Orqa miya funksiyasi va yosh xususiyatlari

Miya yarimsharlari po’stlog’ining fiziologiyasi.

Yarimsharlarni o’rab olgan kulrang modda - po’stloq 1,3 - 4,5 mm qalinlikka ega. Po’sloq filogenistik jihatdan esa keyin paydo bo’lgan, lekin murakkab funksiyalarni bajaradigan qism. U sensor xabarlarni qabul qilib qayta ishlaydi, harakat reflekslarini paydo qiladi, har xil xulq-atvorlarni shakllantiradi (integratsiya) va hokazo. Po’stloq o’zidagi egatlar hisobidan umumiy yuzasini odamda 2200 sm² gacha kengaytiradi. Po’stloqda 10⁹ - 10¹⁰ neyron va juda ko’plab neyroglial hujayralar bor. Po’stloq hujayralari 3 ga bo’linadi: piramidasimon hujayralar, yulduzsimon hujayralar, urchuqsimon hujayralar. Bu hujayralar po’stloqni olti qavatga bo’lib turadi: tashqi molekulyar qavat, ichki donador qavat, tashqi piramidasimon qavat, ichki donador qavat, polimorf yoki urchuqsimon hujayralar qavati.

K.Brodman tomonidan po’stloq 50 ta morfofunkitsional egatlarga bo’lingan (jadvallar). Po’stloqda 4 harakatga keltiruvchi va 4 sezuvchi proeksion zonalar bir-biridan farqlanadi. Yana birlamchi ko’ruv egati (17 egat), ikkilamchi ko’ruv egatlari (18-19 egatlar), birlamchi eshitish egatlari (41-42 egatlar) farqlanadi. Bularning buzilishi psixik ko’rish va karlikni yuzaga keltiradi. Yana oraliq assotsiativ egatlar ham bor, ular proeksion zonalarni bir-biri bilan bog’lab turadi (funksional jihatdan). Po’stloq elektroensefalografiyasida (EEG) quyidagi ritmlar bor. -ritm (8-13 Gs chastota, 50 MkV amper), (tinch, ko’z yumug’lik paytida). -ritm (14-50 Gs) ko’zni ochganda; tovush eshitganda (reaksiya desixronizatsiya aktivatsiya). Teta-ritm (4-7 Gs), delta ritm (0,5-3,5 Gs), amplitudasi 100-200 MkV, uyquga ketganda. Demak, EEG organizm funksional holatini ko’rsatadi.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Almatov K.T. Allamuratov SH.I. Odam va xayvonlar fiziologiyasi. Toshkent: О‘zMU, 2004. – 580 6.
   
2. 
   Klemesheva L.S., Almatov K.T., Matchanov A.T. Fiziologiya krovo-obrasheniY. Fiziologiya serdsa. - Tashkent: NUUz., 2003. - 148s.
   
3. 
   Klemesheva L.S., Almatov K.T., Matchanov A.T. Fiziologiya krovoob-rasheniY. Fiziologiya sosudistoy sistemi. - Tashkent.: NUUz., 2004. - 120s.
   
4. 
   Klemesheva L.S., Almatov K.T., Matchanov A.T. Qon aylanishi fiziologiyasi. Yurak fiziologiyasi. – Tashkent.: О‘zMU., 2006. – 147b.