Oriental universiteti Pedagogika fakulteti 1-1-guruh bt (sirtqi) guruh talabasi

Bir unga qaraysan, bir menga qaraysan. (uyushgan bog’lovchi)

• Bir unga qaraysan, bir menga qaraysan. (uyushgan bog’lovchi)
• Bir kattaning gapiga kir, bir kichikning.
• Umri bir oqardi, bir qizardi ...
• 7. Kesim bo’lib kelganda birlik , birdamlik, o’xshashlik, umumiylik ma’nosini ifodalaydi:
• Odamning tili bilan dili bir bo’lsin. Kemaga tushganning joni bir.(M)
• Bir so’zi bilan olmosh, ravish, ot, fe’l yasaladi.

Sonning turlari.

• Predmetning miqdorini butunicha va qismlarga ajratib, ifodalashiga ko’ra ikki xil bo’ladi: butun, kasr.
• 1. Miqdorni, sanoqni, predmetning butunligini saqlagan holda ifodalovchi sonlar butun sonlar deyiladi.
• 2. Butunning qismini ifodalovchi sonlar kasr sonlar deyiladi: yarim, chorak, nimchorak.
• 3. Butun va kasr son aralash holda qo’llanilsa, kasrli son – aralash son deyiladi: bir butun, o’ndan ikki.

Sonning ma’no turlari.

• Sonlar ma’no va grammatik xususiyatlariga ko’ra 2 turga ajratiladi: 1. Sanoq sonlar. 2. Tartib sonlar.
• Miqdor sonlar narsani sanash, donalash, taxminlash, taqsimlashga asoslangan umumiy qiymatini ifodalash uchun xizmat qiladi.
• Miqdor sonlar ma’no jihatdan
• sanoq son,
• dona son,
• chama son,
• jamlovchi son,
• taqsim son kabi turlarga bo‘linadi.
• Ular quyidagi xususiyatlarga egaligi bilan o‘zaro farqlanadi:

Tartib son.

• Predmetning joylashish tartibini, sirasini, ish-harakatning bajarilish tartibini bildiradigan sonlar tartib son deyiladi. Tartib son arab va rim raqamlari bilan ifodalanadi: 2000 – yil, 2 –sentyabrь, XIV bob.
• Tartib son otga bog’lanib kelganda sifatlovchi-aniqlovchi, otlashganda esa to’ldiruvchi, kesim bo’lib keladi. –dan qo’shimchasini olib, kirish so’z vazifasini bajaradi.
• Tartib sonlar ba’zan daraja, nav, tur ma’nolarini bildirib keladi: 1 – sinf xaydovchisi, 2-nav un, 1-tur o’yinlari.

Sonning tuzilish jihatdan turlari.

• Sonlar tuzilishiga ko’ra 3 xil:
• 1. Sodda sonlar; bir, ming, ellik.
• 2. Murakkab sonlar: bir ming to’qqiz yuz ellik.
• 3. Juft sonlar: besh-olti, o’ttiz-qirq, ming-ming.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!