Organizmlarning ko’payishi

Tuxumda rivojlanishsudralib yuruvchilar (reptiliyalar), qushlar va tuxum qo‘yuvchi sutemizuvchilarda 
kuzatiladi. Ularning tuxum hujayrasida sariqlik ko‘p bo‘ladi va embrion uzoq vaqt tuxum ichida 
rivojlanadi. Bachadonda rivojlanish. Odam va yuksak sutemizuvchilarda ona qornida rivojlanish 
kuzatiladi. Urugʻlangan tuxum – tuxum yoʻlida rivojlanadi, bunday holatda embrion bilan ona organizm 
oʻrtasida yoʻldosh orqali bogʻlanish yuz beradi. Embrionning barcha hayotiy jarayonlari (oziqlanish, nafas 
olish, ayirish) yo‘ldosh orqali ona organizmi hisobiga ta’minlanadi. Bachadonda rivojlanish embrionning 
tug‘ilishi bilan tugallana -di. Ontogenez asosan ikki davrga bo‘linadi:1) embrional rivojlanish davri, 2) 
postembrional rivojlanish 
 
Embrional davr 
: 
zigota,maydalanish, gastrula, ixtisoslashish, organogenez davrlariga bo‘lib o‘rganiladi 
Zigota jinsiy hujayralarning qo‘ shilishidan hosil bo‘lgan, yangi sifatga (irsiy axborotga) ega bo‘ lgan ko‘p 
hujayrali organizmlarning bir hujayrali organizm davridir. Zigotaning keyingi rivojlanishi uning mitoz yo‘li 
bilan bo‘linishidan boshlanadi. Bo‘linishdan hosil bo‘lgan hujayralar bir-biridan uzoqlashmaganligi va 
o'smaganligi sababli, bu jarayon maydalanish deb ataladi. 
Maydalanish natijasida hosil bo‘ lgan hujayra blastomera deb ataladi. Maydalanish jarayoni otalangan 
tuxum hujayrasining turiga bog‘liq.tuxum hujayra birinchi marta meridian tekisligida bo’linadi.So’ngra yana 

---

 
 
bir bor xar bir blastomer meridian bo’yicha bo’linadi,natijada bir biriga teng 4ta xujayra hosil bo’ladi. 
4ta hujayra keying bo’linishni ekvator tekisligi o’taydi, va 8ta hujayra hosil 
bo’ladi.(16,32,64,128) Maydalanish ko’p hujayrali –blastula(bir qavatli bosqich) 
hosil bo’lishi bilan tugallanadi.