O‟rganish usullari reja: Anatomiyani tekshirish usullari

                         Reja: 

1.  Analizatorlarning ahamiyati. 

2.  Teri analizatorining tuzilishi. 

3.  Teri analizatorining funksiyalari va yoshga oid xususiyatlari. 

4.  Ta‘m bilish analizatori. 

5.  Xid bilish analizatori. 

6.  Kо‗rish analizatorining tuzilishi. 

7. Kо‗rish   analizatorining      funksiyalari      va      yoshga      oid xususiyatlari. 

8.  Eshitish analizatorining tuzilishi. 

9.  Tovush tо‗lqinlarini qabul qilish. 

 

Tayanchsо„zlar:   Kо‗rish,    Xid bilish,   Tovush, pо‗stloq, fikrlash, taktil, Nerv     

Analizatorlarning ahamiyati. 

Nerv      sistemasini      faoliyat      holatda      saqlanishi      uchun      butun  organizmga  minimal 

ta‘sirotlar  ta‘sir    etib  turishi  kerak.    Kо‗p  sezgi            organlarni            shikastlanishi            sezgi      

organlar      orqali ta‘sirotlarni    bosh    miyaga    kam     kelishi     tufayli    odam     aktiv  

faoliyatini  yо‗qotadi,  odam  doimo  uxlaydi,  bunday  odamni  saqlanib  qolgan  sezgi  organlariga 

ta‘sir etishi bilangina uygotish mumkin. Tekshirishlarni    kо‗rsatishicha    sensor    ta‘sirotlarni    

yо‗qolishi  diqqati  tо‗planishi,  logik  fikrlash,  aqliy  mehnatni  kamaytiradi.  Analizatorlar    

yordamida        tashqi        dunyodagi        narsalarning        katta-'qichikligi,  rangi,  mazasi,  fazoda 

joylashishi  aniklanadi.    1ar  bir  analizator-retseptor,  markazga  о‗tkazuvchi  qism  va  nerv 

markazidan tuzilgan.  , 

Bosh  miya  yarim  sharlar  pо‗stlogida  har  bir  analizatorning  oliy  .markazi  joylashgan 

bо‗ladi. 

' Periferik    qism-ma‘lum    turdagi    ta‘sirlovchilarni    qabul qiladi, о‗tkazuvchi 

qism qо‗zgalishlarni markaziy nerv sistemasiga о‗tkazadi, miya pо‗stloq qismida esa qо‗zgolish 

ta‘sirotlarini   nozik  . analiz-sintez protsesslari ketadi. 

Analizatorlarga: teri, sezish, xidlash, maza bilish, eshitish, muvozanat, kо‗rish organlari va 

ichki organlardagi analizatorlardan muskullarda joylashgan maxsus retseptorlarkiradi. 

Markaziy  nerv  sistemasiga  analizatorlardan  kelgan  signal  orgaiizmda  funksiyadarni 

boshqarishda  muhim  ahamiyatga  ega.  Har  bir  analizator  ma‘lum  ta‘sirot  turini  qabul  qilishga 

moslashgan  bо‗ladi.  Sezgi  organlar  orqali  tashqi  muhitdan  ichki  organlardan  ta‘sirotlarni 

retseptordar  orqali  qabul  qilinishi  tufayli  organizmni  tashqi  va  muhitning  holati  haqidagi 

ma‘lumotlar bosh miyaga olib boriladi. 

Ko‟z  ko‟rishning  haqiqiy  organi  ko‟z  kalavasini  o‟zichiga  oladi,optic  nerv  va  ko‟z 

qopqog‟ini  o‟z  ichiga  oladigan  jihozlari  bilan  lakrimal  jihozlari  va  qo‟shimcha 

okullari(ko‟znitashqarisi) muskullari.  Ko‟z kalavasi  (globus,okuli ildizi) Globvusning joyi 

va uning  devorining strukturasi. Taxminan sifrasimon ko‟z kalavasi, ko‟z chuqurchasiga 

yotadi. Ko‟z kalavasining devoir uch qavatdan iborat. Qaysiki  ko‟z  gkobusining anterior 

va  pasteriorlar  turli  vazifalarini  bajaradi.  Ular,tashqaridan  boshlanadi(15.1  rasm). 

Fibrons tunik(fibrosa ildizi)qaysiki sclera posteriorly va  kornea va konjunative anteriorly 

dan  tashkel  topgan.  Ko‟zning  internet  tuniki(tunica  intena  globusi),kimki  posterior