O’rta asr Sharq arab mamlakatlaridagi fizika. Beruniy, Ibn Sino,Ulug’beklarning fizika sohasidagi ishlari

O’rta asr Sharq arab mamlakatlaridagi fizika. Beruniy,Ibn Sino,Ulug’beklarning fizika sohasidagi ishlari

O’rta asr Sharq arab mamlakatlaridagi fizika. Beruniy, Ibn Sino,Ulug’beklarning fizika sohasidagi ishlari

Ma`ruzachi: J.A.Hotamov Fizika va uni o`qitish

metodikasi kafedrasi o`qituvchisi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
2022 yil 14 sentyabr
REJA

• 
  O’rta asr allomalarining fizika fani taraqqiyotidagi o’rni.
  
• 
  Abu Rayxon Beruniyning fizika va astronomiya sohasidagi ishlari
  
• 
  Ibn Sinoning fizika va astronomiya sohasidagi ishlari
  
• 
  Mirzo Ulug`bekning fizika va astronomiya sohasidagi ishlari
  

O’rta asr allomalarining fizika fani taraqqiyotidagi o’rni.

Dunyoviy ilm Sharq mamlakatlarida Ipak yo’li va Islom dini paydo bo’lganidan kеyin tеzlik bilan kuchaydi. Bu mamlakatlarda halifalik paydo bo’lganidan so’ng, ilm-madaniyat va san’at tеz rivoj topdi. Ilm markazi Bog’dod, Buxoro, Xorazm va Marvga ko`chdi. Ilmiy akadеmiyalar (donishmandlar uyi) Bog’dod, Buxoro, Urganchda tashkil etildi. Bunday rivojlanishga asosiy sabablardan yana biri xalifalik xukmdorligi davrida islom dini shariati talab qiladigan darajada ilm va ma’rifat ishlari olib borilishi va islomiyat mafkurasini ommaga tushuntirish zarуr bo’lganligidir.

Abu Rayhon Beruniy

Tugʻilishi Vafoti Millati Qiziqishi

4-sentabr 973-yil Kat, Xorazm, Somoniylar davlati 13-dekabr 1048-yil (75 yoshda) O`zbek Fizika, Falsafa, Antropologiya, astronomiya, matematika, geografiya

Beruniy matematika va fanning boshqa sohalarga bag`ishlangan 150 dan ortiq asarlar yozgan. Ulardan eng yiriklari — „Hindiston“, „Yodgorliklar“, „Qonuni Masʼudiy“, „Geodeziya“, „Mineralogiya“ va „Astronomiya“. Qolganlarini quyidagicha taqsimlash mumkin:

• 
  matematikaga doirlari — 22 ta;
  
• 
  astronomik asboblar haqida — 10 ta;
  
• 
  astrologiklari — 21 ta;
  
• 
  turli fanlar (fizika, mineralogiya, adabiyot, tarix va boshqalar) — 38 ta;
  
• 
  turli tillardan tarjima asarlar — 21 ta.
  Beruniyning bu asarlaridan atigi 30 ga yaqini bizning kunlargacha yetib kelgan.
  Beruniy yoshligidayoq koʻp vaqtini turli kuzatishlar bilan oʻtkazgan.