Orhan pamuk

215 

---

"Yok, yok, laf olsun diye söyledim! Zaten canım hiçbir şey 
istemiyqr! Bu sıcakta konuşmak bile yorucu!" 
"Öyle! Sana aşağıdan, buzdolabından bir şey getireyim mi? 
Söyleyeyim de Nuri'ye bir limonata yapsın!" 
"Nuri yoktur ki. Alışverişe, kahveye, bir yere gitmiştir. Hem 
canım bir şey çekmiyor!" 
Refik neşeyle: "Biliyor musun, benim geldiğimi kimse gör­
medi!" dedi. "Çıngırak çalmasın diye duvann üzerinden atladım. 
Arka kapı^Jiıutfak kapısı açıklı. Hırsız girse hiç kimsenin ruhu 
bile duymayacak!" 
Perihan cevap vermedi. Sandalyeden kalkıp komodinin küçük 
taburesine oturdu. Bunu yaparken birkaç dikkatli adım atması 
gerekmişti. Çocuk için yeni alınan küçük karyola odaya konunca 
eşyaların yeri değişmiş, zaten pek fazla büyük olmayan oda tıkış 
tıkış dolmuştu. Refik Perihan'a bakıyor, bir şey söylemesini 
bekliyor, neşesinin söndüğünü farkediyordu. Bir süre sonra: 
"Zaten bu cıvık halim de çok gülünçtü!" diye düşündü. 
"Demin bir şey diyordun. Bugünlerde bir tuhafmışım?" 
"Bilmem! Önemli bir şey değil. Aklıma geldi de söyledim!" 
"Canım, çekinme, söyle." 
"Ne bileyim, tuhafsın işte!" Perihan bir süre kendi kendine 
mırıldanarak kelime aradı. Sonra: "Dengen!" dedi. "Eski dengen 
yok üstünde. Belki yanıhyorum. Aklıma geldi, söyledim!" 
Refik, "Demek dengesizleştim!" diye düşündü. Son günleri 
gözden geçirdi: "Ne yaptım?" Belki biraz fazla içki içtim. Surat 
astım! Abuk sabuk konuşur oldum, ama bunlar o kadar önemli 
mi? Başka ne yaptım?" Düşünüyor, aklına başka bir şey gel­
miyordu. Biraz utanarak: "Babam öldü!" dedi. 
Perihan: "Haklısın!" diye mırıldandı. 
Refik heyecanla: "Sonra bir kızım oldu!" dedi. "Şaşkınım 
herhalde!" 
Perihan: "Kızm olması niye seni şaşırttı?" dedi. Başını hafifçe 
yukarı kaldırmıştı. 
Refik boş bulundu: "Şaşırttı işte! Bir çocuğum olacağı hiç 
aklıma gelmezdi. Kanlı canlı bir çocuk! Tuhaf bir şey..." Yatakta 
yatan çocuğa bakmamaya dikkat ederek "Beklenmedik bir şey, 
canım, anlaşana!" dedi. Sesinin perdesinden korktu, ama ekledi: 
216 

---

"Bir yığın sorumluluk!" 
Perihan ses çıkarmıyordu. Ne düşündüğü de anlaşılmıyordu. 
Refik bir haksızlığa uğradığını düşünerek, birdenbire: "Ben 
bundan sonra işe gitmeyeceğim!" dedi ve şaşırdı: "Bu kadar da 
değildi yahu aklımdaki!" diye düşündü, ama içinde şimdi böyle 
bir şey söylemeye, yalnız söylemeye değil, yapmaya da hakkı 
varmış gibi bir duygu vardı. Bu hakkı nereden çıkardığını bil-
miyordu, ama bu duygunun varlığından emindi: 
"Hayatımda başka şeyler de olsun istiyorum artık!" diye 
bağırdı. Başka şeyler söylemekten de korktu. 
Perihan: "Ne olur bağırma, çocuk uyanacak!" dedi. "Sonra 
uyutmak öyle zor oluyor ki!" Yataktaki çocuğa bakıyordu. Sonra 
döndü sordu: "Nasıl başka şeyler istiyorsun?" 
Refik: Bilmiyorum!" dedi. "Babam öldükten sonra çok dü­
şündüm, ne yapayım diye, aklıma fazla bir şey gelmiyor... Artık 
böyle olmaz. Birşeyler yapmam lâzım!" ' 
Perihan: "Artık işe gitmeyecek inisin sahiden?" dedi. "Bütün 
gün evde mi oturacaksın?" 
Yerinden kalkıp çocuğa yaklaştı. Bebek kıpırdanıyordu, Perihan 
endişeyle başını ona yaklaştırdı. 
Refik karısının dikkatli, çocuksu yüzünü yandan görüyordu. 
"Eninde sonunda gene gideceğim tabii işe!" dedi. Bu geri dönüş 
için Perihan ile gözgöze gelmeyeceği bir zamanı seçmişti: "Bu evde 
yaşadıkça o yazıhaneye gitmem şart. Ama birşeyler de yapmak 
istiyorum. Anlatabiliyor muyum? Bana yardımcı olabilirsin!" 
Perihan'ın hâlâ çocuğa baktığını görünce öfkelendi: "Ama sen 
nasıl yardım edebilirsin ki bana? Daha çocuksun sen!" 
Perihan döndü: "Sana dengen kalmadığını söylemiştim!" 
dedi. 
Refik, "Dengem kalmamış, dengem kalmamış," diye düşündü. 
"Haklı. Ben de haklıyım. Zeki, ama çocuktur Perihan! Dengem 
kalmamış... Ne yapayım ben?.. Bu ev, ayıp olmasın diye gittiğimiz 
yazıhane... Ne yapayım ben?" 
"Biraz okumak, ciddi ciddi okumak ve düşünmek istiyorum!" 
dedi. 
Perihan: "Sen bilirsin!" diye mırıldandı. 
Gene bir suskunluk oldu. 
2/7 

---

Refik: "Amma sıcak yahu, amma sıcak!" dedi. 
Perihan sessizce: "Evet!" dedi. 
Gene sustular. 
Refik düşünmeye koyuldu: "Yazıhaneden kaçtım. Hava çok 
sıcak. Bir şey yapmak gerektiğini anlıyor ama bunun ne olduğunu 
bulamıyorum. Şunlar yapılabilir: Bir: Program ve disiplinle uzun 
bir süre okumak; iki: Birşeyler yazmaya kalkışmak; üç: Şirketteki 
payımı Osman'a satıp, evden ayrılıp, mühendislik yapmak; dört: 
Perihan ile bir Avrupa seyahatine çıkmak. Ama bu sonuncusunu 
yapamam, çünkü çocuk var. O zaman beşincisi şu oluyor: Tek 
başıma bir geziye çıkmak. Bunun için de bir bahane bulmak 
lâzım. Hava çok sıcak!" Birden, yalnız çeneleriyle değil, bütün 
gövdesiyle gerine gerine esnedi. 
Perihan: "Ohoo!" dedi. "Senin şimdiden uykun geldi galiba!" 
Gülüyordu. 
Refik karısının yüzünde sevgi görünce sevindi, ama keyfi 
kaçmıştı bir kere: "Hayatıma bir anlam vereceğim!" dedi. 
Perihan gene gülerek: "İyi edersin!" dedi. Neşelenmek sırası 
şimdi onundu. 
"Böyle yaşanmaz. Anlıyorsun beni değil mi? Hak veriyorsun 
değil mi? Böyle yaşanmaz çünkü ! " 
"Veriyorum, tabii veriyorum!" 
"Ne yapayım peki? Ne dersin?" 
Perihan umutsuz, ama neşeli: "Bilmiyorum!" dedi. Kelime 
odada bomboş tınladı. 
Refik, "Bilmiyormuş!" diye düşündü. "Ne yapayım? Bari böyle 
boş boş oturacağıma kütüphaneye bakayım..." 
Yataktaki çocuk ağlamaya başladı. 
Per han: "Hah, işte uyandı!" dedi. "Olacağı da buydu zaten!" 
Çocuk uyanmıştı, ama Perihan'ın canı sıkılmamıştı. Beklediği 
ve istediği şey başına gelmişmiş gibi keyifliydi; çocuğu inceli­
yordu. Bir süre inceledikten sonra başını kaldırarak: "Anladım, 
bu gene kakasını yapmış!" dedi ve çocuğu kucaklayarak havaya 
kaldırdı. Havaya atıp tutuyormuş gibi birkaç kere yukarı aşağı 
oynatılınca yüzü ekşimiş olan çocuk gülmeye başladı: 
Refik: "Bak, bak, beni gördü gülüyor!" dedi. "Babasını tanıdı." 
"Attın işte şimdi kıtırı! Daha annesinden başka kimseyi ta-