) Sharqiy Osiyo C) Janubi-g‘arbiy Osiyo D) O‘rta Yer dengizi 30.Quyidagi navlardan kartoshka navlarini ajrating. 1) ”Nimrang”; 2) ”Zarafshon”; 3) ”Vatan”; 4) ”Samarqand-3”; 5) ”Obidov”; 6) ”Samarqand” A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 4 C) 1, 5, 6 D) 3, 4, 5 31.Viruslarning ko‘payishiga to‘sqinlik qiluvchi oqsilni ko‘rsating. A) progesteron B) testosteron C) interferon D) gidrokortizon 32.O‘rta Yer dengizi (1), Janubiy Amerika (2) va Sharqiy Osiyo (3) markazlaridan kelib chiqqan madaniy o‘simliklarni aniqlang. a) soya; b) karam; c) kartoshka; d) tamaki; e) kofe daraxti; f) tariq; j) beda. A) 1 b, j; 2 c, d; 3 a, f B) 1 b, j; 2 c, d, e; 3 a, f C) 1 a,f; 2 c,e; 3 b,j,d D) 1 b, j, d; 2 c, a; 3 e, f 33.Yulduz, AN-402 g‘o‘za navlarini yaratgan olim(lar)ni aniqlang. a) S.Mirahmedov; b) J.Musayev; c) N.Nazirov; d) O.Jalilov; e) D.Abdukarimov A) a B) b, d C) d, e D) c, d 34.Toshkent-1, Toshkent-2 g‘o‘za navlarini yaratgan olim(lar)ni aniqlang. a) S.Mirahmedov; b) J.Musayev; c) N.Nazirov; d) O.Jalilov; e) D.Abdukarimov A) a B) b, d C) e D) c, d 35.G‘o‘za kolleksiyasini yaratgan olimni aniqlang. A) N.Nazirov B) D.Abdukarimov C) J.Musayev D) A.Xolmurodov 36.Begona zotlarni chatishtirish nima maqsadda amalga oshiriladi? A) gomozigota organizmlarni olish B) gemizigota organizmlarni olish C) bir nechta foydali belgilar kombinatsiyasini hosil qilish D) sof liniyalarni olish 37.F1 avlodlarida hayotiy xususiyatlarining yuqori bo‘lishi va kuchli rivojlanish hodisasi nima deb ataladi? A) poliploidiya B) pleyotropiya C) komplementarlik D) geterozis 38.Geterozis hodisasida ko‘pchilik genlar qaysi holatda bo‘ladi? A) gomozigota B) geterozigota C) gemizigota D) retsessiv 39.Turlararo bepushtlikni bartaraf qilish yo‘llarini ishlab chiqqan olimni aniqlang. A) N.Vavilov B) M.Bushuyev C) M.Mirzayev D) G.Karpechenko 40.Seleksiyada qo‘llanadigan qaysi usulda toza liniyalar olinadi? A) yalpi tanlash B) turlararo duragaylash C) poliploidiya D) yakka tanlash 41.Qaysi organizmlar tarkibida 60% gacha oqsil moddasi to‘planadi? A) zamburug‘lar B) g‘alladoshlar C) yo‘sinlar D) suvo‘tlar 42.Bakteriya hujayrasiga ma’lum genlarni kiritish usullari nima deb ataladi? A) hujayra muhandisligi B) gen muhandisligi C) xromosoma muhandisligi D) genom muhandisligi 43.Odam hujayrasidagi xromosoma soni va tuzilishini o‘rganishda qaysi hujayradan foydalaniladi va ularni necha gradusli muhitda o‘stiriladi? A) eritrotsitlardan, 36◦ B) leykotsitlardan, 37◦ C) trombotsitlardan, 25◦ D) epiteliy hujayrasidan,37◦ 44.Quyidagi: a) Sangzor; b) Yulduz; c) Gultish; d) Farhod; e) Obidov navlarini o‘simlik guruhiga ajrating: 1) g‘alla; 2) g‘o‘za; 3) uzum; 4) shaftoli; 5) kartoshka. A) 1-b, 2-a, 3-d, 4-e, 5-c B) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d, 5-e C) 1-c,2-d,3-e,4-a,5-b D) 1-d, 2-e, 3-a, 4-b, 5-c 45.Himolay quyonlarini 30◦C li muhitda boqilsa, uning juni qanday rangda bo‘ladi? A) hamma juni oq rangda B) hamma juni qora rangda C) qulog‘i, oyoqlari, dumi - qora rangda, tanasi -oq rangda D) qulog‘i, oyoqlari, dumi - oq rangda, tanasi - qora rangda 46. Ozuqabop oqsillar sintezlovchi achitqi zamburug‘lari qaysi oziq muhitda o‘stiriladi? A) yog‘och qipiqlari, parafinda B) agar-agarda C) optimal muhitda D) parafin, agar-agarda 47.Gen muhandisligi usuli yordamida olinayotgan oqsilni ko‘rsating. A) kleykobina B) testosteron C) interferon D) esteron 48.Qaysi o‘simliklar duragayi yuqori hosildor, yuqori darajadagi oziqlik sifatiga ega? A) javdar + bug‘doyiq B) bug‘doy + arpa C) bug‘doy + javdar D) javdar + arpa 49. O‘zbekistondagi o‘simlikshunoslik institutida N. Vavilov kolleksiyasining qaysi o‘simliklarga tegishli qismi saqlanmoqda? A) to‘qay o‘simliklari B) yaylov o‘simliklari C) cho‘l o‘simliklari D) subtropik o‘simliklar Pardayev Zafar +99891 587 80 07 Download 291.52 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|