O‘rganish. Ob’ektning sistematik holati

Quyonning tashqi tuzilishini o'rganish 
1. 
Quyonni oldimizga qo‘yib, gavdasining tashqi tuzilishi bilan tanishamiz. Uni bo‘ynining 
ustidagi terisidan ushlab, gavda qismlarini qarab chiqamiz. Gavdasi bosh, bo‘yin, tana, dum va 
ikki juft oyoqlarga bo'linishini ko‘zdan kechiramiz. 
2. 
Quyonning harakat qilishini, qaysi oyoqlari qisqa va qaysi oyoqlari uzun ekanligini qarab 
chiqamiz. 
3. 
Bir burda non yoki sabzini quyon og‘ziga yaqin keltirib, unga bermasdan, ovqatni asta — 
sekin yuqoriga ko'tarib quyonni o‘tirishga majbur qilamiz. Bunday holatda quyon nima qiladi, 
qanday o‘tiradi va oyoqlarining qaysi qismlariga ta- yanishini aniqlaymiz. 
4. 
Quyon bumining uchi va lablaridan tashqari, gavdasining hamma joyi yung bilan 
qoplanganligi, yungini puflasak to‘garak girdob hosil bo‘lishini, shu girdobga qarab 
quyondaikki xil yung, ya’ni uzun va qayishqoq yunglar, ularning orasida esa ingichka, kalta va 
mayin yunglar borligini ko'zdan kechiramiz. 

---

5. 
Quyon boshining tuzilishi bilan yaxshiroq tanishamiz. Boshining oldingi qismida ustki va 
ostki lablar bilan o‘ralgan og‘iz teshigi borligi, ustki labida sezgi, tuyg‘u vazifasini ba- jaruvchi 
uzun qillari - vibrissalari borligini qarab chiqamiz. 
Quyonga sabzi yoki yosh novdani uzatib, uni qanday kemirishini kuzatamiz. Quyon ustki 
labining ikkiga bo'linganligi, bunday lab ildizmeva, novda, o‘t va boshqa o‘simliklami 
kemirganda unga halal bermasligini ko'zdan kechiramiz. Lab ostidagi oldingi kurak tishlarini 
topamiz. Quyon kemirganda yuqorigi kurak tishlarining pastki kurak tishlariga nisbatan qanday 
holda bo'lishini va jag‘lar yumil- ganda bulardan qaysilari tashqi 
tomonda va qaysilari ichki tomonda yotishini kuzatamiz. 
99-rasm. Sutemizuvchilaming tabiiy nltihltga moslashuv tiplari: 
Yer ustida yashovchi sutemizuvchi- lar vakillari: 1-bo‘ri, 2-
gepard, 3-jayron, 4-asl bug‘u, 5-sakrovchi-qo‘shoyoq. Yer ostida 
yashovchi sutemizuvchilar vakillari:6-krot, 7-gigant ko'rsichqon. 
Ustki labini ko'tarib, ustki kurak tishlari orqasida joylashgan 
bittadan kichik qo‘shimcha kurak tishlari borligini topamiz. 
Boshining ikki yonidagi ko'zlarida harakatchan yuqorigi va 
pastki qovoqlari, ularining chetlarida esa kipriklari borligini, ko‘zining oldingi ichki burchagida 
reduksiyaga uchragan kichki- na burma shaklidagi uchinchi qovoqni, ya’ni pirpiratuvchi parda 
qoldig‘i borligini ko‘zdan kechiramiz. 
Boshining yon tomonida, ko‘zidan yuqoriroqda kuchli taraqqiy etgan quloq supralari 
dikkayib turganini ko'ramiz. Tumshug‘ining oldingi qismida joylashgan ikkita burun teshik- 
larini topamiz. 
Quyon bo‘ynining qisqaligi, tanasining katta hajmda ekanligi, tanasi kichik dum bilan 
tugashini, dumi ostida anal teshigi va siydik - tanosil teshigi borligini ko‘ramiz. Urg‘ochi 
quyonning sut bezlari va 5 juft so‘rg‘ichlari tanasining qorin tomonida joylashganligini ko‘zdan 
kechiramiz. 
Quyon oyoqlarini ko‘zdan kechirib, keyingi oyoqlari oldingi oyoqlariga nisbatan ancha 
uzunligi, oldingi oyoqlarida beshtadan, keyingi oyoqlarida esa to‘rttadan barmoqlari borligini, 
barmoqlarining uchlarida timoqlarini ko‘raniiz. 
Quyida quyonning tashqi tuzilishi to‘g‘risida to‘laqonli ma’lumotlar keltiriladi.